Bài 13. Tiếng gà trưa

Hội thi giáo viên dạy giỏi
*** năm học 2009 - 2010 ***
GV: Nguyễn Thị Thuý Nga - Trường THCS Hạ Môn
Thứ 4 ngày 25 tháng 11 năm 2009
Em chọn bông hoa
hồng màu gì?
Kiểm tra bài cũ:
Đọc thuộc bài thơ Cảnh khuya . Nêu nghệ thuật của bài thơ?
Kiểm tra bài cũ:
Kiểm tra bài cũ:
Đọc thuộc bài thơ Rằm tháng giêng. Cho biết nội dung của bài thơ?
Quê hương là gì hả mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu?
Quê hương là gì hả mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều?
Tiết 53: TIẾNG GÀ TRƯA
Xuân Quỳnh
TIẾT 53: VĂN BẢN TIẾNG GÀ TRƯA - Xuân Quỳnh-
I. Đọc- hiểu chó thÝch.
* Tác giả:
1. Tác giả, tác phẩm.
_ Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942-1988)
_ Viết về những tình cảm gần gũi, bình dị trong đời sống gia đình và cuộc sống thường ngày.
_ Nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ
hiện đại Việt Nam
*. Tác phẩm:

_ In lần đầu trong tập thơ Hoa dọc
chiến hào (1968)
_ Bài “Tiếng gà trưa ” được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ.
TIẾT 53: VĂN BẢN TIẾNG GÀ TRƯA - Xuân Quỳnh-
2.Từ khó
? Em hiểu từ “ lang mặt’’ như thế nào?
Lang mặt : da mặt có những đốm trắng loang lổ do bệnh lang ben ( bệnh ngoài da , do một thứ nấm gây ra ). Trong dân gian xưa lưu truyền quan niệm cho rằng nhìn gà đẻ sẽ bị lang mặt.
- Lang mặt
? Giải nghĩa từ “ sương muối ”
- Sương muối : sương đông thành những hạt băng trắng xóa phủ trên mặt đất và cây cỏ, trông như muối, chỉ xuất hiện khi thời tiết rất lạnh, có hại đối với cây cối và loài vật.
- Sương muối
? “ Chéo go “ và “ trúc bâu” chỉ những loại vải như thế nào
- Chéo go : vải dày, trên mặt vải có những đường dệt chéo song song với nhau theo bề ngang khổ vải.
- Trúc bâu : vải trắng dày dệt bằng sợi bông thông thường.
- Chéo go, trúc bâu
TIẾT 53: VĂN BẢN TIẾNG GÀ TRƯA - Xuân Quỳnh-
2.Từ khó
Giọng tình cảm như lời tâm sự.
Chú ý ngắt nhịp 3/2, 2/3, 1/2/2.
Nhấn mạnh điệp ngữ : Tiếng gà trưa.
- Lang mặt
- Sương muối
- Chéo go, trúc bâu
II. - §äc hiÓu v¨n b¶n
1. Đo?cvăn bản:
2. Hiểu văn bản
*. Thể loại:
ThÓ th¬ 5 ch÷(ngò ng«n) kh«ng h¹n ®Þnh sè c©u
TIẾT 53: VĂN BẢN TIẾNG GÀ TRƯA - Xuân Quỳnh-
2.Từ khó
II. - §äc hiÓu v¨n b¶n
1. Đo?cvăn bản:
2. Hiểu văn bản
*. Thể loại:
Ngũ ngôn tứ tuyệt
- Bắt nguồn từ thơ Trung Quốc

- Hạn định về số câu, số chữ trong bài.
4 câu / bài.
5 tiếng / câu.
Ngũ ngôn
- Bắt nguồn từ thể hát dặm Nghệ Tĩnh và vè dân gian.
- Không hạn định về số câu, số chữ
Em hãy so sánh thể thơ ngũ ngôn ở bài thơ này với bài thơ ngũ ngôn tứ tuyệt mà em đã học?
*. Bè côc:
? Bài thơ có thể chia làm mấy phần? Nội dung mỗi phần là gì?
- Phần 1: Khổ đầu: Tiếng gà trưa thức dậy tình cảm làng quê.
- Phần 2: Khổ 2,3,4,5,6: Tiếng gà trưa khơi dậy những kỉ niệm ấu thơ.
- Phần 3: Còn lại (khổ 7,8): Những suy tư gợi lên từ tiếng gà trưa.
Theo em bức tranh trong SGK thuộc phần nào?
TIẾT 53: VĂN BẢN TIẾNG GÀ TRƯA - Xuân Quỳnh-
2.Từ khó
II. - §äc hiÓu v¨n b¶n
1. Đo?cvăn bản:
2. Hiểu văn bản
*. Thể loại:Thơ 5 chữ
*. Bè côc: 3 phần
*. Ph©n tÝch:
a. Khæ th¬ 1:
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
"Cục.cục tác cục ta"
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ .
Tiếng gà trưa vọng vào tâm trí tác giả trong thời điểm và hoàn cảnh nào?
Tại sao trong rất nhiều âm thanh của làng quê,tác giả chỉ ám ảnh bởi tiếng gà?
Thời điểm: Buổi trưa,bên xóm nhỏ
Hoàn cảnh: Trên đường hành quân.

Âm thanh quen thuộc gần gũi của cuộc sống.
* Phương thức biểu đạt: Biểu cảm- tự sự- miêu tả
* Nhân vật trữ tình người lính trên đường hành quân
TIẾT 53: VĂN BẢN TIẾNG GÀ TRƯA - Xuân Quỳnh-
2.Từ khó
II. - §äc hiÓu v¨n b¶n
1. Đo?cvăn bản:
2. Hiểu văn bản
*. Thể loại:
*. Bè côc:
*. Ph©n tÝch:
a. Khæ th¬ 1:
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
"Cục.cục tác cục ta"
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ .
Điệp từ “nghe” tác động như thế nào đến tâm hồn người chiến sĩ?
Chân đỡ mỏi
Xao động nắng trưa
Tuổi thơ gọi về
NGHE
Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì trong khổ thơ đầu ?
Điệp từ : “nghe” lặp lại 3 lần
TIẾT 53: VĂN BẢN TIẾNG GÀ TRƯA - Xuân Quỳnh-
Vì: + Buổi trưa yên tĩnh, tiếng gà khua động không gian.
+ Tiếng gà làm xao động, làm dịu bớt cái nắng trưa gay gắt, xua tan những mệt mỏi trên chặng đường hành quân dài của người chiến sĩ.
+ Đánh thức những kỉ niệm xa xưa, đưa người chiến sĩ sống lại những năm tháng hồn nhiên, tươi đẹp nhất của đời người.
? Qua đó thể hiện tình cảm gì của tác giả đối với quê hương?
? Tại sao âm thanh tiếng gà trưa lại có thể gợi cảm giác đó cho con người.
→ Tiếng gà trưa – biểu tượng của làng quê đã̃ gắn bó thân thiết, khơi gợi biết bao cảm xúc chân thành tươi vui trong tâm trí người chiến sĩ.
→ Tình yêu làng quê thắm thiết, sâu nặng.
TIẾT 53: VĂN BẢN TIẾNG GÀ TRƯA - Xuân Quỳnh-
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
? Tình cảm nào được tiếng gà trưa thức dậy qua đoạn thơ chúng ta vừa tìm hiểu?
A. Tình yêu làng xóm quê hương.
B. Tình bà cháu.
C. Tình yêu những con gà mái mơ.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học thuộc lòng bài thơ và nội dung khổ thơ 1
- Giờ sau học tiếp
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT!
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
"Cục.cục tác cục ta"
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ .

Tiếng gà trưa
ổ rơm hồng nh?ng trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng.

Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
- Gà đẻ mà mày nhỡn
Rồi sau này lang mặt (1) !
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng .

Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp .







Cứ hàng nam hàng nam
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối (2)
Dể cuối nam bán gà
Cháu được quần áo mới .

ôi cái quần chéo go (3)
ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu (4)
Di qua nghe sột soạt.

Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Dêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng.

Cháu chiến đấu hôm nay
Vỡ lòng yêu Tổ quốc
Vỡ xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vỡ bà
Vỡ tiếng gà cục tác
ổ trứng hồng tuổi thơ.
Tiếng gà trưa
(Xuân Quỳnh , trong Sân ga chiều em đi, NXB Van học, Hà Nội, 1984)