Bài 13. Tiếng gà trưa

Nhiệt liệt chào mừng
Thầy cô giáo về dự giờ
1. Những hình ảnh sau đây gợi cho em nhớ đến những bài thơ nào đã học trong chương trình Ngữ văn 7? Đọc thuộc những bài thơ đó?
Hang Pắc Bó
VĂN BẢN: TIẾNG GÀ TRƯA

( Xuân Quỳnh)

TIẾT 53: ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN.
Tiếng gà trưa

Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“ Cục …cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
***
Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng
***
Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp
***
Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới
***
Ôi cái quần chéo go
Ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt.
***
Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng
***
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
***

Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
- Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng
***
(Xuân Quỳnh)
TIẾNG GÀ TRƯA ( Xuân Quỳnh)

I. Đọc, chú thích
1. Đọc
2. Chú thích
a./ Tác giả: Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942 -1988)
quê ở làng La Khê, ven thị xã Hà Đông, tỉnh
Hà Tây (nay thuộc quận Hà Đông - Hà Nội)
- Là nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ ca hiện đại
Việt Nam.
- Viết về những tình cảm gần gũi, bình dị trong đời
sống gia đình và cuộc sống thường ngày, biểu lộ
trái tim phụ nữ chân thành, tha thiết và đằm thắm.
b./ Tác phẩm: (Hoàn cảnh sáng tác)
- Được viết trong thời kì đầu cuộc kháng chiến
chống đế quốc Mĩ.
- In lần đầu trong tập thơ “Hoa dọc chiến
hào” (1968)
Tập thơ Xuân Quỳnh dịch từ Tiếng Việt-Pháp
Văn bản
TIẾNG GÀ TRƯA
(Xuân Quỳnh)

I. Đọc, chú thích
1. Đọc
2. Chú thích
a./ Tác giả
b./ Tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1. Tìm hiểu khái quát
Văn bản
Xuân Quỳnh (1942-1988)
TIẾNG GÀ TRƯA
(Xuân Quỳnh)

I. Đọc, chú thích
1. Đọc
2. Chú thích
a./ Tác giả
b./ Tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1. Tìm hiểu khái quát
- Thể thơ:
Văn bản
Xuân Quỳnh (1942 -1988)
Ngũ ngôn (biến thể)
TIẾNG GÀ TRƯA
(Xuân Quỳnh)

I. Đọc, chú thích
1. Đọc
2. Chú thích
a./ Tác giả
b./ Tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1. Tìm hiểu khái quát
- Thể thơ:
Văn bản
Xuân Quỳnh (1942 -1988)
Ngũ ngôn (biến thể)
- Bố cục:
- PTBĐ : Biểu cảm, tự sự và miêu tả
TIẾNG GÀ TRƯA
(Xuân Quỳnh)

I. Đọc, chú thích
1. Đọc
2. Chú thích
a./ Tác giả
b./ Tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1. Tìm hiểu khái quát
- Thể thơ: Ngũ ngôn (biến thể)
- PTBĐ chính: Biểu cảm.
- Bố cục:
+ Khổ thơ 1: Tiếng gà trưa khơi dậy
tình cảm làng quê.
+ Khổ thơ 2 đến 6: Tiếng gà trưa
khơi gợi kỉ niệm thời thơ ấu.
+ Khổ thơ 7+8: Suy tư gợi lên từ
tiếng gà trưa.
Văn bản
Xuân Quỳnh (1942 -1988)
TIẾNG GÀ TRƯA
(Xuân Quỳnh)

I. Đọc, chú thích
1. Đọc
2. Chú thích
a./ Tác giả
b./ Tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1. Tìm hiểu khái quát
2. Tìm hiểu chi tiết
a. Tiếng gà trưa khơi dậy
tình cảm làng quê:
- Tiếng gà trưa: trên đường
hành quân xa, khi dừng
chân bên xóm nhỏ, nghe
tiếng gà ai nhảy ổ.
Văn bản
Người chiến sỹ bắt gặp âm thanh của tiếng gà trưa trong hoàn cảnh nào?
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“ Cục …cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ

TIẾNG GÀ TRƯA
(Xuân Quỳnh)


a. Tiếng gà trưa khơi dậy
tình cảm làng quê:
- Tiếng gà trưa: trên đường
hành quân xa, khi dừng
chân bên xóm nhỏ, nghe
tiếng gà ai nhảy ổ.
- Cảm giác mới lạ:
+ Nghe xao động nắng trưa
+ Nghe bàn chân đỡ mỏi
+ Nghe gọi về tuổi thơ
Văn bản
Tiếng gà trưa đã mang đến những cảm giác mới lạ nào?
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“ Cục …cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ

TIẾNG GÀ TRƯA
(Xuân Quỳnh)

2. Tìm hiểu chi tiết
a. Tiếng gà trưa khơi dậy
tình cảm làng quê:
- Tiếng gà trưa: trên đường hành
quân xa, khi dừng chân bên xóm nhỏ,
nghe tiếng gà ai nhảy ổ.
- Cảm giác mới lạ:
+ Nghe xao động nắng trưa
+ Nghe bàn chân đỡ mỏi
+ Nghe gọi về tuổi thơ
- Điệp từ: “nghe” => Chuyển đổi
cảm giác: không chỉ cảm nhận bằng
thính giác mà cảm nhận bằng tâm
hồn, bằng tình cảm thương yêu.
Văn bản
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“ Cục …cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ

- Ổ rơm hồng những trứng
- Này con gà mái mơ – hoa đốm trắng

vàng – óng như màu nắng…
b. Tiếng gà gỌi về tuổi thơ:
► Từ ngữ gợi tả hình ảnh, màu sắc.
-> Vẻ đẹp tươi sáng, đầm ấm , hiền hoà, bình dị của làng quê và sự gần gũi của con người đối với quê hương.
- Có tiếng bà vẫn mắng …
- Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu…
- Bà lo đàn gà toi
Người bà tần tảo, chắt chiu trong cảnh nghèo và dành hết tình yêu thương
cho cháu.
b) Tiếng gà gỌi về tuổi thơ:
Ôi cái quần chéo go …
Cái áo cánh trúc bâu …
-> Niềm vui đơn sơ và ấm áp tình bà cháu.
b) Tiếng gà gỌi về tuổi thơ:
-> Lời kể, tả
=> Kỷ niệm đẹp đẽ tuổi thơ và tình bà cháu sâu nặng thắm thiết.
b) Tiếng gà gỌi về tuổi thơ:
* Điệp ngữ “ Tiếng gà trưa” : Biểu hiện tình cảm nồng hậu, gần gũi, thân thương, gắn bó của con người với gia đình, làng quê.
…
Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
c. Tiếng gà khơi dậy những suy tư:
- Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Cháu chiến đấu…
Vì tổ quốc
xóm làng
bà
tiếng gà … ổ trứng hồng…
=> Tiếng gà đem lại hạnh phúc và tình yêu rộng lớn, sâu sắc, cao cả với đất nước, quê hương.
c. Tiếng gà khơi dậy những suy tư:
-> Điệp ngữ
Thực hiện theo kĩ thuật khăn trải bàn( 5’) ?
Khái quát giá trị nghệ thuật, nội dung và ý nghĩa văn bản “Tiếng gà trưa”
ND: Tiếng gà trưa đã gọi về kỷ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu. Tình cảm gia đình làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất nước.
NT: Bài thơ theo thể năm tiếng có cách diễn đạt tình cảm tự nhiên và nhiều hình ảnh bình dị, chân thực.
II/ Tổng kết: ghi nhớ SGK/151
* Ý nghĩa văn bản: Những kỉ niệm về người bà tràn ngập yêu thương làm cho người chiến sĩ thêm vững bước trên đường ra trận.
? Viết đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về hình ảnh người bà trong bài thơ.
III/ Luyện tập:
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
1/ Tình cảm, cảm xúc nào thể hiện trong bài thơ “tiếng gà trưa”?
Hoài niệm về tuổi thơ
Tình bà cháu
Tình quê hương thắm thiết
Cả ba ý trên
D
2/ Đặc sắc nghệ thuật của bài thơ trên là gì?
Cách diễn đạt tự nhiên với những hình ảnh giản dị chân thực
Ngôn ngữ cô đọng, hàm súc
Sử dụng các biện pháp so sánh, nhân hóa có giá trị biểu cảm cao
Sử dụng rộng rãi lối liên tưởng, tưởng tượng.

CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
A
Hướng dẫn về nhà:

Học thuộc 1 trong những đoạn thơ mà em thích.
Hoàn thành bài tập
Soạn bài: Điệp ngữ
+ Trả lời các câu hỏi sgk
+ Nắm được khái niệm, các dạng điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ.
+ Làm các bài tập.
Tiết học đã kết thúc
Chào thầy cô và các em!