Bài 13. Tiếng gà trưa

GIÁO ÁN
MÔN NGỮ VĂN 7
GV: PHẠM THỊ PHƯỢNG
GV: PHẠM THỊ PHƯỢNG
TIẾNG GÀ TRƯA
TIẾT 54
XUÂN QUỲNH

Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“ Cục…cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ

Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng




Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
- Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng

Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp

Cứ hàng năm hàng năm
khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
cháu được quần áo mới
Ôi cái quần chéo go
ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt.

Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng


Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi,cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ Trứng hồng tuổi thơ.



Tác giả: Xuân Quỳnh



TIẾNG GÀ TRƯA

Tiết 53: TIẾNG GÀ TRƯA
- XUÂN QUỲNH -
I. Đọc - Hiểu chú thích:
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản:
1. Tiếng gà trên đường hành quân:
2. Tiếng gà trưa khơi dậy những kỉ niệm ấu thơ:

Tiết 53: TIẾNG GÀ TRƯA
- XUÂN QUỲNH -
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản:
2. Tiếng gà trưa khơi dậy những kỉ niệm ấu thơ:
a. Hình ảnh những con gà mái và ổ trứng hồng:

? Tác giả đã sử dụng những hình ảnh nào để nói về ổ trứng, về đàn gà? Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả.

Hình ảnh đàn gà:
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng
- Tính từ gợi tả
- Phép liệt kê, so sánh, điệp ngữ
Bức tranh làng quê trong kí ức tuổi thơ: đẹp, bình dị, trong sáng,…
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản:
2. Tiếng gà trưa khơi dậy những kỉ niệm ấu thơ:
a. Hình ảnh những con gà mái và ổ trứng hồng:
b. Kỉ niệm về tình bà cháu:
Tác dụng của câu thơ “Tiếng gà trưa”(ở đầu mỗi đoạn):
- Liên kết các hình ảnh kỉ niệm lại .
- Điểm nhịp cho từng cảm xúc của người chiến sĩ .
?Hình ảnh người bà xuất hiện qua Tiếng gà trưa như thế nào ?
b. Kỉ niệm về tình bà cháu:
-> Mắng yêu : bà bảo ban, mong muốn mọi sự tốt đẹp cho cháu .
Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
- Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng.
- mày
lang mặt

Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng.
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản:
2. Tiếng gà trưa khơi dậy những kỉ niệm ấu thơ:
a. Hình ảnh những con gà mái và ổ trứng hồng:
Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp
khum
chắt chiu
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản:
2. Tiếng gà trưa khơi dậy những kỉ niệm ấu thơ:
a. Hình ảnh những con gà mái và ổ trứng hồng:
b. Kỉ niệm về tình bà cháu:
- Bà chịu thương chịu khó, chăm chút dành dụm từng quả trứng lo cho cháu .
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản:
2. Tiếng gà trưa khơi dậy những kỉ niệm ấu thơ:
a. Hình ảnh những con gà mái và ổ trứng hồng:
2. Tiếng gà trưa khơi dậy những kỉ niệm ấu thơ:
a. Hình ảnh những con gà mái và ổ trứng hồng:
b. Kỉ niệm về tình bà cháu:
*Niềm vui của cháu:
Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới.
Ôi cái quần chéo go
Ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt.

Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới.

Nhịp thơ biến đổi, sử dụng điệp từ
thể hiện tình yêu thương sâu sắc của bà đối với cháu.
Bà lo lắng điều gì? Em có thấy sự thay đổi của nhịp thơ ở đoạn này?
Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng
-> Giấc mơ hồng : Mơ những điều tốt lành và hạnh phúc.
bao nhiêu
Em hiểu thế nào là “giấc ngủ hồng sắc trứng”?
Chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ
Tổ quốc
xóm làng
bà
tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ
-> Điệp từ “vì” -> Khẳng định mục đích chiến đấu vừa cao cả vừa bình dị.
Tình yêu đất nước bắt nguồn
từ những điều bình dị nhất.
Ở khổ thơ cuối tác giả đã lặp lại từ nào? Tác dụng của việc lặp từ đó là gì?
Thể thơ ngũ ngôn : có 2 loại

Ngũ ngôn tứ tuyệt
Bắt nguồn từ thơ Trung Quốc

Hạn định về số câu, số chữ trong bài.
4 câu / bài.
5 tiếng / câu.
Ngũ ngôn
Bắt nguồn từ thể hát dặm Nghệ Tĩnh và vè dân gian.

Không hạn định về số câu, số chữ
III. Tổng kết:
 1. Nghệ thuật: Thể thơ năm chữ, có sự biến đổi linh hoạt ở các khổ 2, 3, 5 (một khổ gồm có 6 câu), vần phối hợp không chặt chẽ.
- Sử dụng phép điệp ngữ, so sánh, đại từ…
- Bài thơ xen lẫn yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm.
- Hình ảnh thơ chân thực bình dị.
- Là bài thơ viết theo dòng hồi tưởng từ hiện tại trở về
quá khứ và suy nghĩ về hiện tại.
 2. Nội dung: Tiếng gà trưa đã gọi về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu. Tình cảm gia đình đã làm sâu sắc thêm tình quê hương đất nước.



Em hãy rút ra những nét nổi bật về nội dung và nghệ thuật trong văn bản này ?
DẶN DÒ

- Học thuộc bài thơ và nêu cảm nhận của em về tình bà cháu được thể hiện trong bài.
- Soạn bài tiếp theo: Điệp từ
BẢN ĐỒ TƯ DUY
CỦNG CỐ :
Tiết 55: Tiếng Việt ĐiỆP NGỮ
THẢO LUẬN
- Nội dung tác phẩm có mấy câu thơ ba chữ “Tiếng gà trưa”?
Sau mỗi lần xuất hiện, hình ảnh nào gợi ra?
Cho biết tác dụng của việc lặp lại câu thơ ấy?
Tiết 53:
TIẾNG GÀ TRƯA
- XUÂN QUỲNH -
? Em có nhận xét gì về hình thức của các câu thơ .
Các câu thơ 5 tiếng xen kẽ các câu thơ 3 tiếng.
Vần được gieo ở cuối câu nhưng không cố định và rất ít vần.
? Vậy theo em, bài thơ này được viết theo thể thơ gì .
I/-Tìm hiểu chung
1. Tác giả, tác phẩm
2. Đọc - Giải thích từ khó:
3 Thể loại :
Thể thơ ngũ ngôn.
*Phương thức biểu đạt :
Tự sự + miêu tả + biểu cảm.
Phương thức diễn đạt của bài thơ là gì?
Tiết 53:
TIẾNG GÀ TRƯA
- XUÂN QUỲNH -

I/-Tìm hiểu chung
1. Tác giả, tác phẩm
2. Đọc - Giải thích từ khó:
Từ khó:
? Em hiểu từ “ lang mặt’’ như thế nào
Lang mặt : da mặt có những đốm trắng loang lổ do bệnh lang ben (bệnh ngoài da, do một thứ nấm gây ra). Trong dân gian xưa lưu truyền quan niệm cho rằng nhìn gà đẻ sẽ bị lang mặt.
? Giải nghĩa từ “ sương muối ”
Sương muối : sương đông thành những hạt băng trắng xóa phủ trên mặt đất và cây cỏ, trông như muối, chỉ xuất hiện khi thời tiết rất lạnh, có hại đối với cây cối và loài vật.
? “ Chéo go “ và “ trúc bâu” chỉ những loại vải như thế nào
Chéo go : vải dày, trên mặt vải có những đường dệt chéo song song với nhau theo bề ngang khổ vải.
Trúc bâu : vải trắng dày dệt bằng sợi bông thông thường.
Tình bà cháu
Bà
Nghèo nhưng hiền thảo,
hết lòng vì con cháu,
chịu đựng, nhẫn nại và
hi sinh
Sâu sắc đằm thắm và cảm động .
Cháu
Biết ơn, yêu thương và
kính trọng bà.
* Qua các khổ thơ ở phần 2, em hiểu được gì về tình cảm bà dành cho cháu và của cháu đối với bà? Nêu cảm nhận của em về tình bà cháu?