Bài 13. Tiếng gà trưa

Những hình ảnh sau đây gợi cho em nhớ đến những bài thơ nào đã học trong chương trình Ngữ văn 7? Qua những bài thơ em vừa kể giáo dục cho em điều gì?
Hang Pắc Bó
KIỂM TRA BÀI CŨ
ĐÁP ÁN
- Bài thơ “ Cảnh khuya” , “ Rằm tháng giêng”.
-Tác giả Hồ Chí Minh.

- Giáo dục lòng yêu quê hương đất nước, lòng tự hào dân tộc
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
I. Tiếp xúc văn bản:
1. Đọc:


* Hướng dẫn đọc
Đọc giọng chậm rãi, nhẹ nhàng, nhịp thơ thay đổi linh hoạt 3/2; 2/3
Những câu thơ có 3 tiếng “Tiếng gà trưa” cần nhấn mạnh, ngắt nghỉ lâu hơn các câu khác. Giọng đọc vui phân biệt được lời mắng yêu của bà với lời kể tả của người chiến sĩ
Khổ thơ cuối đọc giọng nhẹ nhàng, tha thiết như lời trò chuyện, tâm tình của cháu với bà.

Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
" Cục.cục tác cục ta"
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ

Tiếng gà trưa
ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng





Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
- Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng

Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp

Cứ hàng năm hàng năm
khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
cháu được quần áo mới
Ôi cái quần chéo go
ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt.

Tiếng gà trưa
mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng


Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi,cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
ổ trứng hồng tuổi thơ.




Tác giả: Xuân Quỳnh




TI?NG G� TRUA

- Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942-1988), quê: Làng La Khê, ven thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây.
- Là nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ hiện đại Việt Nam
- Thơ bà thường viết về những điều bình dị gần gũi với cuộc sống đời thường, biểu lộ những rung cảm khát vọng của một trái tim phụ nữ chân thành, tha thiết và đằm thắm.
I. Ti?p xỳc van b?n

1. Đọc
2. Chú thích
a. Tác giả:
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
Xuân Quỳnh ( 1942 – 1988 )
Xuân Quỳnh ( 1942 – 1988 )
Sụng nhu?
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
Du?ng l�ng
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
Ao l�ng
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
D?t l?a
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
C?ng l�ng
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)









Nhà viết kịch Lưu Quang Vũ và nhà thơ Xuân Quỳnh
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
Nhà thơ Xuân Quỳnh cùng bà nội
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
* Tác phẩm chính: Tơ tằm - chồi biếc, Hoa dọc chiến hào, Gió Lào cát trắng, Lời ru trên mặt đất, Sân ga chiều em đi.

- Các tác phấm viết cho thiếu nhi: Bầu trời trong quả trứng, Chú gấu trong vòng đu quay, Mùa xuân trên cánh đồng, Vẫn có ông trăng khác.
Xuân Quỳnh
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
I. Ti?p xỳc van b?n

1. Đọc
2. Chú thích
a. Tác giả:
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
I. Ti?p xỳc van b?n

1. Đọc
2. Chú thích
a. Tác giả:

I. Tiếp xúc văn bản
1. Đọc
2.Chú thích
a. Tác giả
b.Tác phẩm
c. Từ khó
3.Bố cục: 3 phần
Phần 1. Khổ thơ 1: Tiếng gà trưa khơi dậy
tình cảm làng quê.
Phần 2. Khổ thơ 2 đến 6: Tiếng gà trưa
khơi gợi kỉ niệm thời thơ ấu.
Phần 3. Khổ thơ 7+8: Suy tư gợi lên từ
tiếng gà trưa.
Xuân Quỳnh (1942 -1988)
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
I. Tiếp xúc văn bản
1. Đọc
2. Chú thích
3. Bố cục: 3 phần
4. Chủ đề:
Bài thơ làm hiện lên những kỉ niệm tuổi thơ
trong sáng và tình bà cháu đằm thắm. Tình cảm
gia đình làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất nước.
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)

I. Tiếp xúc văn bản
II. Phân tích văn bản
* Tìm hiểu chung:
- Thể thơ: 5 chữ
Xuân Quỳnh (1942 -1988)
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)


Gieo vần
Gieo vần cách:
ở câu 1 và 4

Gieo vần liền:
ở câu 2 và 3

Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ
“Cục...cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)

Thể thơ ngũ ngôn : có 2 loại

Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt
Có nguồn gốc từ thơ Trung Quốc

Hạn định về số câu, số chữ trong bài.
4 câu / bài.
5 tiếng / câu.
Thể thơ ngũ ngôn
Có nguồn gốc từ Việt Nam,bắt nguồn từ thể hát dặm Nghệ Tĩnh và vè dân gian.
Không hạn định về số câu, số chữ
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)

I. Tiếp xúc văn bản
II. Phân tích văn bản
* Tìm hiểu chung:
- Thể thơ: 5 chữ
- Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả
Biểu cảm (Phương thức chính: Biểu cảm)
- Nhân vật trữ tình: Người lính trên Đường
hành quân – Người cháu
- Mạch cảm xúc: Hiện tại - quá khứ -hiện tại
- Hình ảnh xuyên suốt bài thơ: Tiếng gà trưa
Tiếng gà trưa (4 lần) gợi hình ảnh, kỉ niệm
thân thuộc của tuổi thơ , liên kết các hình ảnh,
điểm nhịp cho dòng cảm xúc của nhân vật.
- Nội dung chân thực, xúc động nhất: Kỉ niệm
tuổi thơ thân thương gắn liền với tình bà cháu
sâu sắc, đằm thắm
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)

I. Tiếp xúc văn bản
II. Phân tích văn bản
1.Tiếng gà trưa khơi dậy
tình cảm làng quê:

Thời điểm: buổi trưa , bên xóm nhỏ.

Hoàn cảnh: trên đường hành quân

Tiếng gà:
+ Là âm thanh gần gũi, quen thuộc của làng quê, dự báo điều tốt lành.
+Là tiếng gà nhảy ổ để có những quả trứng hồng ,tạo thành niềm vui cho người nông dân cần cù, chịu khó.
Kỉ niệm khó quên của con người
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
- C?m giỏc c?a ngu?i chi?n si khi nghe ti?ng g�:



I. Ti?p xỳc van b?n
II. Phõn tớch van bản:
1. Ti?ng g� trua khoi d?y tỡnh c?m l�ng quờ


“Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ”


TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
Khung cảnh làng quê yên tĩnh Tiếng gà trưa vang xa, rộn rã không gian
Tiếng gà trưa: Làm xao động, dịu bớt nắng trưa gay gắt
- Xua tan mệt mỏi sau chặng đường hành quân
- Đánh thức những kỉ niệm của tuổi thơ
Điệp từ “nghe”
Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác
THẢO LUẬN NHÓM

Tại sao âm thanh tiếng gà trưa lại
có thể gợi những cảm giác đó của
con người?
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
Đáp án
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
- Buổi trưa ở làng quê là thời điểm rất yên tĩnh do đó tiếng gà có thể khua động cả không gian.
-Tiếng gà quê đem lại niềm vui cho con người, có thể giúp con người vơi đi nỗi vất vả.

-Tiếng gà gợi về những kỉ niệm tốt lành thuở ấu thơ : những quả trứng hồng, bộ quần áo mới và tình bà cháu thân thương...


I. Tiếp xúc văn bản
II. Phân tích văn bản
1.Tiếng gà trưa khơi dậy
tình cảm làng quê:

Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“ Cục …cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ

*Tiểu kết
-Nghệ thuật:Điệp từ,phép ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.
-Nội dung:
+Tiếng gà trưa – biểu tượng của làng quê đã̃ gắn bó thân thiết, khơi gợi biết bao cảm xúc chân thành tươi vui trong tâm trí nhà thơ
+Tình làng quê thắm thiết, sâu nặng.
TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
BÀI TẬP CỦNG CỐ
1
Tên đầy đủ của tác giả bài thơ?
Nguyễn Thị Xuân Quỳnh
2
Tiếng gà trên đường hành quân đã gợi nhắc người chiến sĩ điều gì?
Kỷ niệm tuổi thơ
3
Bài thơ đầu tiên được in trong tập thơ nào?
“Hoa dọc chiến hào”
4
Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong khổ thơ đầu của bài thơ?
Điệp ngữ, ẩn dụ
5
Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
Thể thơ 5 chữ
6
Động từ thể hiện cảm xúc của người lính đối với tiếng gà?
“Nghe”
7
Xuyên suốt bài thơ là âm thanh gì?
Tiếng gà trưa
8
Những phương thức biểu đạt được sử dụng trong bài thơ?
Tự sự, biểu cảm, miêu tả
9
Trình tự mạch cảm xúc trong bài thơ?
Hiện tại – quá khứ - hiện tại
Hướng dẫn về nhà
- Học thuộc lòng, diễn cảm bài thơ.
- Viết đoạn văn PBCN của em về khổ thơ đầu

TIẾT 53: TIẾNG GÀ TRƯA (Tiết 1)
(Xuân Quỳnh)
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa
Năm bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe khô gạt ngựa gầy
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sóng mũi vẫn còn cay”
(…)

Bếp lửa ( Bằng Việt)
c
Chúc các em học sinh khỏe mạnh, chăm ngoan và học giỏi.