Bài 13. Điệp ngữ

Đ
Đây là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản, bắt đầu từ chỗ chữ viết hoa lùi đầu dòng, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng .
O
ạ
N
V
Ă
N
I
Ê
U
T
ả
M
Tên của một phương thức biểu đạt nhằm làm nổi bật đặc điểm của đối tượng
Ê
N
K
ế
T
I
Là yếu tố đảm bảo cho các đoạn văn hoặc câu văn gắn bó với nhau
L
P
H
ó
T
ừ
á
H
Chỉ một từ loại đi kèm với động từ, tính từ bổ sung ý nghĩa cho hai loại từ này
Chỉ tên một loại từ có nguồn gốc từ Trung Quốc được du nhập vào Việt Nam
ệ
V
I
n
T
N
ồ
G
N
G
H
ĩ
Là từ chỉ những từ giống nhau hay gần nhau về nghĩa
A
Đ
G
N
ữ
N
à
H
T
H
Chỉ một cụm từ cố định mang một ý nghĩa hoàn chỉnh
Đ
I
n
P
ệ
G
ữ
Tiết 55
Tiết 55 - ĐIỆP NGỮ
I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ
1/ Xét VD
… Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục…cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ…
Đoạn trích VB thơ “Tiếng gà trưa”
(Xuân Quỳnh)
Khổ đầu:
Khắc hoạ ấn tượng âm thanh tiếng gà trưa tác động mạnh đến người chiến sĩ, nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà; gợi cảm xúc tha thiết, bồi hồi…
Em hiểu thế nào là điệp ngữ?
Điệp ngữ là những từ ngữ được lặp lại có tác dụng nhấn mạnh làm nổi bật ý, gây ấn tượng, gợi cảm xúc.
Tìm điệp ngữ trong các ví dụ sau?
- “Anh đi anh nhớ quê nhà,
Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương.
Nhớ ai dãi nắng dầm sương,
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao”
(Ca dao)
- “Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.”
(Cảnh khuya - Hồ Chí Minh)
- Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!
(Cây tre Việt Nam – Thép Mới).
Nêu cấu tạo và tác dụng của các điệp ngữ đó?
Điệp từ
Điệp từ
Điệp cấu trúc câu
Bài tập nhanh
Điệp ngữ
Điệp từ
- “Anh đi anh nhớ quê nhà,
Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương.
Nhớ ai dãi nắng dầm sương,
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao”
(Ca dao)
Điệp từ
(Nhấn mạnh cảm xúc nhớ thương, gắn bó với quê hương, người thân thương, và cả với người lao động nơi quê nhà của người đi xa)
- “Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.”
(Cảnh khuya - Hồ Chí Minh)
Điệp từ
(Gợi hình ảnh đen xen, quấn quýt giữa ánh trăng với cây cổ thụ tạo nên những bóng hoa trên mặt đất. Cảnh lung linh huyền ảo)
Điệp ngữ
- Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!
(Cây tre Việt Nam – Thép Mới).
Điệp cấu trúc câu
(Gợi ấn tượng về hình ảnh cây tre mang phẩm chất kiên cường của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam)
Tiết 55 - ĐIỆP NGỮ
I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ
1/ Xét VD
Hãy nhắc ại thế nào lại điệp ngữ?
2. Kết luận - Ghi nhớ: SGK/152
Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng
biện pháp lặp lại từ ngữ (hoặc cả một câu)
để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh.
Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ;
từ ngữ được lặp lại như vậy gọi là điệp ngữ.
Điệp ngữ là biện pháp tu từ thường được sử dụng trong các loại văn bản nào?
- Điệp ngữ sử dụng cả trong thơ trữ tình và văn xuôi.
Bài tập 3 – sgk tr. 153
Trong đoạn văn sau đây có những từ ngữ nào
được lặp lại ? Các từ ngữ được lặp đi lặp lại đó
có phải là điệp ngữ không ? Vì sao?
( Việc lặp đi lặp lại một số từ ngữ đó
có tác dụng biểu cảm hay không ? )

(1) Phía sau nhà em có một mảnh vườn. (2) Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều hoa. (3) Em trồng hoa cúc. (4) Em trồng hoa thược dược. (5) Em trồng hoa đồng tiền. (6) Em trồng hoa hồng. (7) Em trồng cả hoa lay ơn nữa. (8) Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. (9) Em hái hoa tặng chị em...
Lỗi lặp
(1) Phía sau nhà em có một mảnh vườn. (2) Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều hoa. (3) Em trồng hoa cúc. (4) Em trồng hoa thược dược. (5) Em trồng hoa đồng tiền. (6) Em trồng hoa hồng. (7) Em trồng cả hoa lay ơn nữa. (8) Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. (9) Em hái hoa tặng chị em...
Đoạn văn đã sửa lại

(1) Phía sau nhà em có một mảnh vườn. (2) Em trồng rất nhiều loài hoa: hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiên, hoa hồng, cả hoa lay-ơn nữa. (3) Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa tặng mẹ và chị em…
II. CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ
1/ Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
Cục .cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
2/ Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
[…]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy. (Phạm Tiến Duật)
3/ Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
(Đoàn Thị Điểm)

Điệp ngữ cách quãng
Điệp ngữ nối tiếp
Điệp ngữ chuyển tiếp
(Điệp ngữ vòng)
III. LUYỆN TẬP
BT 1 + 2 sgk tr. 153:
Tìm điệp ngữ trong các ví dụ sau. Nêu tên dạng điệp ngữ và tác dụng diễn đạt của các điệp ngữ đó ?

.....(1) Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do ! (2) Dân tộc đó phải được độc lập !....
(Hồ Chí Minh)
Điệp cấu trúc - dạng điệp cách quãng.
* Tác dụng: Tạo giọng văn hùng hồn đanh thép. Nhấn mạnh, làm nổi bật ý phẩm chất kiên cường, , dũng cảm của dân tộc Việt Nam ; khẳng định quyền xứng đáng được hưởng tự do, độc lập của dân tộc.
Người ta lấy công,
Tôi nay còn nhiều bề.
trời đất mây,
mưa, nắng, ngày, đêm.
cho chân cứng đá mềm,
Trời êm biển lặng mới yên tấm lòng.
(Ca dao)
đi cấy
đi cấy
trông
trông
trông
trông
trông
Trông
Trông
Trông
trông
* Tác dụng: Nhấn mạnh sự vất vả, lo toan nhiều bề, sự hi vọng, mong đợi mưa thuận gió hoà, sức khoẻ dẻo dai của người nông dân.
Điệp từ (trông) điệp ngữ (đi cấy); dạng điệp cách quãng 


Vậy mà giờ đây, anh em tôi phải sắp Có thể sẽ
mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là thôi.
(Khánh Hoài)
*Bài tập 2.
xa nhau.
xa nhau
một
giấc mơ . Một giấc mơ
Tác dụng: Nhấn mạnh, gợi ấn tượng, cảm xúc đau xót về sự chia lìa của tình anh em, thể hiện ước mong tha thiết về sự chia lìa không xảy đến với 2 anh em.
Tiết 55. ĐIỆP NGỮ
I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ
Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ (hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
II. CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ
Điệp ngữ có nhiều dạng:
- Điệp ngữ cách quãng
- Điệp ngữ nối tiếp
- Điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng)


Về nhà
- Học thuộc các ghi nhớ sgk.
Làm lại các bài tập sgk.
Chuẩn bị cho tiết luyện nói “Phát biểu cảm nghĩ về tac phẩm văn học.

Kính chúc các thày cô mạnh khoẻ, hạnh phúc !
Chúc các em học giỏi !
KQ
X
U
A
N
B
A
D
A
N
G
N
O
I
B
A
T
Ư
C
A
C
H
Q
U
A
N
G
C
H
U
Y
E
N
T
I
E
P
N
O
I
T
I
E
P
C
H
A
M
1
2
3
4
5
6
7
Chìa
Khóa