Bài 13. Điệp ngữ

Chào mừng các bạn đến với tiết học mới
KIỂM TRA BÀI
Thành ngữ là gì ? Cách hiểu nghĩa của thành ngữ?
Giải nghĩa thành ngữ sau: "Kết cỏ ngậm vành".


Nêu chức năng ngữ pháp và tác dụng của thành ngữ.
Phân tích vai trò ngữ pháp của thành ngữ trong câu sau:
Lời khuyên của tôi chỉ là đàn gãy tai trâu cho nó thôi.
? Lòng biết ơn sâu sắc
? đàn gãy tai trâu (sự phí công, vô nghĩa): Làm phụ ngữ của động từ "là"
Tuần 14 - Bài 13
Tiết 55
ĐIỆP NGỮ

Giáo viên thực hiện: Lương Minh Hiền
Trường THCS: Trần Quốc Tuấn
Điệp ngữ

I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ:

Tìm từ ngữ được lặp đi lặp lại ở khổ đầu và khổ cuối của bài thơ "Tiếng gà trưa".
Duøng bieän phaùp laëp laïi töø ngöõ (caâu)
Laøm noåi baät yù, gaây caûm xuùc maïnh.
PHÉP
ĐIỆP NGỮ
Trên đường hành quân xa Cháu chiến đấu hôm nay
Dừng chân bên xóm nhỏ Vì lòng yêu Tổ quốc
Tiếng gà ai nhảy ổ : Vì xóm làng thân thuộc
"Cục . cục tác cục ta" Bà ơi, cũng vì bà
Nghe xao động nắng trưa Vì tiếng gà cục tác
Nghe bàn chân đỡ mỏi Ổ trứng hồng tuổi thơ
Nghe gọi về tuổi thơ
Điệp ngữ

I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ:

? Dùng biện pháp lặp lại từ ngữ (cả câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh: Phép Điệp ngữ. ? Từ ngữ (cả câu) được lặp lại: Điệp ngữ.
GHI NHỚ 1:
Phân biệt phép lặp và lỗi lặp:
VD1a: Con bò đang gặm cỏ. Con bò chợt ngẩng đầu lên. Con bò rống ò ò.


VD1b: Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ,
Nhớ ai, ai nhớ, bây giờ nhớ ai ? (Ca dao)
Gây cảm giác nặng nề, trùng lắp, rườm rà.
Do lặp ngữ Con bò đến 3 lần.
? Lỗi lặp
?Gợi cảm xúc, thú vị.
Nhờ điệp ngữ nhớ ai đem lại.
? Phép lặp
? ĐIỆP NGỮ
So sánh các dạng điệp ngữ trong từng đoạn thơ:
a) Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
b) Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
c) Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai ?

? Điệp ngữ
cách quãng
? Điệp ngữ nối tiếp
? Điệp ngữ
chuyển tiếp
(vòng)
Điệp ngữ

I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA
ĐIỆP NGỮ:
CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ :




Ghi nhớ 2: Điệp ngữ có nhiều dạng:
- Điệp ngữ cách quãng
- Điệp ngữ nối tiếp
- Điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng).


THẢO LUẬN
Xác định điệp ngữ và dạng điệp ngữ trong bài thơ vui của cụ Nguyễn Khuyến:
Những lúc say sưa cũng muốn chừa,
Muốn chừa nhưng tính lại hay ưa,
Hay ưa nên nỗi không chừa được
Chừa được nhưng mà cũng chẳng chừa ... !
?Dạng điệp ngữ chuyển tiếp (vòng)
? Làm nổi bật nụ cười hóm hỉnh, tự trào về tính hay rượu.
III. LUYỆN TẬP:
1. Tìm điệp ngữ và nêu tác dụng:

b) Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng, đá mềm,
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng.
? Khẳng định dân tộc ta anh hùng, nhất định giành được độc lập, tự do.
? Khắc sâu nỗi lo toan, vất vả cùng niềm hạnh phúc của người nông dân tự chủ.
a) Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!
III. LUYỆN TẬP:
2. Tìm điệp ngữ và nêu dạng điệp ngữ:

? Xa nhau: Điệp ngữ cách quãng
Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
? Một giấc mơ: Điệp ngữ chuyển tiếp
3. Tìm hiểu việc lặp từ trong đoạn văn sau:
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em.
Lỗi lặp từ, lặp ý
? dài dòng, vụng về, không có tác dụng
Chữa lại đoạn văn:
TRÒ CHƠI:
Thi tìm phép điệp ngữ trong thơ ca,
văn học - Nêu đúng dạng điệp ngữ.
DẶN DÒ:
1. Xem lại các bài tập.
2. Học Ghi nhớ 1 và 2/152/Sgk.
3. Chuẩn bị: LUYỆN NÓI: PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC.
(Theo hướng dẫn ở tiết trước)
Thân ái chào các bạn