Bài 13. Điệp ngữ

Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Hòa
Trường THCS Lạc Vệ
Bài Dự thi
giáo viên dạy giỏi
Huyện Tiên Du
năm học 2009 - 2010
----------------------
nhanh - chậm
Nhanh như sóc
Chậm như sên
Kiểm tra bài cũ:
? Thế nào là thành ngữ ?
Kể tên thành ngữ có hai từ bên dưới ?
Điệp ngữ
Tiết 55:
Ghi nhớ 1: Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ (hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ ; từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ .
a) Trên đường hành quân xa.
Dừng chân bên xóm nhỏ.
Tiếng gà ai nhảy ổ
"Cục . . . Cục tác cục ta"
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
Xuân Quỳnh
Tiết 55 : Điệp ngữ
- Lặp từ "nghe" (lặp 3 lần). Gây ấn tượng về tác động liên tiếp của tiếng gà vào tâm hồn nhà thơ.
Đọc và tìm hiểu các ví dụ sau:
?Dùng đi dùng lại một từ ngữ tạo nên ấn tượng sâu sắc về sự diễn đạt.
1.Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ.
b) Khăn thương nhớ ai ?
Khăn rơi xuống đất.
Khăn thương nhớ ai ?
Khăn vắt lên vai.
( Ca dao )
- Lặp câu thơ: Khăn thương nhớ ai ? (2 lần). Nhấn mạnh nỗi nhớ nhung khắc khoải của người con gái lo cho người ở nơi xa.
I.Bài học:
a.Ví dụ
b. ?Ghi nhớ 1:
Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ (hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp như vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
a)Ai bảo non đừng thương nước, bướm đừng thương hoa, trăng đừng thương gió; ai cấm được trai thương gái, ai cấm được mẹ yêu con; ai cấm được cô gái còn son nhớ chồng thì mới hết được người mê luyến mùa xuân . (Vũ Bằng)

1.Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
Bài tập: Theo em trong 2 đoạn văn sau đây, đoạn văn nào có sử dụng điệp ngữ ? Vì sao?
b) Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày quốc tế phụ nữ, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em...
?Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ là một biện pháp tu từ với sự lặp lại từ ngữ không cần thiết làm câu văn rườm rà(l?i l?p).
Điệp ngữ
Lỗi lặp
a)Ai bảo non đừng thương nước, bướm đừng thương hoa, trăng đừng thương gió; ai cấm được trai thương gái, ai cấm được mẹ yêu con; ai cấm được cô gái còn son nhớ chồng thì mới hết được người mê luyến mùa xuân . (Vũ Bằng)
b) Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày quốc tế phụ nữ, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em ...
I.Bài học:
Tiết 55 : Điệp ngữ
Điệp ngữ chuyển tiếp (Điệp ngữ vòng)
b) Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
Phạm Tiến Duật
b) Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
Phạm Tiến Duật
a) Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
Xuân Quỳnh
a) Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
Xuân Quỳnh
- Các từ ngữ lặp cách quãng nhau.
Đọc và tìm hiểu các ví dụ sau:
2.Các dạng điệp ngữ.
- Các từ ngữ điệp nối tiếp nhau.
I.Bài học:
c) Cùng trông lại và cùng chẳng thấy,
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu.
Ngàn dâu xanh ngắt một màu,
Lòng chàng ý thiếp ai sấu hơn ai ?
Đoàn Thị Điểm
- Các từ ngữ điệp chuyển tiếp từ cuối câu trước sang đầu câu sau.
Điệp ngữ cách quãng
Điệp ngữ nối tiếp
b.?Ghi nhớ 2: Điệp ngữ có nhiều dạng: Điệp ngữ cách quãng, điệp ngữ nối tiếp, điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng).
c) Cùng trông lại và cùng chẳng thấy,
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu.
Ngàn dâu xanh ngắt một màu,
Lòng chàng ý thiếp ai sấu hơn ai ?
Đoàn Thị Điểm
a.Ví dụ:
Tiết 55 : Điệp ngữ
Hãy đặt tên gọi các dạng điệp ngữ cho các cách xác định dưới đây?
................................ là phép điệp ngữ mà người ta sắp xếp các từ ngữ được điệp liên tiếp nhau, tạo ấn tượng mới mẻ có tính chất tăng tiến.
.................................... là phép điệp ngữ người ta sắp xếp các từ ngữ được điệp giãn cách nhau, tạo ấn tượng nổi bật và tạo tính nhạc.
...............................là phép điệp ngữ mà ở đó từ ngữ được điệp nằm cuối câu trên chuyển xuống đầu câu dưới tiếp với nó, làm câu văn, thơ liền nhau như một đợt sóng, khắc sâu ấn tượng.
Điệp ngữ cách quãng
Điệp ngữ nối tiếp
Điệp ngữ vòng
Bài tập nhanh:
Tiết 55 : Điệp ngữ
a) Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do ! Dân tộc đó phải được độc lập ! (Hồ Chí Minh)
Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm biển lặng mới yên tấm lòng.
(Ca dao)
1.Điệp ngữ và tác dụng
2.Các dạng điệp ngữ.
II.Luyện tập.
Tìm điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ trong các đoạn trích sau:
a. Nhấn mạnh vào hình ảnh dân tộc ta, ca ngợi sức mạnh của dân tộc Việt Nam, khẳng định quyền xứng đáng được hưởng tự do độc lập .
b. Nhấn mạnh sự vất vả, nỗi lo lắng và hy vọng của người nông dân .
I.Bài học:
b)
* Bài tập 1:
a) Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do ! Dân tộc đó phải được độc lập ! (Hồ Chí Minh)
Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm biển lặng mới yên tấm lòng.
(Ca dao)
Tiết 55 : Điệp ngữ
1.Điệp ngữ và tác dụng
2.Các dạng điệp ngữ.
II.Luyện tập.
Tìm điệp ngữ trong đoạn trích sau và nói rõ đấy là những dạng điệp ngữ gì ?
Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
(Khánh Hoài)
I. Bài học:
* Bài tập 2:



xa nhau

Điệp ngữ cách quãng


một giấc mơ

Điệp ngữ
chuyển tiếp
* Trả lời:
Điệp ngữ:
Tiết 55 : Điệp ngữ
1.Điệp ngữ và tác dụng
2.Các dạng điệp ngữ.
II.Luyện tập.
Sửa lỗi lặp từ trong đoạn văn sau:
I.Bài học:
Tham khảo đoạn văn đã sửa sau:
" Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ấy, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiền và cả lay ơn nữa. Ngày quốc tế Phụ nữ, em hái hoa sau vườn tặng mẹ, tặng chị.
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày quốc tế phụ nữ, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em ...
*Bài tập 3:
Tiết 55 : Điệp ngữ
1.Điệp ngữ và tác dụng
2.Các dạng điệp ngữ.
II.Luyện tập.
I.Bài học:
*Bài tập 4: Viết đoạn văn có sử dụng điệp ngữ.
Tiết 55 : Điệp ngữ
* Bài tập thêm: Tìm điệp ngữ trong mỗi câu sau rồi nối cột A với cột B sao cho phù hợp.
a. Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết.
Thành công, thành công, đại thành công.
(Hồ Chí Minh)
b. Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
(Hồ Chí Minh)
c. Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương
Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao.
(Ca dao)
a. Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết.
Thành công, thành công, đại thành công.
(Hồ Chí Minh)
b. Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
(Hồ Chí Minh)
c. Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương
Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao.
(Ca dao)
Đ
Đây là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản, bắt đầu từ chỗ chữ viết hoa lùi đầu dòng, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng .
O
ạ
N
V
Ă
N
I
Ê
U
T
ả
M
Tên của một phương thức biểu đạt nhằm làm nổi bật đặc điểm của đối tượng
Ê
N
K
ế
T
I
Là yếu tố đảm bảo cho các đoạn văn hoặc câu văn gắn bó với nhau
L
P
H
ó
T
ừ
á
H
Chỉ một từ loại đi kèm với động từ, tính từ bổ sung ý nghĩa cho hai loại từ này
Chỉ tên một loại từ có nguồn gốc từ Trung Quốc được du nhập vào Việt Nam
ệ
V
I
n
T
N
ồ
G
N
G
H
ĩ
Là từ chỉ những từ giống nhau hay gần nhau về nghĩa
A
Đ
G
N
ữ
N
à
H
T
H
Chỉ một cụm từ cố định mang một ý nghĩa hoàn chỉnh
Đ
I
n
P
ệ
G
ữ
Trò chơi