Bài 13. Điệp ngữ

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ
CÁC EM HỌC SINH ĐẾN DỰ TIẾT HỌC
GV: Võ Huy Quang
KIỂM TRA BÀI CŨ
a/ Lời nặng tiếng…
b/ Tham phú phụ…
c/ … nhà … ngõ.
d/… nắng, chiều…
e/ Bên trọng, bên…
nhẹ
bần
Gần
xa
Sáng
mưa
khinh
Câu 1. Thế nào là thành ngữ? Ví dụ?
Câu 2. Hoàn thành các thành ngữ sau:
Tiết 55: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
1. Ví dụ:
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục…cục tác cục ta”
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe xao động nắng trưa
Nghe gọi về tuổi thơ
Nghe
Nghe
Nghe
Nghe => nhấn mạnh cảm giác
khi nghe tiếng gà trưa
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
(Xuân Quỳnh)
vì
Vì
Vì
Vì
Vì => Nhấn mạnh nguyên nhân
chiến đấu của người chiến sĩ
……………………….
Điệp ngữ
Nghe
Vì
Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ (hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
Hồ Chí Minh muôn năm!
Phút giây thiêng Anh gọi Bác ba lần.
(Tố Hữu)
Hồ Chí Minh muôn năm!
Hồ Chí Minh muôn năm!
Tiết 55 ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
1. Ví dụ:
2. Bài học: (SGK)
II. CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục…cục tác cục ta”
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe xao động nắng trưa
Nghe gọi về tuổi thơ
Nghe
Nghe
Nghe
Điệp ngữ cách quãng
Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
[…]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
(Phạm Tiến Duật)
Điệp ngữ nối tiếp
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
(Đoàn Thị Điểm (?))
Điệp ngữ chuyển tiếp
(Điệp ngữ vòng)
II. CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ
Điệp ngữ có nhiều dạng:
- Điệp ngữ cách quãng
- Điệp ngữ nối tiếp
- Điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng)
Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
(Ca dao)
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên
Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên
(Hồ Chí Minh)
Điệp ngữ chuyển tiếp
Điệp ngữ cách quãng
…Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!...
(Thép Mới)
Điệp ngữ cách quãng
Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ (hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
II. Các dạng điệp ngữ
Điệp ngữ có nhiều dạng:
- Điệp ngữ cách quãng
- Điệp ngữ nối tiếp
- Điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng)
Tiết 55. ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
III. LUYỆN TẬP
BT1a:
a/ chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, tự do! độc lập !
(Hồ Chí Minh)
Một dân tộc đã gan góc
dân tộc đó
Dân tộc đó phải được
phải được
một dân tộc đã gan góc
*Gợi ý: Làm nổi bật sự đóng góp của dân tộc Việt Nam vào phong trào đấu tranh chống xâm lược, chống phát xít trên thế giới và nhấn mạnh sự tất yếu phải được hưởng tự do độc lập.
Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trôngmây,
Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm biển lặng mới yên tấm lòng.
(Ca dao)
đi cấy
Trông
đi cấy
trông
Trông
trông
trông
Trông
trông
trông
*Gợi ý: Nhấn mạnh sự vất vả, lo toan nhiều bề của người nông dân.
Vậy mà giờ đây, anh em tôi phải sắp xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi. thôi. (Khánh Hoài)
*Bài tập 2.
xa nhau.
xa nhau
một giấc mơ. Một giấc mơ
BT 3:
Thảo luận
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay-ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em…
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều loài hoa: hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiền, hoa hồng, cả hoa lay-ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa tặng mẹ và chị em…
Sửa lại
DẶN DÒ
1/ Chú trọng xác định các dạng điệp ngữ.
2/ Có ý thức vận dụng điệp ngữ vào viết văn nhất là văn biểu cảm.
3/ Phân biệt điệp ngữ với lỗi lặp từ.
4/ Chuẩn bị luyện nói: LUYỆN NÓI PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC
Chọn đề, làm dàn ý, tập nói.
BT về nhà: Phát hiện và xác định kiểu điệp ngữ trong từng bài ca dao sau:
a/ Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương
Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao.
b/ Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân
Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc
Em có chồng rồi anh tiếc lắm thay...
Chúc quý thầy cô giáo cùng các em học sinh
sức khoẻ và hạnh phúc!