Bài 13. Điệp ngữ

Kính chào quý thầy cô
và các em học sinh lớp 7.4
1. Thế nào là thành ngữ? Cho ví dụ?
Kiểm tra bài cũ

Nêu vai trò ngữ pháp của thành ngữ trong câu?
Xác định vai trò ngữ pháp của thành ngữ trong ví dụ sau?

Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Trong chương trình Ngữ Văn 6, các em đã làm bài tập phân biệt phép lặp và lỗi lặp do vốn từ nghèo nàn.
Ví dụ 1:
“ Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ,
Nhớ ai, ai nhớ, bây giờ nhớ ai?”
( Ca dao)
Ví dụ 2:
“ Con bò đang gặm cỏ. Con bò ngẩng đầu lên. Con bò rống ò ò.”
Cảm xúc của em khi đọc hai câu ca dao và đoạn văn trên?
Như vậy, việc lặp lại có ý thức những từ ngữ nhằm mục đích nhấn mạnh ý, gây cảm xúc trong lòng người gọi là điệp ngữ. Vậy điệp ngữ là gì? Tác dụng như thế nào? Chúng ta cùng nhau tìm hiểu.
I. Di?p ng? v� t�c d?ng c?a di?p ng?
II.C�c d?ng di?p ng?
III. Luy?n t?p
IV. C?ng c?
V. D?n dị
Ti?ng Vi?t
Ti?t :55 Di?p ng?
Ví dụ I.1 SGK/152
Tiếng gà trưa
( Xuân Quỳnh)
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ
“ Cục…cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
…………………………
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.




I.Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:



Ví dụ I.1 SGK/152
Tiếng gà trưa
( Xuân Quỳnh)
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ
“ Cục…cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
…………………………
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.





->Nhằm mục đích nhấn mạnh ý, gây ấn tượng
->Gợi lên cảm xúc trong lòng người
=> Ghi nhớ 1: SGK/152
Tìm các ví dụ trong đó có sử dụng điệp ngữ?
Nhanh lên nào! Có điểm thưởng.
II. Các dạng điệp ngữ
Ví dụ II.a,b SGK/152
So sánh điệp ngữ trong khổ thơ đầu của bài Tiếng gà trưa với điệp ngữ trong hai đoạn thơ sau , tìm đặc điểm của mỗi dạng?
Tiếng gà trưa
( Xuân Quỳnh)
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ
“ Cục…cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
…………………………
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
-> Điệp ngữ cách quãng
II.a.Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
[…]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
( Phạm Tiến Duật)
-> Điệp ngữ nối tiếp


II.b. Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
( Đoàn Thị Điểm)
-> Điệp ngữ chuyển tiếp( Điệp ngữ vòng)

=> Ghi nhớ 2: SGK/152
1.Tìm điệp ngữ trong những đọan trích sau đây và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!
( Hồ Chí Minh)
-> Làm nổi bật bản chất kiên cường gan dạ, dũng cảm của dân tộc Việt Nam
-> Khẳng định sự tất yếu về quyền được hưởng tự do độc lập của dân tộc.
Người ta đi cấy lấy công
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề
Trông trời, trông đất, trông mây
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm biển lặng mới yên tấm lòng.
( Ca dao)
-> Sự khác biệt giữa hành động đi cấy của mình với người khác
-> Sự lo lắng cực nhọc trăm bề của người làm ra hạt gạo.
III. Luyện tập
Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!
( Hồ Chí Minh)
Người ta đi cấy lấy công
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề
Trông trời, trông đất, trông mây
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm biển lặng mới yên tấm lòng.
( Ca dao)
Vậy mà giờ đây anh em tôi sắp phải xa nhau . Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
( Khánh Hoài).
-> Xa nhau……..xa nhau……=> điệp ngữ cách quãng
-> Một giấc mơ. Một giấc mơ => điệp ngữ vòng.
2. Tìm điệp ngữ trong đoạn văn sau và nói rõ đấy là những dạng điệp ngữ gì?
Vậy mà giờ đây anh em tôi sắp phải xa nhau . Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
( Khánh Hoài).
3. a) Theo em, trong do?n van sau d�y, vi?c l?p l?i m?t s? t? ng? cĩ t�c d?ng bi?u c?m hay khơng?

Phía sau nh� em cĩ m?t m?nh vu?n. M?nh vu?n ? phía sau nh� em, em tr?ng r?t nhi?u lịai hoa. Em tr?ng hoa c�c. Em tr?ng hoa thu?c du?c. Em tr?ng hoa d?ng ti?n. Em tr?ng hoa h?ng. Em tr?ng c? hoa lay on n?a. Ng�y Ph? n? qu?c t?, em h�i hoa sau vu?n nh� em t?ng m? em. Em h�i hoa t?ng ch? em.
-> Vi?c l?p l?i khơng cĩ t�c d?ng bi?u c?m, s? l?p l?i khơng ph?i do d?ng � ngh? thu?t m� l� do s? v?ng v? c?a ngu?i vi?t( l?i l?p t?).
b) Em h�y ch?a l?i do?n van tr�n cho t?t hon.
M?nh vu?n phía sau nh� em tr?ng r?t nhi?u lồi hoa : c�c, thu?c du?c, d?ng ti?n, hoa h?ng v� c? lay on n?a. Ng�y Qu?c t? ph? n? em h�i hoa t?ng m? v� t?ng ch?.










4. Hãy viết một đoạn văn ngắn có sử dụng điệp ngữ.



Ngày mai ngày khai giảng năm học mới , em bồn chồn thao thức, nghĩ đến giây phút đứng ở sân trường nhìn lá cờ đỏ bay phất phới và nghe tiếng trống giòn giã tưng bừng chào năm học mới… mà thấy háo hức vô cùng … Ngày mai… Ngày mai sẽ đến.
Thảo luận nhóm
1.Thế nào là điệp ngữ và tác dụng ?
2. Cho biết các dạng của điệp ngữ?
IV.Củng cố
Xem lại bài và học thuộc các phần ghi nhớ.(SGK/152)
Chuẩn bị: Luyện nói phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học( SGK/154)

V. D?n dị
Xin chân thành c?m ơn
Chúc quý thầy cô và các em học sinh một ngày mới vui và hạnh phúc.`