Bài 13. Điệp ngữ

Tiết 55
Tiếng việt
ĐIỆP NGỮ
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ :
“Cục…cục tác cục ta”
Phát hiện các từ ngữ được lặp lại ở khổ thơ đầu và khổ của bài thơ cuối “Tiếng gà trưa” ?
Việc lặp lại các từ ấy có tác dụng gì?
I/ ĐiỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ
Nghe
Nghe
Nghe
xao động nắng trưa
bàn chân đỡ mỏi
gọi về tuổi thơ.
Nghe
Nghe
Nghe
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
Tác dụng: Làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh.
II. Các dạng của điệp ngữ
Ví dụ :
1. Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
2. Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
[…]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
3. Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai ?
 Điệp ngữ cách quãng
 Điệp ngữ nối tiếp
 Điệp ngữ vòng
III. Luyện tập
Bài tập 1 :Tìm điệp ngữ trong những đoạn trích sau đây và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!

___________________
___________________
_______________
_______________
“Một dân tộc đã gan góc”Nhấn mạnh bản chất kiên cường của dân tộc ta
Trong sự nghiệp giành độc lập và tự do.
“Dân tộc đó phải được” Nhấn mạnh quyền tất yếu của dân tộc ta là
Được hưởng tự do và độc lập.
Người ta đi cấy lấy công
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề
Trông trời, trông đất, trông mây
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm
Trông cho chân cứng đá mềm
Trời êm biển lặng mới yên tấm lòng.
Người ta đi cấy lấy công
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông gió, trông trời, trông đêm
Trông cho chân cứng đá mềm
Trời êm biển lặng mới yên tấm lòng.
-”Đi cấy” Lặp lại với 2 chủ ngữ khác nhau như muốn lưu ý rằng: cũng
Là đi cấy nhưng tôi không giống người ta.
“Trông” (9 lần) Nhấn mạnh những nỗi lo của người dân lao động trên đồng ruộng của mình.
2. Tìm điệp ngữ trong đoạn văn sau và nói rõ đấy là những dạng điệp ngữ
gì?
- Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
______
______
_________
_________
-”Xa nhau” Điệp ngữ cách quãng
- “Một giấc mơ” Điệp ngữ chuyển tiếp
3. a) Theo em, trong đoạn văn sau đây, việc lặp đi lặp lại một số từ ngữ có tác dụng biểu cảm hay không?

Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc.Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em, Em hái hoa tặng chị em…
 Không có tác dụng biểu cảm
Sửa: Mảnh vườn phía sau nhà em trồng rất nhiều loài hoa. Đó là hoa cúc, thược dược, đồng tiền, hoa hồng và cả lay ơn nữa. Nhân ngày Quốc tế phụ nữ, em hái hoa tặng mẹ và chị.