Bài 13. Điệp ngữ

1
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO YÊN HƯNG
TRƯỜNG TH&THCS TIỀN PHONG
Chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ chuyên đề cấp cụm năm học 2011 – 2012
Môn : Ngữ văn 7
Giáo viên: Ngô Thị Lan
Kiểm tra bài cũ

Yêu cầu trả lời:
-Thành ngữ là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
Nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó nhưng thông thường qua một số phép chuyển nghĩa như ẩn dụ, so sánh,...
_ Ví dụ:
Lòng lang dạ sói
Đen như cột nhà cháy.
Ruột để ngoài ra
? Thành ngữ là gì ? Cho ví dụ?
A.Lý thuyết
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
1. Phân tích ngữ liệu (sgk-152)
Tiết 46- Tiếng Việt
Điệp ngữ
? Tìm những từ ngữ lặp đi lặp lại ở khổ đầu và khổ cuối của bài thơ
“ Tiếng gà trưa” ?
Khổ thơ đầu:
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục …cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
Khổ thơ cuối:
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
Từ “nghe” lặp lại 3 lần
Nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa
Từ “vì” lặp lại 4 lần
Nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ
Tiết 46- Tiếng Việt
Điệp ngữ

A.Lý thuyết
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
1. Phân tích ngữ liệu (sgk-152)
Từ “nghe” lặp lại 3 lần
Nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa
Từ “vì” lặp lại 4 lần
Nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ
Ví dụ
Hồ Chí Minh muôn năm !
Hồ Chí Minh muôn năm !
Hồ Chí Minh muôn năm !
Phút giây thiêng liêng anh gọi bác ba lần.
Em có nhận xét gì về cấu trúc của cụm từ được lặp lại ? Việc lặp lại đó có tác dụng gì?
Lặp lại cả câu.
Thể hiện lòng tự hào, niềm tin vào Bác Hồ kính yêu.
Qua phân tích ngữ liệu, em hiểu thế nào là điệp ngữ? Sử dụng điệp ngữ có tác dụng gì?
2.Ghi nhớ ( sgk- 152)
Tiết 46- Tiếng Việt
Điệp ngữ

A.Lý thuyết
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
1. Phân tích ngữ liệu (sgk-152)
Từ “nghe” lặp lại 3 lần
Nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa
Từ “vì” lặp lại 4 lần
Nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ
2.Ghi nhớ ( sgk- 152)
Phân biệt phép lặp và lỗi lặp
VD1a: Con bò đang gặm cỏ. Con bò chợt ngẩng đầu lên. Con bò rống ò ò.


VD1b:
Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ,
Nhớ ai, ai nhớ, bây giờ nhớ ai ?
(Ca dao)
Gây cảm giác nặng nề, trùng lắp, rườm rà. Do lặp ngữ Con bò đến 3 lần.
Lỗi lặp
?Gợi cảm xúc, thú vị.
Nhờ điệp ngữ nhớ ai đem lại.
Phép lặp điệp ngữ
Tiết 46- Tiếng Việt
Điệp ngữ
A.Lý thuyết
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
1. Phân tích ngữ liệu (sgk-152)
Từ “nghe” lặp lại 3 lần
Nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa
Từ “vì” lặp lại 4 lần
Nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ
2.Ghi nhớ ( sgk- 152)
II. Các dạng điệp ngữ
1. Phân tích ngữ liệu (sgk- 152)
So sánh các dạng điệp ngữ trong từng đoạn thơ
a) Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.


b)Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều


c) Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai ?
Vd(a): Các từ “nghe” đứng cách quãng nhau.
Vd(b): Các từ lặp lại ( giống nhau) đứng sát nhau, liền kề nhau.
- Vd(c) : Các từ lặp lại đứng ở cuối câu trên và đầu câu cuối
? Di?p ng? c�ch qu�ng
? Di?p ng? n?i ti?p
? Di?p ng? chuy?n ti?p (vịng
Tiết 46- Tiếng Việt
Điệp ngữ
A.Lý thuyết
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
1. Phân tích ngữ liệu (sgk-152)
Từ “nghe” lặp lại 3 lần
Nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa
Từ “vì” lặp lại 4 lần
Nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ
2.Ghi nhớ ( sgk- 152)
II. Các dạng điệp ngữ
1. Phân tích ngữ liệu (sgk- 152)
Vd(a): Các từ “nghe” đứng cách quãng nhau.
Vd(b): Các từ lặp lại ( giống nhau) đứng sát nhau, liền kề nhau.
Vd(c) : Các từ lặp lại đứng ở cuối câu trên và đầu câu cuối
2. Ghi nhớ (sgk- 152)
Ví dụ : Tìm điệp ngữ trong đoạn văn và nói rõ đấy là những dạng điệp ngữ gì?
Vậy mà giờ đây,anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
? Xa nhau: Điệp ngữ cách quãng
? Một giấc mơ: Điệp ngữ chuyển tiếp
Tiết 46- Tiếng Việt
Điệp ngữ
A.Lý thuyết
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
1. Phân tích ngữ liệu (sgk-152)
Từ “nghe” lặp lại 3 lần
Nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa
Từ “vì” lặp lại 4 lần
Nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ
2.Ghi nhớ ( sgk- 152)
II. Các dạng điệp ngữ
1. Phân tích ngữ liệu (sgk- 152)
Vd(a): Các từ “nghe” đứng cách quãng nhau.
Vd(b): Các từ lặp lại ( giống nhau) đứng sát nhau, liền kề nhau.
Vd(c) : Các từ lặp lại đứng ở cuối câu trên và đầu câu cuối
2. Ghi nhớ (sgk- 152)
Xác định điệp ngữ và dạng của
điệp ngữ trong bài thơ vui của
cụ Nguyễn Khuyến

Những lúc say sưa cũng muốn chừa
Muốn chừa nhưng tính lại hay ư
Hay ưa nên lỗi không chừa được
Chừa được nhưng mà cũng chẳng chừa
?D?ng di?p ng? chuy?n ti?p ( vịng ) ? L�m n?i b?t n? cu?i hĩm h?nh, t? tr�o v? tính hay ru?u
B. Luyện tập
1. Bài tập 1(sgk-158) Tìm điệp ngữ trong những đoạn trích sau đây và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Yêu cầu thảo luận
a) Moät daân toäc ñaõ gan goùc choáng aùch noâ leä cuûa Phaùp hôn taùm möôi naêm nay, moät daân toäc ñaõ gan goùc ñöùng veà phe ñoàng minh choáng phaùt xít maáy naêm nay, daân toäc ñoù phaûi ñöôïc töï do! Daân toäc ñoù phaûi ñöôïc ñoäc laäp!
 Khaúng ñònh daân toäc ta anh huøng, nhaát ñònh giaønh ñöôïc ñoäc laäp, töï do.
b)Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng, đá mềm,
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng.
 Khaéc saâu noãi lo toan, vaát vaû cuøng nieàm haïnh phuùc cuûa ngöôøi noâng daân töï chuû.
B. Luyện tập
1. Bài tập 1(sgk-158) Tìm điệp ngữ trong những đoạn trích sau đây và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
2.Bài 3.a, Theo em, trong đoạn văn sau đây, việc lặp đi lặp lại một số từ ngữ có tác dụng biểu cảm hay không?

Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em.
L?i l?p t?, l?p �
? D�i dịng, v?ng v?, khơng cĩ t�c d?ng
b, Ch?a l?i do?n van:
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều loài hoa ở đấy : hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiền, hoa hồng, hoa lay ơn ... Hằng năm, đến Ngày Phụ nữ quốc tế, em thường hái hoa tặng mẹ em và chị em…
3.Bài 4: Hãy viết đoạn văn ngắn có sử dụng điệp ngữ ( chủ đề tự chọn).
Tiết 46- Tiếng Việt Điệp ngữ
A.Lý thuyết
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
1. Phân tích ngữ liệu (sgk-152)
Từ “nghe” lặp lại 3 lần Nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa
Từ “vì” lặp lại 4 lần Nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ
2.Ghi nhớ ( sgk- 152)
II. Các dạng điệp ngữ
1. Phân tích ngữ liệu (sgk- 152)
Vd(a): Các từ “nghe” đứng cách quãng nhau.
Vd(b): Các từ lặp lại ( giống nhau) đứng sát nhau, liền kề nhau.
Vd(c) : Các từ lặp lại đứng ở cuối câu trên và đầu câu cuối
2. Ghi nhớ (sgk- 152)
B. Luyện tập
1. Bài tập 1(sgk-158) Tìm điệp ngữ trong những đoạn trích sau đây và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
2,Bài 3.a, Theo em, trong đoạn văn sau đây, việc lặp đi lặp lại một số từ ngữ có tác dụng biểu cảm hay không?
b, Chữa lại đoạn văn:
3.Bài 4: Viết đoạn văn có sử dụng điệp ngữ( chủ đề tự chọn)

Giải ô chữ
1
2
3
4
5
6
7
Gồm 6 chữ cái
Điệp ngữ có mấy dạng?
Gồm 7 chữ cái
Dạng điệp ngữ nào được sử dụng trong câu sau:
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt.
Gồm 10 chữ cái
Phép điệp ngữ trong hai câu thơ sau của Hồ Chí Minh:
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
thuộc dạng điệp ngữ nào?
Gồm 4 chữ cái
Từ nào trong câu thơ sau được lặp lại nhiều nhất?
Rằm xuân lồng lộng trăng soi
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
Gồm 9 chữ cái
Câu thơ sau đây sử dụng dạng điệp ngữ nào?
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Gồm 7 chữ cái
Điệp ngữ trong câu sau có tác dụng gì?
Hồ Chí Minh muôn năm!
Hồ Chí Minh muôn năm!
Hồ Chí Minh muôn năm!
Phút giây thiêng Anh gọi Bác ba lần. (Tố Hữu)
Gồm 3 chữ cái
Từ nào trong câu thơ sau được lặp lại nhiều nhất?
Mưa rả rích đêm ngày, Mưa tối tăm mặt mũi. Mưa thối đất thối cát. ( Trích “ Mưa mùa hạ”, Ma Văn Kháng)
NHÌN HÌNH GỌI TÊN
Chuồn chuồn bay thấp thì mưa
Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm.
Chuồn chuồn bay thấp thì mưa
Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm.
Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh, bông trắng, lại chen nhị vàng
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
Hướng dẫn học ở nhà :
Bài tập: Lấy ví dị minh họa các dạng điệp ngữ ( Điệp ngữ cách quãng, điệp ngữ nối tiếp, điệp ngữ chuyển tiếp)
Chuẩn bị bài: Luyện nói phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học
Đề bài: Phát biểu cảm nghĩ về bài: “Cảnh khuya” của Hồ Chí Minh
Yêu cầu:
-Tìm hiểu đề, tìm ý
-Lập dàn bài chi tiết
-Luyện nói ở nhà: Dựa trên dàn bài trình bày, chú ý ngôn ngữ nói kết hợp cử chỉ, điệu bộ.
Học ghi nhớ 1 và 2 ( sgk- 152)
Xem lại các bài tập
16
Xin chân thành cám ơn
Quý thầy cô và các em học sinh