Bài 13. Điệp ngữ

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THỊ XÃ SÔNG CẦU
TRƯỜNG THCS NGUYỄN KHUYẾN
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM HỌC SINH
THÂN MẾN!
GV: Đỗ Thị Kim Chi
KIỂM TRA BÀI CŨ
Thành ngữ là gì? Nghĩa của thành ngữ thường được hiểu như thế nào?
Hãy giải thích nghĩa của hai thành ngữ sau:
- Mẹ tròn con vuông.
- Một nắng hai sương.
Tằm
Cuốc
Kiến
Hạc
Thương thay
Tiết 55:
Tiếng Việt
ĐIỆP NGỮ

Tiết 55
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
a.Khổ đầu:
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng gà ai nhảy ổ:
Cục …cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
(Xuân Quỳnh)
a.Khổ đầu:




Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ

Trong khổ thơ này, có từ nào được lặp đi lặp lại?Tác dụng
của việc lặp lại đó?
Tác dụng : Nhấn mạnh cảm giác của người chiến sĩ khi nghe tiếng gà trưa.

Tiết 55
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
b.Khổ cuối:
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm lòng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
(Xuân Quỳnh)
Trong khổ thơ này, có từ nào được lặp đi lặp lại?Tác dụng ?
Tác dụng: Nhấn mạnh mục đích chiến đấu vừa cao cả, vừa bình dị của người lính.
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm lòng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác

Tiết 55
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
Cho đoạn văn:Nhà em có con mèo rất đẹp. Con mèo khôn lắm.Con mèo bắt chuột rất giỏi.
Hãy tìm từ ngữ được lặp lại trong đoạn văn ? Việc lặp lại
này có tác dụng biểu cảm không?
Cho đoạn văn:Nhà em có con mèo rất đẹp. Con mèo khôn lắm.Con mèo bắt chuột rất giỏi.
Vậy đoạn văn trên mắc lỗi gì trong cách diễn đạt?
Nguyên nhân mắc lỗi ?

Tiết 55
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
a.Khổ đầu:
Trên đường hành quân xa
Dừngchân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
Cục …cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
(Xuân Quỳnh)
Tác dụng : Nhấn mạnh cảm giác của người chiến sĩ khi nghe tiếng gà trưa.
Điệp ngữ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:

Tiết 55:
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
Tác dụng: Nhấn mạnh mục đích chiến đấu vừa cao cả, vừa bình dị của người lính.
Điệp ngữ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
b.Khổ cuối:
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm lòng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
(Xuân Quỳnh)

Tiết 55
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
Qua phân tích ví dụ, em hiểu thế nào là điệp ngữ?
Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ(hoặc câu) nhằm làm nổi bật ý,gây cảm xúc mạnh.Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ, từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.Cần phân biệt phépđiệp ngữ với hiện tượng lặp từ do vốn từ nghèo nàn- một loại lỗi học sinh thường mắc.
Ví dụ:
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Điệp ngữ “Chưa ngủ”:nhấn mạnh, tạo bản lề khép mở hai thế giới tâm trạng của Hồ Chí Minh.Đó là tình yêu thiên nhiên,yêu cái đẹp của người nghệ sĩ đồng thời vẫn canh cánh bên lòng nỗi lo việc nước.
(Hồ Chí Minh)

Tiết 55
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
Bài tập1/153:
Tìm điệp ngữ trong đoạn trích sau và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay,một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do!Dân tộc đó phải được độc lập!
(Hồ Chí Minh)
Bài tập1/153:
Tìm điệp ngữ trong đoạn trích sau và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay,một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do!Dân tộc đó phải được độc lập!
(Hồ Chí Minh)

Tiết 55
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
Bài tập1/153:
Một dân tộc đã gan góc:Nhấn mạnh bản chất kiên cường của dân tộc ta trong sự nghiệp chiến đấu giành độc lập tự do.
Dân tộc đó phải được : Nhấn mạnh cái quyền tất yếu của dân tộc ta là được hưởng tự do và độc lập .

Tiết 55
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
II.Các dạng điệp ngữ:
Em hãy đọc các khổ thơ sau, xác định điệp ngữ trong các
khổ thơ và tìm đặc điểm của mỗi dạng.
I.1/ Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
"Cục .cục tác cục ta"
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.

II a/ Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
[…]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy. (Phạm Tiến Duật)
II b/ Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
(Đoàn Thị Điểm)
Điệp ngữ cách quãng
Điệp ngữ nối tiếp
Điệp ngữ chuyển tiếp (Điệp ngữ vòng)
Nghe
Nghe
Nghe

rất lâu, rất lâu

Khăn xanh, khăn xanh



Thương em, thương em, thương em
II b/ Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
(Đoàn Thị Điểm)
(Xuân Quỳnh)

Tiết 55
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
II.Các dạng điệp ngữ:
Qua phân tích các ví dụ,em thấy điệp ngữ có mấy dạng?
Điệp ngữ cách quãng.
Điệp ngữ nối tiếp.
Điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng)
Bài tập2/153:

Tìm điệp ngữ trong đoạn văn sau và nói rõ đấy là những dạng điệp ngữ gì?
Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau.Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
( Khánh Hoài)

 Xa nhau: Điệp ngữ cách quãng.
Một giấc mơ: Điệp ngữ chuyển tiếp

Tiết 55
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
II.Các dạng điệp ngữ:
III. Luyện tập:
1.Bài tập1/153:
2.Bài tập2/153:
3.Bài tập3/153:
Bài tập3:
a.Tìm những từ , cụm từ lặp lại trong đoạn văn sau .Theo em,việc lặp lại một số từ ngữ có tác dụng biểu cảm không?
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em .

Tiết 55
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
II.Các dạng điệp ngữ:
III. Luyện tập:
1.Bài tập1/153:
2.Bài tập2/153:
3.Bài tập3/153:
Bài tập3:
a.Việc lặp từ không mang lại tác dụng gì mà đó là lỗi lặp.Sự lặp lại đó chỉ làm cho đoạn văn trở nên dài dòng, rườm rà.

Tiết 55
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
II.Các dạng điệp ngữ:
III. Luyện tập:
1.Bài tập1/153:
2.Bài tập2/153:
3.Bài tập3/153:
THẢO LUẬN NHÓM
Bài tập3:
b.Hãy sửa lại đoạn văn trên cho tốt hơn.

Tiết 55
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
1.Xét ví dụ:
II.Các dạng điệp ngữ:
2.Kết luận:
III. Luyện tập:
1.Bài tập1/153:
2.Bài tập2/153:
3.Bài tập3/153:
SỬA LẠI
Bài tập3:
Cách1: Mảnh vườn ở phía sau nhà em được trồng rất nhiều loài hoa.Em trồng hoa cúc,thược dược,hoa đồng tiền ,hoa hồng và cả hoa lay ơn nữa.Ngày phụ nữ quốc tế,em ra sau vườn hái hoa tặng mẹ và chị.

Tiết 55
TiếngViệt
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
II.Các dạng điệp ngữ:
III. Luyện tập:
1.Bài tập1/153:
2.Bài tập2/153:
3.Bài tập3/153:
SỬA LẠI
Bài tập3:
Cách2: Phía sau nhà em có một mảnh vườn, em trồng rất nhiều hoa:hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiền,hoa hồng và cả hoa lay ơn nữa.Ngày phụ nữ quốc tế, em hái hoa tặng mẹ và chị.
NHÌN HÌNH ĐOÁN TỤC NGỮ,CA DAO
NHÌN HÌNH GỌI TÊN
Chuồn chuồn bay thấp thì mưa
Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm.
Chuồn chuồn bay thấp thì mưa
Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm.
Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh, bông trắng, lại chen nhị vàng
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.

HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
1. Bài vừa học :
2. Bài sắp học :
Trả bài kiểm tra tiếng Việt
-Tìm điệp ngữ trong bài ca dao đi cấyvà cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì.
- Nhận xét về cách sử dụng điệp ngữ trong bài thơ “Rằm tháng giêng”.
- Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng điệp ngữ.
Cảm ơn quý thầy cô và các em !
Chào tạm biệt !