Bài 13. Điệp ngữ

1
VŨ HẢI
2/29/2012
Nhiệt liệt chào mừng

các Thầy giáo, cô giáo
V? D? Giờ

Câu 2/ Chỉ ra các thành ngữ trong các câu sau đây:
Nó khỏe như voi.
VN
b)No cơm ấm áo là điều ai cũng mong muốn.
CN
c)Thằng này, nói với nó như nước đổ đầu vịt có bao giờ chịu nghe đâu!
Kiểm tra bài cũ
Câu 3/ Nêu vai trò ngữ pháp của thành ngữ vừa tìm được trong các câu trên?
PN
Câu 1/ Thế nào là thành ngữ?
+ Thành ngữ là cụm từ cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
xao động nắng trưa
bàn chân đỡ mỏi
gọi về tuổi thơ.
(Xuân Quỳnh)
b) Cháu chiến đấu hôm nay
lòng yêu Tổ quốc
xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng bà
tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
(Xuân Quỳnh)
3
*Ví dụ :
a) Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“ Cục …cục tác cục ta”


Nghe
Nghe
Nghe
Vì
Vì
Vì
vì
xao động nắng trưa
bàn chân đỡ mỏi
gọi về tuổi thơ.(Xuân Quỳnh)
=> nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa.
b) Cháu chiến đấu hôm nay
lòng yêu Tổ quốc
xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng bà
tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.(Xuân Quỳnh)
=>nhấn mạnh nguyên nhân chiến đấu cao đẹp của người chiến sĩ.
4

*Ví dụ :
Nghe
Nghe
Nghe
Vì
Vì
Vì
vì
5
Ghi nhớ
Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ (hoặc cả mét câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh .Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
6
Bài tập nhanh:

Tìm các từ ngữ được lặp lại trong đoạn văn sau và cho biết đó có phải là phép điệp ngữ không ? Vì sao ?
“ đang gặm cỏ. ngẩng đầu lên. rống ò ò.”


Con bò
Con bò
Con bò
7
Người ta lấy công,
Tôi nay còn nhiều bề.
trời, đất, mây,
mưa, gió, ngày, đêm.
cho chân cứng đá mềm,
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng.
(Ca dao)
Bài tập 1 b (153)/SGK :
? Tìm điệp ngữ trong bài ca dao sau và cho biết tác dụng của điệp ngữ đó?
đi cấy
đi cấy
trông
trông
trông
Trông
trông
Trông
Trông
trôn g
trông
- Điệp ngữ “đi cấy” => nhấn mạnh sự khác biệt giữa hành động đi cấy của mình với người khác.
- Điệp ngữ “ trông” => diễn tả sự lo lắng, cực nhọc, vất vả trăm bề của người nông dân.
8
*Ví dụ : a) xao động nắng trưa
bàn chân đỡ mỏi
gọi về tuổi thơ . (Xuân Quỳnh)
b) Anh đã tìm em,
Cô gái ở Thạch Kim, Thạch Nhọn
phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
(…) Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
biết mấy.( Phạm Tiến Duật)
c) Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng
xanh xanh nh÷ng mÊy
xanh ng¾t mét mµu
Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai? (Đoàn Thị Điểm)
Nghe
Nghe
Nghe
rất lâu, rất lâu
Khăn xanh, khăn xanh
Thương em, thương em, thương em
thấy
ngàn dâu
Thấy
Ngàn dâu
9
*Ví dụ : a) xao động nắng trưa
bàn chân đỡ mỏi
gọi về tuổi thơ . (Xuân Quỳnh)
b) Anh đã tìm em,
Cô gái ở Thạch Kim, Thạch Nhọn
phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
(…) Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
biết mấy.( Phạm Tiến Duật)
c) Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng
xanh xanh nh÷ng mÊy
xanh ng¾t mét mµu
Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai? (Đoàn Thị Điểm)
Nghe
Nghe
Nghe
rất lâu, rất lâu
Khăn xanh, khăn xanh
Thương em, thương em, thương em
thấy
ngàn dâu
Thấy
Ngàn dâu
=> Điệp ngữ cách quãng
*Ví dụ :
a) Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
b) Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim, Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
(…) Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
c) Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng thÊy
ThÊy xanh xanh nh÷ng mÊy ngµn d©u
Ngµn d©u xanh ng¾t mét mµu
Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai?
Điệp
ngữ
nối
tiếp
Điệp ngữ chuyển tiếp
(điệp ngữ vòng)
11
Ghi nhớ
§iÖp ng÷ cã nhiÒu d¹ng: §iÖp ng÷ c¸ch qu·ng, ®iÖp ng÷ nèi tiÕp, ®iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp ( ®iÖp ng÷ vßng).
Bài tập 1 a (153)/SGK :
? Tìm điệp ngữ trong đoạn văn sau và cho biết tác dụng của điệp ngữ đó?
a )M?t dõn t?c dó gan gúc ch?ng ỏch nụ l? c?a Phỏp hon tỏm muoi nam nay, m?t dõn t?c dó gan gúc d?ng v? phe D?ng minh ch?ng phỏt xớt m?y nam nay, dõn t?c dú ph?i du?c t? do! Dõn t?c dú ph?i du?c d?c l?p !
(H? Chớ Minh)
Có điệp ngữ: “Một dân tộc đã gan góc” và “dân tộc đó phải được”.
- Tác dụng: Nhấn mạnh sự gan dạ, dũng cảm của dân tộc Việt Nam và khẳng định sự tất yếu về quyền được hưởng tự do, độc lập của dân tộc ta.
12
13
Bài tập 2 (153)/SGK :
Tìm điệp ngữ trong đoạn văn sau và cho biết đó là những dạng điệp ngữ gì ?
Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải . Có thể sẽ mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là
thôi.
( Khánh Hoài )
xa nhau
xa nhau
- xa nhau... xa nhau => Điệp ngữ cách quãng.
- một giấc mơ. Một giấc mơ => Điệp ngữ chuyển tiếp.
một giấc mơ.
Một giấc mơ
14
Bài tập 3 (153)/SGK :

Theo em, trong đoạn văn sau đây,

Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em…
b) Em hãy trên cho tốt hơn.
lại một số từ ngữ có tác dụng biểu cảm hay không ?
việc lặp đi lặp
chữa lại đoạn văn
15
b, Chữa lại đoạn văn:
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều loài hoa ở đấy : hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiền, hoa hồng, hoa lay ơn ... Hằng năm, đến ngày Quốc tế phụ nữ, em thường hái hoa tặng mẹ và chị …



Hãy viết một đoạn văn ngắn có sử dụng điệp ngữ.


Mùa xuân, mùa xuân, mùa xuân đã đến.Tự nhiên như thế ai cũng chuộng mùa xuân. Nhưng tôi yêu nhất mùa xuân không phải vì yêu sông xanh, núi tím mà là vì mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh. Tôi ước mong sao mùa xuân mãi mãi ở lại với đất trời và mọi người.
Bài tập 4:
Đoạn văn tham khảo:
"Buổi sáng mùa hè, sân trường tràn ngập sắc nắng. Nắng nhảy nhót trên những tán lá, nắng nhuộm vàng những sắc hoa, nắng đậu trên vai áo của cô, của bạn. Nắng làm bừng sáng lớp học, bừng sáng những gương mặt học trò."
Điệp ngữ : nắng, bừng sáng -> nhấn mạnh vẻ đẹp sinh động và tác dụng của nắng trong buổi sáng màu hè.



Ghi nhớ
Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ (hoặc cả câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh .Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
Ghi nhớ
Điệp ngữ có nhiều dạng: điệp ngữ cách quãng, điệp ngữ nối tiếp, điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng).
Điệp ngữ
2/các dạng
1/điệp ngữ và tác dụng
……………………………….
…………………………………
………………..
………………...
……………………
Bản d? tư duy bài : Điệp ngữ
Biện pháp lặp lại từ ngữ hoặc cả câu
Làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh
Cách quãng
Nối tiếp
Chuyển tiếp(vòng)

Kính chào và kính chúc sức khỏe
các thầy cô giáo!
Năm học: 2011 - 2012