Bài 13. Điệp ngữ

20-11
CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM
ĐẾN DỰ TIẾT HỌC NGỮ VĂN 7
Giáo viên: Trần Thị Hương Lan
Trường THCS Vĩnh Tuy
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Thế nào là thành ngữ ? Cho ví dụ ?
*Thành ngữ là những cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
*Ví dụ:
Chân cứng đá mềm
Bảy nổi ba chìm
No cơm ấm áo
Câu 2: Hoàn thành các thành ngữ sau?
- Lời nặng tiếng …
- Gần … xa ngõ.
- Bên trọng bên …
- Bước thấp bước …
- Mắt … mắt mở.
- Ngày lành tháng …
nhẹ
khinh
nhà
cao
nhắm
tốt
Đố em đây là con gì?
Con tằm
Con kiến
Con cuốc
Con hạc
KHỞI ĐỘNG
Thương thay
Tiết 55
Điệp ngữ
I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ

Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
"Cục .cục tác cục ta"
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
ổ trứng hồng tuổi thơ.
(Xuân Quỳnh)
Tiết 55- Tiếng Việt Điệp ngữ
Nhấn mạnh cảm giác, cảm xúc khi nghe tiếng gà trưa.
Nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ.
1. Ví dụ.
Tìm những từ ngữ được lặp lại nhiều lần trong hai khổ thơ ?
Lặp đi lặp lại các từ ngữ như thế có tác dụng gì ?
 Điệp ngữ
I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ
Tiết 55- Tiếng Việt Điệp ngữ
* Tìm trong bài “tiếng gà trưa” còn có những từ ngữ, câu thơ nào được lặp lại nhiều lần?
1. Ví dụ.
Tiếng gà trưa
Này, bà
*Cho đoạn văn:
Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!
(Hồ Chí Minh)
Xác định điệp ngữ và nêu tác dụng của điệp ngữ trong đoạn văn?
- Điệp ngữ: “một dân tộc đã gan góc” => nhấn mạnh bản chất kiên cường của dân tộc Việt Nam trong sự nghiệp chiến đấu giành độc lập, tự do.
- Điệp ngữ: “dân tộc đó phải được” => nhấn mạnh quyền tất yếu của dân tộc là được hưởng tự do và độc lập.
Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ (hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
Qua tất cả các ví dụ vừa tìm hiểu, em rút ra điều gì cần ghi nhớ về điệp ngữ ?
I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ
Tiết 55- Tiếng Việt Điệp ngữ
1. Ví dụ.
2. Ghi nhớ: Sgk- 152

a.Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
"Cục .cục tác cục ta"
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ
Tiết 55- Tiếng Việt Điệp ngữ
1. Ví dụ.
2. Ghi nhớ: Sgk- 152
II. CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ
1. Ví dụ.
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
ổ trứng hồng tuổi thơ.
(Xuân Quỳnh)
Em có nhận xét gì về vị trí của những từ được lặp lại trong hai khổ thơ ?
=> Điệp ngữ cách quãng
I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ
Tiết 55- Tiếng Việt Điệp ngữ
1. Ví dụ.
2. Ghi nhớ: Sgk- 152
II. CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ
1. Ví dụ.
b. Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
[…]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy
( Phạm Tiến Duật)
Xác định điệp ngữ?
Vị trí các từ ngữ được lặp lại trong khổ thơ này có gì khác so với vị trí các từ ngữ được lặp lại trong ví dụ a ?
=> Điệp ngữ nối tiếp
I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ
Tiết 55- Tiếng Việt Điệp ngữ
1. Ví dụ.
2. Ghi nhớ: Sgk- 152
II. CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ
1. Ví dụ.
c. Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
( Đoàn Thi Điểm)
Xác định điệp ngữ?
Các từ ngữ được lặp lại ở những vị trí nào trong mỗi câu thơ ?
=> Điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng )
Tiết 55 - Tiếng Việt Điệp ngữ
I. ĐIỆP NGỮ VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỆP NGỮ
1. Ví dụ.
2. Ghi nhớ: Sgk- 152
II. CÁC DẠNG ĐIỆP NGỮ
1. Ví dụ.
Có mấy dạng điệp ngữ, là những dạng nào?
Điệp ngữ có nhiều dạng: điệp ngữ cách quãng, điệp ngữ nối tiếp, điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng).
2. Ghi nhớ: Sgk- 152
III : Luyện tập:
Tiết 55 - Tiếng Việt Điệp ngữ
Bài tập 1:T×m ®iÖp ng÷ trong nh÷ng ®o¹n trÝch sau vµ cho biÕt t¸c gi¶ muèn nhÊn m¹nh ®iÒu g×?
Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng. (ca dao)

-Điệp ngữ: “đi cấy” nhấn mạnh cùng là một công việc nhưng có sự khác nhau giữa hai con người.
-Điệp ngữ: “trông” nhấn mạnh nỗi lo nhiều bề của người nông dân. Họ mong thời tiết mưa thuận gió hòa để việc cày cấy được thuận lợi.
Bài tập 2:T×m ®iÖp ng÷ trong ®o¹n v¨n vµ nãi râ ®©y lµ nh÷ng d¹ng ®iÖp ng÷ g×?
Vậy mà giờ đây, anh em tôi phải sắp xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
(Khánh Hoài)
“ xa nhau” => Điệp ngữ cách quãng
“một giấc mơ” => Điệp ngữ chuyển tiếp
Bài tập 3:
THẢO LUẬN VÀ NÊU Ý KIẾN BÀI TẬP 3
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay-ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em…
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều loài hoa: hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiền, hoa hồng, cả hoa lay-ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa tặng mẹ và tặng chị.
Sửa lại
Tiết 55 - Tiếng Việt Điệp ngữ
III : Luyện tập:
Bài tập 1.
Bài tập 2:
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ mang giá trị chân chính là một biện pháp tu từ với sự lặp lại từ ngữ không cần thiết làm câu văn rườm rà.
Nhìn nhanh Đoán đúng
Trong đầm gì đẹp bằng sen,
Lá xanh, bông trắng, lại chen nhị vàng.
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh,
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
Tiết 55 - Tiếng Việt Điệp ngữ
Quê hương

DẶN DÒ
1/ Chú trọng xác định các kiểu điệp ngữ.
2/ Có ý thức vận dụng điệp ngữ vào viết văn nhất là văn biểu cảm.
3/ Phân biệt điệp ngữ với lỗi lặp từ.
4/ Chuẩn bị luyện nói: Chọn đề, làm dàn ý, tập nói.
5/ Sưu tầm các bài thơ lục bát có giá trị để giới thiệu cùng nhau trong tiết LUYỆN TẬP LÀM THƠ LỤC BÁT.
XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN !
Kính chúc quý Thầy Cô và các em học sinh
S?C KH?E V� H?NH PH�C



CHÀO TẠM BIỆT!