Bài 13. Điệp ngữ

XEM HÌNH ĐOÁN THÀNH NGỮ
Đầu voi đuôi chuột
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Maột nhaộm maột mụỷ
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Kẻ khóc người cười
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Nước mắt ngắn nước mắt dài
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Nhanh như sóc
Chậm như rùa
Chậm như ốc sên
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
a.“Trên đường hành quân xa
Dừng chân trên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục … cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ (…)
b. Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.”
(“Tiếng gà trưa”- Xuân Quỳnh)

Những từ ngữ nào được lặp đi lặp lại trong hai khổ thơ ?
1. Xét ví dụ:
2. Nhận xét:
+ Những từ ngữ được lặp đi lặp lại:
Nghe
Vì
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
Lặp đi lặp lại từ ngữ như thế có tác dụng gì?
1. Xét ví dụ :
2. Nhận xét :
- “Nghe” lặp lại 3 lần, “Vì” lặp lại 4 lần => Điệp ngữ: có tác dụng nhấn mạnh ý gây ấn tượng sâu sắc, làm câu thơ thêm mạnh mẽ, nhịp nhàng.

Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ :
“ Cục … cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng mưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ…

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
(Xuân Quỳnh)
Nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa.
Nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ.
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
1. Xét ví dụ:
a. Hồ Chí Minh muôn năm!
Hồ Chí Minh muôn năm!
Hồ Chí Minh muôn năm!
Phút giây thiêng anh gọi Bác ba lần.
(Tố Hữu)
Tìm những từ ngữ được lặp đi lặp lại trong khổ thơ trên?
2. Nhận xét :
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
b, Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
(Hồ Chí Minh)
- Cụm từ “chưa ngủ” lặp lại 2 lần.
- Câu “Hồ Chí Minh muôn năm!” lặp lại 3 lần.
=>nối 2 câu thơ như 1 bản lề khép mở 2 phía tâm trạng: niềm say mê cảnh thiên nhiên và nỗi lo việc nước.
=>nhấn mạnh và khẳng định con người cũng như sự nghiệp của Hồ Chí Minh là trường tồn, vĩnh cửu.
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
a. G?y tre, chụng tre ch?ng l?i s?t thộp quõn thự. Tre xung phong v�o xe tang, d?i bỏc. Tre gi? l�ng, gi? nu?c, gi? mỏi nh� tranh, gi? d?ng lỳa chớn! Tre hi sinh d? b?o v? con ngu?i. Tre anh hựng lao d?ng ! Tre anh hựng chi?n d?u!
(Thộp M?i - "Cõy tre Vi?t Nam")

b. Sỏng nay em d?n tru?ng em th?y lỏ b�ng r?ng r?t nhi?u. Em l?y ch?i quột lỏ b�ng r?ng.
Chú ý 1: Phân biệt điệp ngữ với lỗi lặp từ.
Điệp ngữ
Lỗi lặp
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
(Ghi nhớ 1 Sgk/ trang 152)
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
1. Xét ví dụ:
2. Nhận xét :
3. Kết luận:
* Lưu ý
Điệp ngữ có cơ sở tâm tâm lí: các kích thích nếu xuất hiện nhiều lần có khả năng gây sự chú ý. Điệp ngữ không phải là sự trùng lặp vô ích mà là sự trùng lặp có sự tăng tiến về nội dung biểu hiện.
Cần phân biệt điệp ngữ với lỗi lặp từ ngữ:
Điệp ngữ mang giá trị chân chính là một phép tu từ.
Lỗi lặp từ không cần thiết làm cho câu văn rườm rà, không mang một giá trị nào cả.
Nghe và xác định những từ ngữ được lặp lại trong bài hát.
Hát mãi khúc quân hành
Tác giả: Diệp Minh Tuyền
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
2. Nhận xét:
1. Xét ví dụ:
a/ Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
[…]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy. (Phạm Tiến Duật)
b/ Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
(Đoàn Thị Điểm)
c. Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
Cục …cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ…
(Xuân Quỳnh)
CÁCH
QUÃNG
NỐI
TIẾP
CHUYỂN
TiẾP
(VÒNG)
Tìm di?p ng? ? c�c ví d??
Em cĩ nh?n x�t gì v? v? trí c�c di?p ng? tr�n?
II. Các dạng điệp ngữ
? Hóy d?t tờn g?i cỏc d?ng di?p ng? cho cỏc cỏch xỏc d?nh du?i dõy?
.................................: l� phộp di?p ng? m� ngu?i ta s?p x?p cỏc t? ng? du?c di?p liờn ti?p nhau, t?o ?n tu?ng m?i m? cú tớnh ch?t tang ti?n.
......................................: l� phộp di?p ng? ngu?i ta s?p x?p cỏc t? ng? du?c di?p gión cỏch nhau, t?o ?n tu?ng n?i b?t v� t?o tớnh nh?c.
...............................: l� phộp di?p ng? m� ? dú t? ng? du?c di?p n?m cu?i cõu trờn chuy?n xu?ng d?u cõu du?i ti?p v?i nú, l�m cõu van, tho li?n nhau nhu m?t d?t súng, kh?c sõu ?n tu?ng.
a.Điệp ngữ cách quãng
b.Điệp ngữ nối tiếp
c. Điệp ngữ vòng
II. Các dạng điệp ngữ
". M?t d�n t?c d� gan gĩc ch?ng �ch nơ l? c?a Ph�p hon t�m muoi nam nay, m?t d�n t?c d� gan gĩc d?ng v? phe D?ng minh ch?ng ph�t xít m?y nam nay, d�n t?c dĩ ph?i du?c t? do!
D�n t?c dĩ ph?i du?c d?c l?p ! ."
(H? Chí Minh)
Bài 1: Tìm điệp ngữ trong đoạn trích sau và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Ca ng?i s? gan gĩc ch?ng k? th� b?n b? v� quy?t li?t c?a d�n t?c Vi?t Nam, nĩ kh?ng d?nh quy?n x?ng d�ng du?c hu?ng t? do d?c l?p c?a ngu?i Vi?t Nam. S? l?p l?i cho th?y gi?ng di?u h�ng h?n danh th�p c?a H? Chí Minh.
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
b/ Người ta đi cấy lấy công,
Tôi đây đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng.
(Ca dao)
Lặp lại “đi cấy”: nhấn mạnh công việc làm của người nông dân.
“Trông” biểu hiện sự lo lắng của người nông dân mong mưa thuận gió hòa, thời tiết thuận lợi cho việc làm ruộng của người nông dân.
Bài 1: Tìm điệp ngữ trong ca dao sau và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Điệp ngữ: Đi cấy, trông.
III. Luyện tập
CÁCH
QUÃNG
CHUYỂN
TIẾP
Bài Tập 2:
Vậy mà giờ đây, anh em tôi phải sắp
. Có thể sẽ mãi mãi. Lạy trời
đây chỉ là . thôi.
(Khánh Hoài)
xa
nhau
xa nhau
một giấc mơ
Một giấc mơ
xa nhau … xa nhau …
một giấc mơ.
Một giấc mơ
II. Các dạng điệp ngữ
BT 3:
Theo em trong đoạn văn sau đây, việc lặp đi lặp lại một số từ ngữ có tác dụng biểu cảm hay không?
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay-ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em…
Sửa lại đoạn văn trên
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều loài hoa: hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiền, hoa hồng, cả hoa lay-ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa tặng mẹ và chị em…
III. Luyện tập
Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng điệp ngữ
Do?n m?u
Nhân ngày nhà giáo Việt Nam, chúng em
xin gửi tới các thầy cô giáo một lời chúc
sức khỏe, một lời chúc thành đạt. Chúng
em xin hứa: sẽ học tập tốt, ngoan ngoãn,
xứng đáng là học sinh ngoan của thầy cô.
BÀI TẬP 4
CỦNG CỐ
Chúc các em chăm ngoan, học giỏi.
Xin chân thành cảm ơn