Bài 13. Điệp ngữ

CHÀO MỪNG THẦY CÔ
ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚP
Trường THCS An Phú
GV: Bùi Thị Phương Thúy
Kiểm tra bài cũ
TRÒ CHƠI
XEM HÌNH ĐOÁN THÀNH NGỮ
Cưỡi ngựa xem hoa
Nhìn hình đoán thành ngữ
Đầu voi đuôi chuột
Nhìn hình đoán thành ngữ
Nước mắt ngắn nước mắt dài
Nước mắt cá sấu
Nhìn hình đoán thành ngữ
….........
............
Chuột sa hũ gạo
Gạo
Nhìn hình đoán thành ngữ
Nhìn hình đoán thành ngữ
Ăn cháo đá bát.
Mẹ tròn con vuông
Nhìn hình đoán thành ngữ
tròn
vuông
NHÌN HÌNH ĐOÁN THÀNH NGỮ
ĐEM CON BỎ CHỢ
Cho 2 ví dụ sau đây:
VD 1:
Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ,
Nhớ ai, ai nhớ, bây giờ nhớ ai?
(Ca dao)
=> Làm cho câu ca dao hay hơn.
VD 2: Con bò đang gặm cỏ. Con bò chợt ngẩng đầu lên. Con bò rống ò ò.
=> Làm cho đoạn văn nặng nề, lủng củng.
TIẾT 53: TIẾNG VIỆT
ĐIỆP NGỮ
Tiếng Việt - Tiết : 53
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk)
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ :
“Cục… cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ

Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái mơ
Lông óng như màu nắng

Tiếng gà trưa... (Xuân Quỳnh)
Nghe
Nghe
Nghe
Này con gà mái mơ
Này con gà mái mơ
Tiếng gà trưa
Tiếng gà trưa
-“Nghe”
-“Tiếng gà trưa”
- “ Này con gà mái mơ’’
(Lặp từ )
(Lặp cụm từ)
(Lặp câu thơ )
 Nhấn mạnh cảm xúc khi nghe tiếng gà trưa
 Làm nổi bật ý : hình ảnh đàn gà gần gũi , thân thương
 Liên kết mạch cảm xúc
Điệp Ngữ
2. Ghi nhớ1 :( sgk/152 )
2. Ghi nhớ 1: sgk/152
Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ (hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ


Tiếng Việt - Tiết : 53
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk)
-“Nghe”
-“Tiếng gà trưa”
- “ Này con gà mái mơ’’
(Lặp từ )
(Lặp cụm từ)
(Lặp câu thơ )
 Nhấn mạnh cảm xúc khi nghe tiếng gà trưa
 Liên kết mạch cảm xúc
 Làm nổi bật ý : hình ảnh đàn gà gần gũi , thân thương
Điệp Ngữ
2. Ghi nhớ1 :( sgk/152 )
3. Bài tập áp dụng :(1,3 /153)
Tìm điệp ngữ trong đoạn trích dưới đây và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Bài tập 1:
Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập. (Hồ Chí Minh)
Một dân tộc đã gan góc
một dân tộc đã gan góc
năm nay
năm nay
được
dân tộc đó
Dân tộc đó phải
phải được
Tiếng Việt - Tiết : 53
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk)
ĐIỆP NGỮ :
-“Nghe”
-“Tiếng gà trưa”
- “ Này con gà mái mơ ’’
(Lặp từ )
(Lặp cụm từ)
(Lặp câu thơ )
 Nhấn mạnh cảm xúc khi nghe tiếng gà trưa
 Liên kết mạch cảm xúc
 Làm nổi bật ý : hình ảnh đàn gà gần gũi , thân thương
Điệp Ngữ
2. Ghi nhớ 1 : ( sgk/152 )
3. Bài tập áp dụng :(1,3 /153)
Bài tập 1: (sgk/153)
=> Tác dụng : Nhấn mạnh ý chí gang thép , sự kiên cường của dân tộc , khẳng định dân tộc phải được độc lập

Một dân tộc gan góc…
Năm nay…
Dân tộc đó phải được…
a/
Tiếng Việt - Tiết : 53
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk)
2. Ghi nhớ 1 : (sgk/152 )
3. Bài tập áp dụng :(1,3 /153)
Bài tập 3: (sgk/153)
Từ ngữ nào được lặp lại trong đoạn văn ? Đó có phải có phải là điệp ngữ không? Vì sao?

Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày phụ nữ Quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em…
=> Chúng không phải là điệp ngữ vì câu văn dài dòng , rườm rà , không có tác dụng biểu cảm
Lỗi lặp từ
Phía sau nhà em
phía sau nhà
em
Mảnh vườn
vườn
mảnh
em trồng
trồng
Em
Em trồng
Em trồng
Em trồng
Em
trồng
hoa
hoa
hoa
hoa
hoa
hoa
hoa
em
em
em
em
Em
hoa
-“Nghe”
 Nhấn mạnh cảm xúc khi nghe tiếng gà trưa
- “ Này con gà mái mơ ’’
 Làm nổi bật ý : hình ảnh đàn gà gần gũi , thân thương
-“Tiếng gà trưa”
(Lặp câu thơ )
 Liên kết mạch cảm xúc
Điệp Ngữ
Tiếng Việt - Tiết : 53
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk)
2. Ghi nhớ1 :(sgk/152 )
3. Bài tập áp dụng :(1,3 /153)
Đoạn văn chữa lại
Phía sau nhà em có một mảnh vườn . Em trồng rất nhiều loài hoa như: cúc, thược dược, đồng tiền, hồng , và cả lay ơn nữa. Ngày Quốc tế phụ nữ, em hái hoa sau vườn để tặng mẹ và chị em…
Bài tập 3: (sgk/153)
Tiếng Việt - Tiết : 53
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk)
2. Ghi nhớ 1: ( sgk/152 )
3. Bài tập áp dụng :(1,3 /153)
II. Các dạng điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk/152)
THẢO LUẬN NHÓM ( 3 phút )
Tìm điệp ngữ, xác định các điệp ngữ vừa tìm, đặt tên cho các điệp ngữ ấy ?
Nhóm 1
Nhóm 2
Nhóm 2
Nhóm 3,4
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ :
“Cục… cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ…

(Xuân Quỳnh)




Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều [...]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
(Phạm Tiến Duật)
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
(Đoàn Thị Điểm)
a/
b/
c/
Tiếng Việt - Tiết : 53
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk)
2. Ghi nhớ 1:( sgk/152 )
3. Bài tập áp dụng :(1,3 /153)
II. Các dạng điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk/152)
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ :
“Cục… cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ

Nghe
Nghe
Nghe
“ Nghe’’…
“ Nghe’’…
“ Nghe’’…
=> Điệp ngữ cách quãng
a/
Lặp có khoảng cách
Tiếng Việt - Tiết : 53
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk)
2. Ghi nhớ 1 :( sgk/152 )
3. Bài tập áp dụng : (1,3 /153)
II. Các dạng điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk/152)
“ Nghe’’…
“ Nghe’’…
“ Nghe’’…
=> Điệp ngữ cách quãng
a/
Lặp có khoảng cách
b/
Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều [...]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
(Phạm Tiến Duật )
rất lâu, rất lâu
Khăn xanh, khăn xanh
Thương em, thương em, thương em
Rất lâu, rất lâu
Khăn xanh,khăn xanh
Thương em,thương em,thương em

Lặp liền kề sát nhau
=> Điệp ngữ nối tiếp
Tiếng Việt - Tiết : 53
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk)
2. Ghi nhớ 1 : (sgk/152 )
3. Bài tập áp dụng :(1 ,3 /153)
II. Các dạng điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk/152)
“ Nghe’’…
“ Nghe’’…
“ Nghe’’…
=> Điệp ngữ cách quãng
a/
Lặp có khoảng cách
b/
Rất lâu, rất lâu
Khăn xanh, khăn xanh
Thương em, thương em, thương em

Lặp liền kề sát nhau
=> Điệp ngữ nối tiếp
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
(Đoàn Thị Điểm)
c/
thấy
Thấy
ngàn dâu
Ngàn dâu
“…Thấy…’’
“ Thấy…ngàn dâu’’
“ Ngàn dâu…’’
Lặp cuối câu trước đầu câu sau
=> Điệp ngữ chuyển tiếp (vòng)
Tiếng Việt - Tiết : 53
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk)
2. Ghi nhớ 1 :( sgk/152 )
3. Bài tập áp dụng :(1 ,3 /153)
II. Các dạng điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk/152)
“ Nghe’’…
“ Nghe’’…
“ Nghe’’…
=> Điệp ngữ cách quãng
a/
Lặp có khoảng cách
b/
Rất lâu, rất lâu
Khăn xanh,khăn xanh
Thương em,thương em,thương em

Lặp liền kề sát nhau
=> Điệp ngữ nối tiếp
c/
“…Thấy…’’
“ Thấy…ngàn dâu’’
“ Ngàn dâu…’’
Lặp cuối câu trước đầu câu sau
=> Điệp ngữ chuyển tiếp (vòng)
2. Ghi nhớ 2 :( sgk/152 )
2. Ghi nhớ 2 / SGK 152
Điệp ngữ có nhiều dạng: điệp ngữ cách quãng, điệp ngữ nối tiếp, điệp ngữ chuyển tiếp( điệp ngữ vòng).
Tiếng Việt - Tiết : 53
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk)
-“Nghe”
-“Tiếng gà trưa”
- “ Này con gà mái mơ’’
(Lặp từ )
(Lặp cụm từ)
(Lặp câu thơ )
 Nhấn mạnh cảm xúc nhau khi nghe tiếng gà trưa
 Liên kết mạch cảm xúc
 Làm nổi bật ý :hình ảnh đàn gà gần gũi , thân thương
Điệp Ngữ
2. Ghi nhớ 1 :( sgk/152 )
3. Bài tập áp dụng :(1 ,3 /153)
II. Các dạng điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk/152)
“ Nghe’’…
“ Nghe’’…
“ Nghe’’…
=> Điệp ngữ cách quãng
a/
Lặp có khoảng cách
b/
Rất lâu, rất lâu
Khăn xanh,khăn xanh
Thương em,thương em,thương em

Lặp liền kề sát nhau
=> Điệp ngữ nối tiếp
c/
“…Thấy…’’
“ Thấy…ngàn dâu’’
“ Ngàn dâu…’’
Lặp cuối câu trước đầu câu sau
=> Điệp ngữ chuyển tiếp (vòng)
2. Ghi nhớ 2 :( sgk/152 )
III. Luyện tập :
Bài 2:(sgk/153)
Tìm điệp ngữ trong đoạn văn sau và nói rõ đấy là những dạng điệp ngữ gì ?
a/.Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
(Khánh Hoài )

một giấc mơ
Một giấc mơ
xa nhau
xa
nhau
Tiếng Việt - Tiết : 53
ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk)
-“Nghe”
-“Tiếng gà trưa”
- “ Này con gà mái mơ’’
(Lặp từ )
(Lặp cụm từ)
(Lặp câu thơ )
 Nhấn mạnh cảm xúc khi nghe tiếng gà trưa
 Liên kết mạch cảm xúc
 Làm nổi bật ý : hình ảnh đàn gà gần gũi ,thân thương
Điệp Ngữ
2. Ghi nhớ 1 :( sgk/152 )
3. Bài tập áp dụng :(1 ,3 /153)
II. Các dạng điệp ngữ :
1. Ví dụ : (sgk/152)
“ Nghe’’…
“ Nghe’’…
“ Nghe’’…
=> Điệp ngữ cách quãng
a/
Lặp có khoảng cách
b/
Rất lâu, rất lâu
Khăn xanh,khăn xanh
Thương em,thương em,thương em

Lặp liền kề sát nhau
=> Điệp ngữ nối tiếp
c/
“…Thấy…’’
“ Thấy…ngàn dâu’’
“ Ngàn dâu…’’
Lặp cuối câu trước đầu câu sau
=> Điệp ngữ chuyển tiếp (vòng)
2. Ghi nhớ 2 :( sgk/152 )
III. Luyện tập :
“… Xa nhau…xa nhau’’
=> Điệp ngữ cách quãng
“ …một giấc mơ.Một giấc mơ’’
=> Điệp ngữ chuyển tiếp (vòng)
Bài 4:(sgk/153)
Viết đoạn văn ngắn (5 – 7 câu )nội dung tự chọn.Trong đoạn văn có sử dụng điệp ngữ
Bài 2:(sgk/153)
NGỒI LẠI BÊN NHAU
Ngồi lại bên nhau này bạn thân ơi
Ngồi lại bên nhau cùng hát ca
Bạn bè thân yêu cách xa lâu rồi
Giờ ngồi bên nhau hát ca vui đùa
Truyền lại cho nhau hơi ấm bạn bè
Ngồi lại bên nhau kể chuyện nhau
nghe
Chuyện buồn chuyện vui chuyện
chúng ta
Về ngày xa xưa ở bên ngôi trường
Về ngày hôm nay với bao ước vọng
Nắm chặt tay ta bước vững vàng
Nhớ những lúc gắn bó bên nhau hôm
nào
Nhớ ánh mắt lấp lánh trao nhau nụ
cười
Nhớ tiếng nói tiếng hát thiết tha
trong lòng
Và những ngấn nước mắt của ngày
chia tay ta xa nhau
Hãy thắp sáng thắp sáng trong tim
bạn bè
Những ước muốn ước muốn với bao
hy vọng
Những sóng gió bão tố có nhau trong
đời.
Và nhớ gắng sống xứng đáng cho nhau.
NGỒI LẠI BÊN NHAU
Ngồi lại bên nhau này bạn thân ơi
Ngồi lại bên nhau cùng hát ca
Bạn bè thân yêu cách xa lâu rồi
Giờ ngồi bên nhau hát ca vui đùa
Truyền lại cho nhau hơi ấm bạn bè
Ngồi lại bên nhau kể chuyện nhau
nghe
Chuyện buồn chuyện vui chuyện
chúng ta
Về ngày xa xưa ở bên ngôi trường
Về ngày hôm nay với bao ước vọng
Nắm chặt tay ta bước vững vàng
Nhớ những lúc gắn bó bên nhau hôm
nào
Nhớ ánh mắt lấp lánh trao nhau nụ
cười
Nhớ tiếng nói tiếng hát thiết tha
trong lòng
Và những ngấn nước mắt của ngày
chia tay ta xa nhau
Hãy thắp sáng thắp sáng trong tim
bạn bè
Những ước muốn ước muốn với bao
hy vọng
Những sóng gió bão tố có nhau trong
đời.
Và nhớ gắng sống xứng đáng cho nhau.
NGỒI LẠI BÊN NHAU
Ngồi lại bên nhau này bạn thân ơi
Ngồi lại bên nhau cùng hát ca
Bạn bè thân yêu cách xa lâu rồi
Giờ ngồi bên nhau hát ca vui đùa
Truyền lại cho nhau hơi ấm bạn bè
Ngồi lại bên nhau kể chuyện nhau
nghe
Chuyện buồn chuyện vui chuyện
chúng ta
Về ngày xa xưa ở bên ngôi trường
Về ngày hôm nay với bao ước vọng
Nắm chặt tay ta bước vững vàng
Nhớ những lúc gắn bó bên nhau hôm
nào
Nhớ ánh mắt lấp lánh trao nhau nụ
cười
Nhớ tiếng nói tiếng hát thiết tha
trong lòng
Và những ngấn nước mắt của ngày
chia tay ta xa nhau
Hãy thắp sáng, thắp sáng trong tim
bạn bè
Những ước muốn ước muốn với bao
hy vọng
Những sóng gió bão tố có nhau trong
đời.
Và nhớ gắng sống xứng đáng cho nhau.
Sơ đồ tư duy
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học thuộc hai ghi nhớ (SGK /152)
Làm các bài tập hoàn thành vào vở 1b, 3, 4 trong SGK
Sưu tầm những bài thơ, đoạn văn, ca dao có sử dụng biện pháp nghệ thuật điệp ngữ
Về nhà vẽ sơ đồ tư duy
Chuẩn bị bài : “ Luyện nói phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học”. Làm dàn bài, chuẩn bị bài nói ở lớp theo bố cục 3 phần: Phát biểu cảm nghĩ về bài “ Cảnh khuya; Rằm tháng giêng”
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN