Bài 13. Điệp ngữ

Chào mừng quý thầy cô giáo
về dự giờ lớp 7/2 hôm nay !
KIỂM TRA BÀI CŨ
- Đọc thuộc lòng 4 khổ thơ trong bài Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh mà em thích nhất.
- Phân tích 4 khổ thơ đó.
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ :
“Cục ... cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ(…)
Trích “ Tiếng gà trưa” _ Xuân Quỳnh
1. Ví dụ:
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
khổ đầu và khổ cuối bài “Tiếng gà trưa _ Xuân Quỳnh”
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ :
“Cục ... cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ(…)
Trích “ Tiễng gà trưa” _ Xuân Quỳnh
- Các từ được lặp :
1. Ví dụ:
+ Nghe : nhấn mạnh cảm giác, cảm xúc khi nghe tiếng gà .
+ Vì: nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ.
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
khổ đầu và khổ cuối bài “Tiếng gà trưa _ Xuân Quỳnh”
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
- Các từ được lặp :
1. Ví dụ:
+ Nghe : nhấn mạnh cảm giác cảm xúc khi nghe tiếng gà .
+ Vì: nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ.
Câu, từ ngữ được lặp đi lặp lại để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh
=> Phép điệp ngữ .
2. Ghi nhớ 1: SGK/ 152
Hồ Chí Minh muôn năm!
Hồ Chí Minh muôn năm!
Hồ Chí Minh muôn năm!
Phút giây thiêng liêng anh gọi Bác ba lần.
( Tố Hữu)
=> Tác dụng: Nhấn mạnh hình ảnh vĩ đại của Hồ Chí Minh .
khổ đầu và khổ cuối bài “Tiếng gà trưa _ Xuân Quỳnh”
- Câu, từ ngữ được lặp đi lặp lại
Điệp ngữ
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
- Các từ được lặp :
1. Ví dụ:
+ Nghe : nhấn mạnh cảm giác cảm xúc khi nghe tiếng gà .
+ Vì: nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ.
Câu, từ ngữ được lặp đi lặp lại để làm nổi bật ý,gây cảm xúc mạnh
=> Phép điệp ngữ .
2. Ghi nhớ 1: SGK/ 152
Câu hỏi thảo luận
a. Truyện dân gian có nhiều chi tiết tưởng tượng, kì ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian.
b. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người.
( Thép Mới)
Hãy cho biết có những từ nào được lặp lại trong 2 ví dụ trên? Cách lặp ở hai trường hợp có gì khác nhau ?

Các từ được lặp lại:
a. truyện dân gian ( lặp 2 lần)  câu
văn lủng củng ( lỗi lặp từ )
b. tre ( lặp 3 lần), giữ ( lặp 4 lần)
nhấn mạnh ý: tre là người bạn
chiến đấu của con người. (phép lặp)
khổ đầu và khổ cuối bài “Tiếng gà trưa _ Xuân Quỳnh”
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
- Các từ được lặp :
1. Ví dụ:
+ Nghe : nhấn mạnh cảm giác cảm xúc khi nghe tiếng gà .
+ Vì: nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ.
Câu, từ ngữ được lặp đi lặp lại để làm nổi bật ý,gây cảm xúc mạnh
=> Phép điệp ngữ .
2. Ghi nhớ 1: SGK/ 152
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ( là một biện pháp tu từ) với lỗi lặp từ
CHÚ Ý:
Cần phân biệt phép điệp ngữ (là một phương tiện để biểu cảm) còn lỗi lặp từ – một loại lỗi mà học sinh thường mắc phải do vốn từ nghèo nàn làm cho câu văn nặng nề, trùng lặp.
khổ đầu và khổ cuối bài “Tiếng gà trưa _ Xuân Quỳnh”
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
- Các từ được lặp :
1. Ví dụ:
+ Nghe : nhấn mạnh cảm giác cảm xúc khi nghe tiếng gà .
+ Vì: nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ.
Câu, từ ngữ được lặp đi lặp lại để làm nổi bật ý,gây cảm xúc mạnh
=> Phép điệp ngữ .
2. Ghi nhớ 1: SGK/
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ( là một biện pháp tu từ) với lỗi lặp từ
“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”
Hồ Chí Minh
 Tác dụng : nhấn mạnh tình yêu thiên nhiên với tình yêu đất nước của Bác .
II. Các dạng điệp ngữ .
khổ đầu và khổ cuối bài “Tiếng gà trưa _ Xuân Quỳnh”
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK
2. Ghi nhớ 1: SGK/ 152
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ( là
một biện pháp tu từ) với lỗi lặp từ
II. Các dạng điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK/ 152
a/ Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều.
[…]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em, biết mấy.
( Phạm Tiến Duật)
Các từ được lặp liên tiếp nhau trong dòng thơ  Nỗi nhớ thương đối với cô thanh niên
xung phong.
=> Điệp ngữ nối tiếp
a. Từ lặp: rất lâu , khăn xanh, thương em  Nỗi nhớ thương đối với cô thanh niên xung phong
=> Điệp ngữ nối tiếp
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK
2. Ghi nhớ 1: SGK/ 152
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ( là
một biện pháp tu từ) với lỗi lặp từ
II. Các dạng điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK/ 152
a. Từ lặp: rất lâu , khăn xanh, thương em  Nỗi nhớ thương đối với cô thanh niên xung phong
=> Điệp ngữ nối tiếp
b/ Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
Đoàn Thị Điểm (?)
Các từ ngữ cuối câu trước được lặp lại ở
đầu của câu thơ sau
 Nỗi buồn triền miên, kéo dài không dứt.
=> Điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng)
b. Từ lặp : Thấy, ngàn dâu
 Nỗi buồn triền miên, kéo dài không dứt.
=> Điệp ngữ chuyển tiếp (Điệp ngữ vòng)
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK
2. Ghi nhớ 1: SGK/ 152
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ( là
một biện pháp tu từ) với lỗi lặp từ
II. Các dạng điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK/ 152
a. Từ lặp: rất lâu , khăn xanh, thương em  Nỗi nhớ thương đối với cô thanh niên xung phong
=> Điệp ngữ nối tiếp
b. Từ lặp : Thấy, ngàn dâu
 Nỗi buồn triền miên, kéo dài không dứt.
=> Điệp ngữ chuyển tiếp (Điệp ngữ vòng)
c/ Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
Lặp lại các tiếng đầu trong mỗi dòng thơ
=> Điệp ngữ cách quãng.
c. Khổ thơ đầu bài “ Tiếng gà trưa” _ Xuân Quỳnh
Từ lặp : Nghe
=> Điệp ngữ cách quãng.
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK
2. Ghi nhớ 1: SGK/ 152
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ( là
một biện pháp tu từ) với lỗi lặp từ
II. Các dạng điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK/ 152
a. Từ lặp: rất lâu , khăn xanh, thương em  Nỗi nhớ thương đối với cô thanh niên xung phong
=> Điệp ngữ nối tiếp
b. Từ lặp : Thấy, ngàn dâu
 Nỗi buồn triền miên, kéo dài không dứt.
=> Điệp ngữ chuyển tiếp (Điệp ngữ vòng)
c. Khổ thơ đầu bài “ Tiếng gà trưa” _ Xuân Quỳnh
Từ lặp : Nghe
=> Điệp ngữ cách quãng.
2. Ghi nhớ 2: SGK/ 152
-……………………….. là
phép điệp ngữ mà ta sắp xếp các từ ngữ được điệp giãn cách nhau, tạo ấn tượng nổi bật và tạo tính nhạc.
-…………………………..là phép điệp ngữ mà người ta sắp xếp các từ ngữ được điệp liên tiếp nhau,tạo ấn tượng mới mẻ có tính chất tăng tiến.
- ………………………. là phép điệp ngữ mà ở đó từ ngữ được điệp nằm cuối câu trên chuyển xuống đầu câu dưới tiếp với nó, nhằm khắc sâu, gây ấn tượng.
Điệp ngữ cách quãng
Điệp ngữ nối tiếp
Điệp ngữ vòng
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK
2. Ghi nhớ 1: SGK/ 152
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ( là
một biện pháp tu từ) với lỗi lặp từ
II. Các dạng điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK/ 152
a. Từ lặp: rất lâu , khăn xanh, thương em  Nỗi nhớ thương đối với cô thanh niên xung phong
=> Điệp ngữ nối tiếp
b. Từ lặp : Thấy, ngàn dâu
 Nỗi buồn triền miên, kéo dài không dứt.
=> Điệp ngữ chuyển tiếp (Điệp ngữ vòng)
c. Khổ thơ đầu bài “ Tiếng gà trưa” _ Xuân Quỳnh
Từ lặp : Nghe
=> Điệp ngữ cách quãng.
2. Ghi nhớ 2: SGK/ 152
III. Luyện tập:
Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh, bông trắng, lại chen nhị vàng
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn .
Ca dao
- Lá xanh: Điệp ngữ cách quãng.
- Nhị vàng: Điệp ngữ chuyển tiếp.
 Nhấn mạnh vẻ đẹp trong sáng, tinh khiết của hoa sen .
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK
2. Ghi nhớ 1: SGK/ 152
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ( là
một biện pháp tu từ) với lỗi lặp từ
II. Các dạng điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK/ 152
2. Ghi nhớ 2: SGK/ 152
III. Luyện tập:
Điệp ngữ: - Một dân tộc gan góc
- Dân tộc đó phải được
 Nhấn mạnh ý chí quyết tâm chống thực dân Pháp và giành độc lập của dân tộc Việt Nam
Bài tập 1/ 153:
Xác định điệp ngữ và chỉ ra tác dụng
Đoạn 1:
Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do ! Dân tộc đó phải được độc lập.
(Hồ Chí Minh)
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK
2. Ghi nhớ 1: SGK/ 152
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ( là
một biện pháp tu từ) với lỗi lặp từ
II. Các dạng điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK/ 152
2. Ghi nhớ 2: SGK/ 152
III. Luyện tập:
Điệp ngữ: - Một dân tộc gan góc
- Dân tộc đó phải được
 Nhấn mạnh ý chí quyết tâm chống thực dân Pháp và giành độc lập của dân tộc Việt Nam
Bài tập 1/ 153:
Xác định điệp ngữ va chỉ ra tác dụng
Đoạn 2
Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng.

(Ca dao)
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK
2. Ghi nhớ 1: SGK/ 152
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ( là
một biện pháp tu từ) với lỗi lặp từ
II. Các dạng điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK/ 152
2. Ghi nhớ 2: SGK/ 152
III. Luyện tập:
Đoạn 1_ Điệp ngữ: - Một dân tộc gan góc
- Dân tộc đó phải được
 Nhấn mạnh ý chí quyết tâm chống thực dân Pháp và giành độc lập của dân tộc Việt Nam.
Bài tập 1/ 153:
Xác định điệp ngữ va chỉ ra tác dụng
Đoạn 2
Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng.

(Ca dao)
Đoạn 2 _Điệp ngữ: - Đi cấy, trông
 Nhấn mạnh mong muốn thời tiết thuận hòa để thuận lợi làm ăn của người nông dân.
Bài tập 2 / 153:
Xác định điệp ngữ và chỉ rõ dạng điệp ngữ:
- Xa nhau: di?p ng? c�ch qu�ng.
- Một giấc mơ: điệp ngữ chuyển tiếp ( điệp ngữ vòng ).
Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
( Khánh Hoài)
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK
2. Ghi nhớ 1: SGK/ 152
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ( là
một biện pháp tu từ) với lỗi lặp từ
II. Các dạng điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK/ 152
2. Ghi nhớ 2: SGK/ 152
III. Luyện tập:
Đoạn 1_ Điệp ngữ: - Một dân tộc gan góc
- Dân tộc đó phải được
 Nhấn mạnh ý chí quyết tâm chống thực dân Pháp và giành độc lập của dân tộc Việt Nam.
Bài tập 1/ 153:
Xác định điệp ngữ va chỉ ra tác dụng
Đoạn 2 _Điệp ngữ: - Đi cấy, trông
 Nhấn mạnh mong muốn thời tiết thuận hòa để thuận lợi làm ăn của người nông dân.
Bài tập 2 / 153:
Xác định điệp ngữ va chỉ rõ dạng điệp ngữ:
- Xa nhau: di?p ng? c�ch qu�ng.
- Một giấc mơ: điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng ).
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK
2. Ghi nhớ 1: SGK/ 152
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ( là
một biện pháp tu từ) với lỗi lặp từ
II. Các dạng điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK/ 152
2. Ghi nhớ 2: SGK/ 152
III. Luyện tập:
Bài tập 1/ 153:
Bài tập 2 / 153:
a. Lỗi “lặp từ”:
không có tác dụng biểu cảm. Làm cho câu văn dài dòng, rườm rà, nặng nề,.
Bài tập 3/ 153:
b. Có thể sửa lại như sau :
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Ơ đấy, em trồng rất nhiều hoa : nào là cúc, thược dược, đồng tiền, hồng và cả hoa lay ơn nữa. Ngày Quốc tế Phụ nữ , em hái hoa sau vườn tặng mẹ và chị .
TIẾT 55 - TIẾNG VIỆT: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK
2. Ghi nhớ 1: SGK/ 152
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ( là
một biện pháp tu từ) với lỗi lặp từ
II. Các dạng điệp ngữ .
1. Ví dụ: SGK/ 152
2. Ghi nhớ 2: SGK/ 152
III. Luyện tập:
Bài tập 1/ 153:
Bài tập 2 / 153:
Bài tập 3/ 153:
Bài tập 4/ 153: Viết đoạn văn có sử dụng điệp ngữ.
Phựơng cứ nở. Phượng cứ rơi. Bao giờ cũng có hoa phượng rơi, bao giờ cũng có hoa phượng nở. Nghỉ hè đã đến. Học sinh sửa soạn về nhà. Nhà chưa về, cái vui gia đình đâu chửa thấy, chỉ thấy xa trường, rời bạn, buồn xiết bao! Những cuộc tình duyên giữa bạn bè, đến lúc rẽ chia, cũng rẽ chia dưới màu hoa phượng; dù hữu tâm, dù vô tình, người nào cũng có sắc hoa phượng nằm trong hồn….
( Theo Xuân Diệu – Hoa học trò)
BÀI TẬP: Xác định điệp ngữ trong những ví dụ sau đây và cho biết nó thuộc dạng điệp ngữ nào?

1. Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,
Một bếp lửa ấp iu, nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa…
(Bằng Việt)
2. Những lúc say sưa cũng muốn chừa,
Muốn chừa nhưng tính lại hay ưa,
Hay ưa nên nỗi không chừa được
Chừa được nhưng mà cũng chẳng chừa!
(Nguyễn Khuyến)
3. Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt.
( Thơ Đỗ Phủ)

Điệp ngữ cách quãng.
Điệp ngữ chuyển tiếp.
Điệp ngữ nối tiếp.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
* Học bài:
- Học thuộc hai ghi nhớ (SGK /152)
- Làm bài tập 4 vào tập.
- Sưu tầm những bài thơ , đoạn văn ,ca dao có sử dụng
biện pháp nghệ thuật điệp ngữ .
- Hoàn thiện bản đồ tư duy.
Soạn bài: Luyện nói phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm
văn học
+ Chuẩn bị dàn ý cho đề bài: phát biểu cảm nghĩ về hai bài thơ :
cảnh khuya và rằm tháng giêng
+ Xác định đề, lập dàn ý, luyện nói trên lớp
Cảm ơn quý thầy cô đã đến dự giờ tiết học này.