Bài 13. Điệp ngữ

CHÀO MỪNG THẦY CÔ
ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚP
TRU?NG THCS TR?N PH�
Kiểm tra bài cũ
Câu 1:Thế nào là thành ngữ?
Thành ngữ là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
Câu 2 :Nhìn hình, đoán thành ngữ và giải thích nghĩa của thành ngữ vừa đoán.
?
G?o

Nhìn hình đoán thành ngữ
Nhìn hình đoán thành ngữ

G?o
Chuột sa chĩnh gạo
-> Rất may mắn, gặp được nơi sung sướng, đầy đủ, nhàn hạ.
Nước mắt cá sấu
 Sự giả tạo, giả vờ tốt bụng, nhân từ của những kẻ xấu.
Đầu voi đuôi chuột
=> Chỉ sự khập khiễng, không cân đối
Bài tập nhanh: Tỡm nh?ng t? ng? du?c l?p l?i trong do?n van sau:
. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nuớc, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!.
(Thép Mới)
ĐIỆP NGỮ
Tiết 55:
1. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ:
I. Tỡm hi?u chung
1.1. Phõn tớch vớ d?

a/
Trên đuường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
Cục .cục tác cục ta
Nghe xao động nắng truưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
b/
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
ổ trứng hồng tuổi thơ.
(Xuân Quỳnh)
Nhấn mạnh cảm giác, cảm xúc khi nghe tiếng gà.
Nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ.
*Những điệp ngữ này có cấu tạo như thế nào ?
Hồ Chí Minh muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm !
Phút giây thiêng Anh gọi Bác ba lần.
(T? H?u)
Điệp ngữ là gì? Điệp ngữ có tác dụng gì?
?
Lưu ý: Cần phân biệt điệp ngữ với hiện tuợng lặp từ
VD 1:
Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ,
Nhớ ai, ai nhớ, bây giờ nhớ ai?
(Ca dao)
Làm cho câu ca dao hay hơn.
VD 2: Con bò đang gặm cỏ. Con bò chợt ngẩng đầu lên. Con bò rống ò ò
=> Làm cho đoạn văn nặng nề, lủng củng
1.2.Ghi nhớ
Khi nói hoặc viết ngưuời ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ (hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại nhuư vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ đưuợc lặp lại gọi là điệp ngữ.
Bài tập: Dòng nào nói đúng về điệp ngữ?
A. Lặp lại từ ngữ (hoặc cả một câu, một đoạn) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh.
B. Lặp lại một dấu thanh nào đó để tạo nhạc điệu đặc biệt cho câu thơ, câu văn.
C. Lặp lại phụ âm đầu hoặc phần vần của tiếng để tạo ấn tưuợng độc đáo.
Nhận xét vị trí của các điệp ngữ trong các ví dụ sau?
?
2. Các dạng điệp ngữ
2.1. Phân tích ví dụ
Thảo luận nhóm
Trên đuường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng gà ai nhảy ổ: Cục. cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưua Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ.
( Xuân Quỳnh )
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu Ngàn dâu xanh ngắt một màu Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
( Đoàn Thị Điểm )
Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
[...]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
(Phạm Tiến Duật )
Nhóm 2
Nhóm 3
Nhóm 1
Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
[...]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
(Phạm Tiến Duật )
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu Ngàn dâu xanh ngắt một màu Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.
Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
Vậy điệp ngữ bao gồm các dạng nào ?
?

2.2.Ghi nhớ
Di?p ng? cú nhi?u d?ng: di?p ng? cỏch quóng, di?p ng? n?i ti?p, di?p ng? chuy?n ti?p(di?p ng? vũng)
Tìm điệp ngữ trong các đoạn thơ sau và cho biết đó là dạng điệp ngữ gì?
?
B�i t?p nhanh

Cũng cờ, cũng biển, cũng cân đai
Cũng gọi ông nghè có kém ai
(Tiến sĩ giấy-Nguyễn khuyến)
cũng
cũng
Cũng
Cũng

Trời xanh, xanh ,xanh, xanh, xanh, chị
ong bay nhanh,bay nhanh
(Chị ong Nâu và em bé)
xanh, xanh, xanh, xanh, xanh
bay nhanh,bay nhanh

Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nuớc nhà
(Cảnh khuya - Hồ Chí Minh)

lồng
lồng
chưa ngủ
Chưa ngủ
III. Luy?n t?p:
a/ Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay,dân tộc đó phải được tự do !Dân tộc đó phải được độc lập !
(Hồ Chí Minh)
Bài tập 1: Tìm điệp ngữ và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Khẳng định ý chí quyết tâm chống thực dân Pháp và giành độc lập.
Một dân tộc đã gan góc
một dân tộc đã gan góc

Dân
dân tộc đó
tộc đó
Thảo luận nhóm
b. Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng.
(Ca dao)
Nhấn mạnh sự lo lắng, mong chờ và hi vọng ngày thu hoạch.
đi cấy
đi cấy
trông
trông
trông
trông
trông
trông
Trông
Trông
Trông
Bài tập 2: Tìm điệp ngữ và cho biết đây là dạng điệp ngữ gì?

Vậy là giờ đây, anh em tôi phải sắp xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
(Khánh Hoài)
- Xa nhau: Điệp ngữ cách quãng
- Một giấc mơ: Điệp ngữ vòng
xa nhau
xa nhau
một giấc mơ
Một giấc mơ
Bài tập 3:
Theo em đoạn văn sau có tác dụng biểu cảm không?
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay-ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em…
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều loài hoa: hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiền, hoa hồng, cả hoa lay-ơn nữa. Ngày quốc tế Phụ nữ, em hái hoa tặng mẹ và chị…
Sửa lại
Bài tập 4: Viết đoạn văn có sử dụng điệp ngữ
- Đảm bảo được những yêu cầu sau:
+ Đoạn văn từ 5-7 câu
+ Viết về một đề tài mà em yêu thích
+ Có sử dụng điệp ít nhất 2 dạng điệp ngữ
+ Chú ý cách diễn đạt, lỗi chúnh tả
- Học thuộc lòng ghi nhớ
- Viết đoạn văn có sử dụng điệp ngữ
- Chuẩn bị bài mới
Dặn dò
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo
và các em học sinh về dự tiết học