Bài 13. Điệp ngữ

Giáo viên: BÙI ANH TUẤN
TRƯỜNG THCS HOÀ TỊNH
Kiểm tra bài cũ
1. Thế nào là thành ngữ? Tác dụng của thành ngữ? Lấy ví dụ minh hoạ .
Thành ngữ là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
Thành ngữ ngắn gọn, hàm súc, có tính hình tượng, tính biểu cảm cao.
Em hãy xác định những từ ngữ được lặp lại trong ví dụ sau :
“ Cái cảnh trăng tròn gió mát, hồ lặng, trời xanh của trung thu làm cho các cháu vui cười hớn hở, các cháu vui cười hớn hở, Bác cũng vui cười hớn hở với các cháu”
- Có ý kiến cho rằng việc lặp lại những từ ngữ như vậy là do chủ ý của tác giả. Theo em, em có đồng ý với ý kiến đó không?
Tiết 55 – Tiếng Việt: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
1. Tìm hiểu ví dụ
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục…cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ(…)
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
( Xuân Quỳnh)
Nghe
Nghe
Nghe
Cục…cục
Cục
Vì
Vì
vì
Vì
- Các từ được lặp :
+ Nghe : nhấn mạnh cảm giác, cảm xúc khi nghe tiếng gà .
+ Vì: nhấn mạnh mục đích chiến đấu của người chiến sĩ.
Những từ ngữ được lặp đi lặp lại để làm nổi bật ý,gây cảm xúc mạnh gọi là phép điệp ngữ .
Ví dụ :
“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.”
( Hồ Chí Minh)
 Tác dụng :nhấn mạnh tình yêu thiên nhiên với tình yêu đất nước trong tâm hồn Bác .
2. Ghi nhớ - SGK.
Tiết 55 – Tiếng Việt: ĐIỆP NGỮ
I.Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ.
1. Tìm hiểu ví dụ
2. Ghi nhớ- SGK
Trong đoạn văn sau có những từ ngữ nào được lặp lại? Việc lặp lại của các từ ấy có phải là điệp ngữ không? Vì sao?
Phía sau vườn nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loại hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa.Ng�y ph? n? qu?c t?, em h�i hoa sau vu?n nh� em t?ng m? em. Em h�i hoa t?ng ch? em.
Lưu ý : Cần phân biệt điệp ngữ là một biện pháp tu từ với lỗi lặp từ .
Câu hỏi thảo luận
Có thể sửa lại như sau :
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Ơ� đấy, em trồng rất nhiều hoa : nào là cúc, thược dược, đồng tiền, hồng và cả hoa lay ơn nữa. Ng�y Quốc tế Phụ nữ , em hái hoa sau vườn tặng mẹ và chị .
Tiết 55 – Tiếng Việt: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
1. Tìm hiểu ví dụ
2. Ghi nhớ- SGK
II. Các dạng điệp ngữ .
1. Tìm hiểu ví dụ
a/Trªn ®­êng hµnh qu©n xa
Dõng ch©n bªn xãm nhá
TiÕng gµ ai nh¶y æ:
“Côc …côc t¸c côc ta”
Nghe xao ®éng n¾ng tr­a
Nghe bµn ch©n ®ì mái
Nghe gäi vÒ tuæi th¬…
( Xuân Quỳnh)
b/ Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều
[…]
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mấy.
( Phạm Tiến Duật)
c/ Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
(Đoàn Thị Điểm (?))
a. Điệp ngữ : Nghe => điệp ngữ cách quãng.
b. Điệp ngữ: rất lâu, khăn xanh, thương em => Điệp ngữ nối tiếp.
c. Điệp ngữ:Thấy, ngàn dâu
=> Điệp ngữ chuyển tiếp (ĐN vòng)
 Nỗi nhớ thương cô thanh niên xung phong.
 Nỗi buồn triền miên, kéo dài không dứt.
Tiết 55 – Tiếng Việt: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ .
1. Tìm hiểu ví dụ
2. Ghi nhớ- SGK
II. Các dạng điệp ngữ .
1. Tìm hiểu ví dụ
2. Ghi nhớ- SGK
Điệp ngữ có ba dạng
Điệp ngữ cách quãng
Điệp ngữ nối tiếp
Điệp ngữ chuyển tiếp (ĐN vòng).
Ví dụ :
Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh, bông trắng, lại chen nhị vàng
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn .
 Lá xanh: Điệp ngữ cách quãng.
Nhị vàng: Điệp ngữ chuyển tiếp.
- Nhấn mạnh vẻ đẹp trong sáng, tinh khiết của hoa sen .
Tiết 55 – Tiếng Việt: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ.
1. Tìm hiểu ví dụ:
2. Ghi nhớ- SGK.
II. Các dạng điệp ngữ.
1. Tìm hiểu ví dụ:
2. Ghi nhớ- SGK.
III. Luyện tập:
a.Tác dụng: kh?ng d?nh � chí quy?t t�m ch?ng th?c d�n Ph�p v� gi�nh d?c l?p c?a d�n t?c Vi?t Nam
b. Tác dụng :th? hi?n nỗi mong mỏi của người nông dân về thời tiết thuận hồ d? làm ăn thuận lợi.
Bài 1: Tìm điệp ngữ trong các đoạn trích sau và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
1. Bài 1:
1a.Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!
(Hồ Chí Minh)
1b. Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông gió, trông ngày,
trơng d�m.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng. (Ca dao)
Tiết 55 – Tiếng Việt: ĐIỆP NGỮ
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ.
1. Tìm hiểu ví dụ:
2. Ghi nhớ- SGK.
II. Các dạng điệp ngữ.
III. Luyện tập:
1. Bài 1:
1.Tìm hiểu ví dụ:
2.Ghi nhớ- SGK.
2. Bài 2:
2. Bài 2 : Tìm điệp ngữ trong đoạn văn sau và nói rõ đấy là những dạng điệp ngữ gì ?
Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
( Khánh Hoài)
- Xa nhau: di?p ng? c�ch qu�ng.
- Một giấc mơ: điệp ngữ chuyển tiếp ( điệp nhữ vòng ).
3.B�i 4:
3.B�i 4: Hãy viết một đoạn văn ngắn có sử dụng di?p ng?.
Trang l� ngu?i b?n muụn d?i c?a thi s?, v?i H? Chớ Minh cung v?y, trang t? lõu dó tr? th�nh ngu?i b?n tri õm, tri k? c?a Ngu?i. M?i dờm trang ngu?i l?i g?i g?m tõm s? qua nh?ng v?n tho. Cung b?i yờu trang nờn trang trong tho Bỏc r?t d?p. Trang r?m trũn v?ng v?c, trang mựa xuõn lung linh dỏt b?c tụ di?m cho s?c s?ng mựa xuõn.
I. Điệp ngữ và tác dung của điệp ngữ:
Tiết 55 - Tiếng Việt Điệp ngữ
II. Các dạng điệp ngữ:
Ghi nhớ (2) ( Sgk- tr 152)
Ghi nhớ (1) ( Sgk- tr 152)
Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ( hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
Điệp ngữ cách quãng
Điệp ngữ nối tiếp
Điệp ngữ chuyển tiếp (ĐN vòng).

Điệp ngữ có ba dạng

DẶN DÒ
1/ Nắm được thế nào là điệp ngữ ? Tác dụng của điệp ngữ và các dạng điệp ngữ .
2/ Có ý thức vận dụng điệp ngữ vào viết văn nhất là văn biểu cảm.
3/ Phân biệt điệp ngữ với lỗi lặp từ.
4/ Chuẩn bị luyện nói: Chọn đề, làm dàn ý, tập nói.
Cảm ơn quý thầy cô và các em !
Kính chào tạm biệt !