Bài 13. Điệp ngữ

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ

M«n NG÷ v¨n
LỚP 7/6


TRƯỜNG THCS PHƯỚC MỸ TRUNG

Người dạy: Lê Thị Hồng Thắm

KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Thế nào là thành ngữ ? Cho một ví dụ và giải thích nghĩa của thành ngữ đó (6 đ)
2. Tìm và giải thích nghĩa của một thành ngữ trong bài ca dao sau: (4 điểm)
“Dù ai nói ngả nói nghiêng
Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân
Dù ai rào giậu ngăn sân
Lòng ta vẫn giữ là dân cụ Hồ”

Tuần 14 Tiết 55
Tiếng Việt
ĐIỆP NGỮ
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ :
“Cục ... cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
 Từ nghe

Khổ đầu
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.

 Từ vì
Khổ cuối
Khăn thương nhớ ai
Khăn rơi xuống đất
Khăn thương nhớ ai
Khăn vắt trên vai
Đèn thương nhớ ai
Mà đèn không tắt
Mắt thương nhớ ai
Mà mắt không ngủ.
Cần phân biệt phép điệp ngữ với hiện tượng lặp từ – một loại lỗi mà các em thường mắc phải do vốn từ nghèo nàn.
CHÚ Ý
VD : Nhà em có một cái bàn, có một cái tủ. Nhà em có một cái giường, có một cái bếp. Nhà em có ba, có má, có chị em, anh em. Nhà em có rất nhiều thứ.
GV: Lê Thị Xuân Huyền
GHI NHỚ
Khi nói hoặc viết người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ hay câu nhằm làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ, từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ :
“Cục ... cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
 Điệp ngữ cách quãng

a/ Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách trắng mở tung trắng cả rừng chiều
....
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu sa
Thương em, thương em, thương em biết mấy
( Phạm Tiến Duật )
 Điệp ngữ nối tiếp
b/ Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai ?
 Điệp ngữ chuyển tiếp ( điệp ngữ vòng )
GV: Lê Thị Xuân Huyền
GHI NHỚ
Điệp ngữ có nhiều dạng : điệp ngữ cách quãng, điệp ngữ nối tiếp, điệp ngữ chuyển tiếp ( điệp ngữ vòng ).
Luy?n tập
III/

1/ Tìm điệp ngữ và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì ?

Một dân tộc đã gan góc chống lại ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát-xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do ! Dân tộc đó phải được độc lập !
( Hồ Chí Minh )
Người ta đi cấy lấy công
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề
Trông trời, trông đất, trông mây
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông
đêm
Trông cho chân cứng đá mềm
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng
( Ca dao )
2/ Tìm điệp ngữ trong đoạn văn sau và nói rõ đó là dạng điệp ngữ gì.
Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
( Khánh Hoài )
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
( Hồ Chí Minh )
Lồng  điệp ngữ cách quãng
- Chưa ngủ  điệp ngữ chuyển tiếp
Ai xuống Long Xuyên, ai lên Châu Đốc
Ai về Ba Chúc, ai qua Tân Châu
An Giang nghĩa nặng tình sâu
Đi đâu cũng nhớ nhịp cầu quê hương.
( Ca dao )
Ai  điệp ngữ cách quãng
Yêu, yêu, yêu mãi thế này
Tôi như một kẻ sa lầy trong yêu
Cao bao nhiêu, thấp bao nhiêu
Một, hai, ba, bốn, năm chiều rồi thôi.
( Nguyễn Bính )
yêu  điệp ngữ nối tiếp, cách quãng
- bao nhiêu  điệp ngữ cách quãng

Những lúc say sưa cũng muốn chừa
Muốn chừa nhưng tính lại hay ưa
Hay ưa nên nỗi không chừa được
Chừa được nhưng mà cũng chẳng chừa
( Nguyễn Khuyến )
Muốn chừa, hay ưa, chừa được
 Điệp ngữ chuyển tiếp
3/ a/ Theo em, trong đoạn văn sau đây, việc lặp đi lặp lại một số từ ngữ có tác dụng biểu cảm hay không ?
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em.

GV: Lê Thị Xuân Huyền
3/ a/ Đoạn văn trong SGK lặp đi lặp lại một số từ ngữ không có tác dụng biểu cảm. Đó là lỗi lặp.
GV: Lê Thị Xuân Huyền
b/ Chữa lại đoạn văn trên :
Phía sau nhà em có một mảnh vườn trồng rất nhiều hoa. Em trồng hoa cúc, thược dược, đồng tiền, hồng, lay ơn. Ngày phụ nữ quốc tế, em hái hoa tặng mẹ và chị em.

4/ Viết đoạn văn ngắn có dùng điệp ngữ.
Kể từ khi thành lập năm 1698, tính đến nay, thành phố Sài Gòn đã có 319 năm tuổi. Thành phố Sài Gòn thời Mỹ ngụy có biệt danh là Hòn ngọc viễn đông. Năm 1975, thành phố được đổi tên là thành phố Hồ Chí Minh. Đã 42 năm sau ngày giải phóng, thành phố ngày một đi lên xứng đáng là thành phố công nghiệp hiện đại nhất cả nước.
CỦNG CỐ
- Điệp ngữ là gì ?
Nêu tác dụng của điệp ngữ ?
- Điệp ngữ có mấy dạng ? Cho ví dụ .
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Viết đoạn văn ngắn có dùng điệp ngữ.
- Nhận xét về cách sử dụng điệp ngữ trong đoạn văn đã học.
- Sọan bài : Luyện nói : phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học
Xem, trả lời các câu hỏi SGK/154155
XIN CHÀO TẠM BIỆT