Bài 13. Điệp ngữ

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP 7/5
GIÁO VIÊN GIẢNG DẠY: HỒ THỊ MỸ HẬU
MÔN DẠY: NGỮ VĂN
NĂM HỌC: 2017 - 2018
PHÒNG GD& ĐT HÀM THUẬN BẮC
TRƯỜNG THCS HÀM CHÍNH
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ :
“Cục ... cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ

Khổ đầu
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
Khổ cuối
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
Nghe
Nghe
Nghe
Vì
Vì
Vì
vì
1/ Những từ ngữ được lặp lại :
- Khổ thơ đầu : từ nghe
- Khổ thơ cuối : từ vì
2/ Tác dụng :
- Từ nghe : nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa.
- Từ vì : nhấn mạnh nguyên nhân chiến đấu của người chiến sĩ.
 Nghe, vì là điệp ngữ
GV: Lê Thị Xuân Huyền
GHI NHỚ
Khi nói hoặc viết người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ hay câu nhằm làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ, từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
Tìm điệp ngữ trong ví dụ sau và cho biết tác dụng của nó?
Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng.
( Ca dao)
đi cấy
đi cấy
trông
trông
trông
trông
Trông
Trông
Trông
trông
trông
Điệp ngữ “đi cấy”: nhấn mạnh công việc làm
của người nông dân.
Điệp ngữ “Trông” biểu hiện sự lo lắng của người
nông dân mong mưa thuận gió hòa, thời tiết thuận
lợi cho việc làm ruộng của người nông dân.
Việc lặp đi lặp lại từ ngữ trong đoạn văn sau có tác dụng biểu cảm hay không?
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em Em hái hoa tặng chị em…
Việc lặp đi lặp lại từ ngữ trong đoạn văn sau có tác dụng biểu cảm hay không?
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em…
Các từ ngữ lặp lại ở trên không có tác
dụng biểu mà nó còn làm cho đoạn văn
dài dòng, lủng củng không hay.
Đây là lỗi lặp từ
Cần phân biệt phép điệp ngữ với hiện tượng lặp từ – một loại lỗi mà các em thường mắc phải do vốn từ nghèo nàn.
CHÚ Ý
Đoạn thơ đầu bài thơ “ Tiếng gà trưa”
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ :
“Cục ... cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ


2a/ Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu
Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách trắng mở tung trắng cả rừng chiều
....
Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu sa
Thương em, thương em, thương em biết mấy
( Phạm Tiến Duật )

2b/ Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai ?
PHIẾU HỌC TẬP:
Đặc điểm
Ví dụ
Ví dụ 2a sgk/152
Đoạn thơ đầu bài thơ
“ Tiếng gà trưa
Ví dụ 2b sgk/152
Từ “nghe” lặp lại
ở các vị trí cách
xa nhau
Từ “ rất lâu”,
“ khăn xanh”,
“thương em”
lặp lại ở vị trí
liên tiếp ( kề
sát nhau)
Từ “thấy”, “ngàn
dâu” ở câu trước
lặp lại ở đầu
câu sau
Điệp ngữ
cách quãng
Điệp ngữ
nối tiếp
Điệp ngữ
chuyển tiếp
( ĐN vòng)
GV: Lê Thị Xuân Huyền
GHI NHỚ
Điệp ngữ có nhiều dạng : điệp ngữ cách quãng, điệp ngữ nối tiếp, điệp ngữ chuyển tiếp ( điệp ngữ vòng ).
Yêu, yêu, yêu mãi thế này
Tôi như một kẻ sa lầy trong yêu
Cao bao nhiêu, thấp bao nhiêu
Một, hai, ba, bốn, năm chiều rồi thôi.
( Nguyễn Bính )
yêu  điệp ngữ nối tiếp, cách quãng
- bao nhiêu  điệp ngữ cách quãng
Yêu
yêu
yêu
yêu
bao nhiêu
bao nhiêu
1a/ Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do ! Dân tộc đó phải được độc lập !
(Hồ Chí Minh)
Một dân tộc đã gan góc
một dân tộc đã gan góc
dân tộc đó phải được
Dân tộc đó phải được
 Khẳng định ý chí quyết tâm chống thực dân Pháp và giành độc lập.
GV: Lê Thị Xuân Huyền
2/ Tìm điệp ngữ và cho biết dạng điệp ngữ trong các
ví dụ sau.
Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
( Khánh Hoài )
xa nhau
xa nhau
một giấc mơ
Một giấc mơ
- xa nhau  điệp ngữ cách quãng
- một giấc mơ  điệp ngữ chuyển tiếp
GV: Lê Thị Xuân Huyền
3/ a/ Đoạn văn trong SGK lặp đi lặp lại một số từ ngữ không có tác dụng biểu cảm. Đó là lỗi lặp.
GV: Lê Thị Xuân Huyền
3b. Chữa lại đoạn văn trên :
Phía sau nhà em có một mảnh vườn trồng rất nhiều hoa. Em trồng hoa cúc, thược dược, đồng tiền, hồng, lay ơn. Ngày phụ nữ quốc tế, em hái hoa tặng mẹ và chị em.

XIN CHÀO TẠM BIỆT