Bài 13. Di truyền liên kết

Nhiệt liệt Chào mừng các thầy, cô giáo về dự giờ môn sinh học - lớp 9A
Giáo viên: Trần Thị Kim Anh- Trường THCs Uy Nỗ
Tiết 13: Di truyền liên kết

Trong số các công trình nghiên cứu nổi tiếng của Moocgan, có:
+Cơ sở vật chất của tính di truyền.
+Lí thuyết về gen.
+Di truyền học của ruồi giấm.




Thomas Hunt Morgan- Nhà di truyền học Mĩ, giáo sư động vật học thực nghiệm ở trường đại học Columbia.




1- Đối tượng thí nghiệm:
Ruồi giấm
I. Thí nghiệm của Moocgan:
Tại sao ruồi giấm được Moocgan chọn làm đối tượng nghiên cứu?
Sơ đồ bộ NST của ruồi giấm
Ruồi trưởng thành
Ưu điểm của
ruồi giấm:
1- Đối tượng thí nghiệm:
Có số lượng nhiễm sắc thể ít.
Dễ nuôi trong ống nghiệm.
Đẻ nhiều, vòng đời ngắn.
Có nhiều biến dị dễ quan sát.
Ruồi giấm
I. Thí nghiệm của Moocgan:
I. Thí nghiệm của Moocgan:
1- Đối tượng thí nghiệm:
Ruồi giấm
2- Nội dung thí nghiệm:
? Hãy rút ra nhận xét từ kết quả của F1 :100% xám, dài.
?Qui ước gen theo hình 13- SGK
-Nhận xét:


F1:100% xám, dài ? Tính trạng thân xám là trội hoàn toàn( B) so với thân đen (b), cánh dài là trội hoàn toàn ( V) so với cánh cụt( v ).
? Ruồi F1 có kiểu gen dị hợp tử về 2 cặp gen.
Nội dung thảo luận bàn (2 phút ):
+Tại sao phép lai giữa ruồi đực F1 xám, dài với ruồi cái đen, cụt được gọi là phép lai phân tích ?
+Moocgan tiến hành phép lai phân tích nhằm mục đích gì ?
2- Nội dung thí nghiệm:

P(t/c): Xám, dài x Đen, cụt

F1 : 100% Xám, dài

Lai phân tích: F1 Xám, dài x Đen, cụt

FB: 1 Xám, dài : 1 Đen, cụt


- Cho lai ruồi đực F1 với ruồi cái thân đen, cánh cụt ?phép lai phân tích vì đây là phép lai giữa cá thể mang tính trạng trội chưa biết kiểu gen lai với cá thể mang tính trạng lặn.
- Moocgan sử dụng phép lai phân tích để nhằm xác định kiểu gen của ruồi đực F1.

Gợi ý: Ruồi cái đen, cụt cho ra mấy loại giao tử ? Để FB có 2 kiểu hình với tỉ lệ ngang nhau 1:1 thì ruồi đực FB phải cho mấy loại giao tử ? So sánh sơ đồ trong phép lai phân tích về 2 tính trạng của MenĐen và của Moocgan, em có thấy gì sai khác?




Quan sát hình 13 và thảo luận 4 nhóm (5 phút ):
Nội dung thảo luận:
Giải thích vì sao dựa vào tỉ lệ kiểu hình 1:1, Moocgan lại cho rằng các gen qui định màu sắc thân và hình dạng cánh cùng nằm trên một nhiễm sắc thể (liên kết gen)?

2 giao tử ; 1 giao tử
AB, Ab, ab
aB, ab
1AaBb, 1Aabb,
1 aaBb, 1 aabb
1Vàng, trơn:1Vàng, nhăn
1Xanh, trơn:1 xanh nhăn


1Xám, dài :1 Đen, cụt
-Nhận xét:

**F1:100% xám, dài ? Tính trạng thân xám là trội hoàn toàn( B) so với thân đen (b), cánh dài là trội hoàn toàn ( V) so với cánh cụt( v ).
? Ruồi F1 có kiểu gen dị hợp tử về 2 cặp gen-I
**Moocgan sử dụng phép lai phân tích để nhằm xác định kiểu gen của ruồi đực F1.
Từ I và II ? Kết luận: Điều này chỉ có thể giải thích khi cho rằng các gen qui định màu sắc thân và hình dạng cánh luôn di truyền cùng nhau, các gen qui định nhóm tính trạng này phải nằm trên cùng một nhiễm sắc thể, cùng phân li về giao tử và cùng được tổ hợp qua quá trình thụ tinh.
**Ruồi cái thân đen, cánh cụt chỉ cho ra 1 loại giao tử bv(1)
FB cho 2 tổ hợp kiểu hình (2)
Từ 1 và 2 ? Ruồi đực F1 phải cho 2 loại giao tử -II
+ ứng với kiểu hình xám, dài là giao tử: BV
+ ứng với kiểu hình đen, cụt là giao tử: bv.
Giảm phân
Giảm phân
?
?
2 lo?i
4 lo?i
LIÊN KẾT GEN
Di truyền liên kết là: hiện tượng một nhóm tính trạng được di truyền cùng nhau, được qui định bởi các gen trên một nhiễm sắc thể cùng phân li trong quá trình phân bào.
G P :
Thân đen, cánh cụt
F1 :
B
V
b
v
(100 % Thân xám,cánh dài)
LIÊN KẾT GEN
2. Gi?i thích theo thuy?t nhi?m s?c th?
Thân xám,cánh dài
X
Lai phân tích
LIÊN KẾT GEN
* Cách viết kiểu gen có liên kết gen::
Hãy viết sơ đồ lai t? P d?n FB ?
BV
bv
Ghi chú: Dấu tượng trưng cho NST, BV : 2gen B và V nằm trên cùng một NST.
Lai phân tích
LIÊN KẾT GEN
GV giới thiệu sơ đồ lai




III. ý nghĩa của di truyền liên kết:




BV, bv bv
AB, Ab, ab
aB, ab
1AaBb, 1Aabb,
1 aaBb, 1 aabb
1Vàng, trơn:1Vàng, nhăn
1Xanh, trơn:1 xanh nhăn

1 BV : 1 bv
bv bv

1Xám, dài :1 Đen, cụt
? Em hãy nhận xét các kiểu hình được hình thành ở đời con lai FB trong 2 trường hợp: di truyền độc lập so với di truyền liên kết ?

1AaBb, 1Aabb,
1 aaBb, 1 aabb
1Vàng,trơn: 1Vàng, nhăn
1Xanh, trơn :1 xanh nhăn

III. ý nghĩa của di truyền liên kết:

- Liên kết gen hạn chế sự xuất hiện biến dị tổ hợp.

- Trong chọn giống người ta có thể chọn được những nhóm tính trạng tốt luôn di truyền cùng nhau đảm bảo sự di truyền bền vững của từng nhóm gen quí đó.


.
Chọn câu trả lời đúng nhất:
Hiện tượng liên kết gen có ý nghĩa:

Làm tăng tính đa dạng của sinh giới
Hạn chế sự xuất hiện biến dị tổ hợp.
C.Đảm bảo sự di truyền bền vững của từng nhóm gen quí luôn được di truyền cùng nhau.
D. Cả A và B đều đúng.
Chọn câu trả lời đúng nhất
: Hiện tượng liên kết gen có ý nghĩa:

Làm tăng tính đa dạng của sinh giới
Hạn chế sự xuất hiện biến dị tổ hợp.
C.Đảm bảo sự di truyền bền vững của từng nhóm gen quí luôn được di truyền cùng nhau.

D. Cả C và B đều đúng.
AB x AB
ab ab

C. AB x aB
ab ab


Câu 2: Chọn câu trả lời đúng:
ở cà chua, thân cao là trội (A) so với thân thấp (a), quả tròn là trội (B) so với quả bầu dục (b). Các gen liên kết hoàn toàn.
B. AB x Ab
ab ab

Đ
D. AB x ab
ab ab
D.
Phép lai cho tỉ lệ 1:1 là:
Chúc mừng bạn
Hướng dẫn học bài ở nhà:
Học kỹ hiện tượng di truyền liên kết của Moocgan.
Làm bài tập 1, 2, 3, 4.
Xem lại bài nguyên phân, giảm phân. Đọc trước bài 14.
Kính chúc các thầy, cô giáo: Sức khỏe - Hạnh phúc !
Xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo!