Bài 13. Di truyền liên kết

GV: Nguyễn Hoàng Quí
Liên kết gen
3. Viết sơ đồ lai sau :
Đậu hạt vàng trơn  Xanh nhăn
AaBb
aabb
1/4AB ; 1/4Ab
1/4aB ; 1/4ab
ab
F1 :
GF1
F2 :
1/4AB
ab
ab
ab
ab
1/4AaBb
1/4Ab
: 1/4Aabb
1/4aB
:1/4aaBb :
1/4ab
1/4aabb
TLKG :
TLKH :
1/4 V – T ; 1/4 V – N ; 1/4 X – T ; 1/4 X – N
Thí nghiệm của Morgan :
1. Đối tượng thí nghiệm:
kích thước nhỏ  nuôi hàng trăm con / 500cc.
vòng đời ngắn  sau 2 tuần có 1 thế hệ mới  1 năm : hàng chục thế hệ.
dễ nuôi : thức ăn lên men (nho, chuối chín…)
bộ NST ít 2n = 8.
2. Nội dung thí nghiệm :
Vì sao ruồi giấm là đối tượng thuận lợi trong nghiên cứu di truyền ?
RUỒI GIẤM
2. Thí nghiệm : Chứng minh hiện tượng liên kết gen
PTC :
Thân xám Cánh dài
Thân đen Cánh ngắn

F1 :
100% Xám - Dài
Lai phân tích F1 :
PB :
♂ Xám-Dài
2. Thí nghiệm : Chứng minh hiện tượng liên kết gen
Vì sao phép lai giữa ruồi đực F1 với ruồi cái đen ngắn được gọi là phép lai phân tích ?
 Morgan tiến hành lai phân tích nhằm mục đích gì ?
II. Giải thích :
1 - Ở F1 : 100% Xám-Dài 
▪ Xám > Đen ; Dài > Ngắn (ĐL I Mendel)
▪ Gọi gen A : Xám > a : Đen ; Gen B : Dài > b : Ngắn
 F1 dị hợp tử 2 cặp gen (vd: Aa,Bb)
 Trong lai phân tích : FB phân ly 1 XD : 1 ĐN 
▪ Ruồi đực F1 chỉ cho 2 loại giao tử
▪ AB = ab = 50% ( ≠ 4 loại G như trong phân ly độc lập)
Trong quá trình sinh giao tử ở ruồi đực F1 :
▪ Gen A và B đã di truyền cùng nhau
 do cùng nằm trên 1NST ,kí hiệu là AB
▪ Gen a và b luôn phân ly cùng nhaunằm trên NST tương đồng còn lại, kí hiệu là ab
 2 Tính trạng màu thân và độ dài cánh đã di truyền liên kết nhau .
Như thế nào là hiện tượng di truyền liên kết ?
2. Khái niệm:
▪ Là hiện tượng một nhóm tính trạng được di truyền cùng nhau, được quy định bởi các gen trên một NST cùng phân li trong quá trình phân bào
III. Kết luận :
Hiện tượng di truyền liên kết đã bổ sung cho định luật phân ly độc lập của Menđen như thế nào ?
Vì sao liên kết gen chỉ cho ra 2 kiểu hình giống bố mẹ ?
Ptc : AB  ab AB ab
GP : AB ab
F1 : AB  AB
ab ab
GF1 : 1AB : 1ab
F2 : 3 AB : 1ab
_ _ ab
Ptc : AABB  aabb
GP : AB ab
F1 : AaBb  AaBb
GF1 : 1AB : 1Ab : 1aB : 1ab
F2 : 9/16 A – B -
3/16 A - bb
3/16 aaB -
1/16 aabb
III. Kết luận:
1. Bổ sung cho ĐL PLĐL của Menđen
+ Các gen phân bố trên NST tại những vị trí xác định : locút.
+ Trong tế bào số gen lớn hơn số lượng NST rất nhiều  mỗi NST phải mang nhiều gen.
+ Các gen trên 1 NST phân ly cùng nhau trong phân bào tạo thành 1 nhóm liên kết.
+ Số nhóm liên kết ở mỗi loài tương ứng với số NST đơn bội n của loài
2. Ý nghĩa:
+ Hạn chế sự xuất hiện biến dị tổ hợp
+ Đảm bảo sự di truyền bền vững từng nhóm tính trạng  chọn được các giống có những nhóm tính trạng tốt luôn đi kèm với nhau
III. Kết luận:
1. Bổ sung………:
▲ Qua bài liên kết gen, hãy cho biết trong trường hợp nào thì các gen phân ly độc lập và tổ hợp tự do ?
▲ Tại sao nói hiện tượng di truyền liên kết không bác bỏ mà lại bổ sung cho định luật phân ly độc lập ?
▼ Mỗi gen nằm trên………………….
một nhiễm sắc thể
▼ + Các cặp gen nằm trên các ……………....khác nhau thì di truyền theo qui luật ……………………………
+ Khi các ……………. cùng nằm trên một cặp NST thì các cặp gen này di truyền theo qui luật …………………………..
+ Vậy, qui luật liên kết gen không bác bỏ mà bổ sung cho qui luật PLĐL.
Phân ly độc lập
Di truyền liên kết
Cặp NST
Cặp gen
▲ Cho cơ thể dị hợp tử 5 cặp gen. cơ thể này cho ra bao nhiêu kiểu giao tử ? Bao nhiêu kiểu tổ hợp giao tử ? Bao nhiêu Kiểu gen ? Trong trường hợp các gen phân ly độc lập và trong trường hợp cả 5 gen liên kết với nhau ?
+ Trường hợp phân ly độc lập:
* Số kiểu giao tử là ……………………………………………
* Số kiểu tổ hợp giao tử là……………………………………
* Số kiểu gen là ………………………………………………..
+ Trường hợp cả 5 gen liên kết với nhau:
* Số kiểu giao tử là ……………………………......................
* Số kiểu tổ hợp giao tử là ……………………………..........
* Số kiểu gen là ………………………………………………..
25 = 32
45 = 1024
35 = 243
2
4
3
PTC :
GP :
Lai PT :…………………………………………………………………..
100% Xám-Dài

AB
(Đen-Ngắn)
(Xám-Dài)
PB :
GPB :
F1 :
50% AB
ab
50%
ab
100%
FB :
50% AB
ab
ab
ab
50% (Xám-Dài)
50% (Đen-Ngắn)
50%
♀
♂F1