Bài 12. Thành ngữ

Ngắn - dài
Kiểm tra bài cũ
Đầu - đuôi
Đầu voi đuôi chuột
Nhắm - mở
Mắt nhắm mắt mở
lên thác xuống ghềnh
- Tr?i qua nhi?u v?t v?, gian truõn, nguy hi?m
lên
thác
xuống
ghềnh
Biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
- Có
cấu tạo
cố định
Thành
ngữ
Trên đe dưới búa
Tình trạng bị kìm kẹp, chèn ép từ các phía, không có lối thoát.
Nghĩa
của
thành ngữ
Được hiểu thông qua phép ẩn dụ
Bắt nguồn
từ nghĩa đen
của các từ
tạo nên nó
Nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó nhưng thường thông qua một số phép chuyển nghĩa như ẩn dụ so sánh …
Tham sống sợ chết
Ruột để ngoài da
ếch ngồi đáy giếng
Năm châu, bốn biển
Mẹ goá con côi
Lên thác xuống ghềnh
Mưa to gío lớn
Rán sành ra mỡ
Hiểu theo nghĩa đen
Hiểu theo nghĩa hàm ẩn
b. "Lá lành đùm lá rách" là truyền thống quý báu của dân tộc ta.
a. Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Chức vụ
NP
-
- Xác định vai trò ngữ pháp của thành ngữ trong các câu sau:
III. Sö dông thµnh ng÷
Thành ngữ có thể làm chủ ngữ , vị ngữ trong câu
hoặc làm phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ …
a. Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
(Trích Bánh trôi nước - Hồ Xuân Hương)
c. Cách nói một tấc đến giời của nó khiến mọi người rất khó chịu.
( Lời của Hoa truyện "Bạn bè")
Hãy diễn đạt ý nghĩa của các câu sau mà không sử dụng thành ngữ:
3. Đặc điểm về diễn đạt
- Thành ngữ ngắn gọn, hàm súc, có tính hình tượng, tính biểu cảm cao.
Các cụm từ sau có phải là thành ngữ không ? Vì sao
Nói tóm lại
Nói chung là
Nói cách khác
Rốt cuộc là .
Đứng núi nọ trông núi kia
Ba chìm bảy nổi
 T×m nh÷ng biÕn thÓ cña c¸c thµnh ng÷ sau?
Đứng núi này trông núi nọ
Đứng núi này trông núi khác
Bảy nổi ba chìm
Năm chìm bảy nổi
? Tuy thành ngữ có cấu tạo cố định nhưng một số ít thành ngữ vẫn có thể có những biến đổi nhất định.
? Chú ý 2:
Tìm thành ngữ trong các ví dụ sau :
Rét tháng tư nắng dư tháng tám .
Rét như cắt .
Tấc đất cắm dùi
Tấc đất , tấc vàng
Chớp đông nhay nháy gà gáy thì mưa.
Nhanh như chớp .
Mặt dơi tai chuột :
-
Khuôn mặt xấu xí ,khó coi
Chạy bở hơi tai
- Chạy mệt đến mức như đứt hơi
1.Sưu tầm những thành ngữcó hình ảnh các con vật sau
Phần thưởng
Phần thưởng
Phần thưởng là một câu chuyện rất lí thú !Mời các bạn cùng nghe !
Phần thưởng
Phần thưởng là một
món quà hấp dẫn ! .
Phần thưởng

Phần thưởng cho tổ bạn là một điều rất thú vị . Bạn hãy chờ xem !

Thời Pháp thuộc , có bọn ngưòi chuyên tổ chức trò chơi có thưởng.
Chủ trò dùng ba que nhỏ , trong đó có một chiếc que
xỏ vào chiếc lá rồi chìa ra cho mọi ngưòi xem , sau đó che đi .
Nếu ai rút trúng chiếc que có lá đó sẽ trúng thưởng ,
nếu không sẽ bị mất toàn bộ số tiền đặt cược .
Bọn chủ trò bằng mọi cách lừa đảo đánh tráo khiến ngưòi chơi
bao gìơ cũng bị thua cuộc. Vì thế ngưòi ta mới gọi bọn chủ trò là
bọn ba que xỏ lá , sau người ta dùng cụm từ này để chỉ tất cả
những hạng ngưòi lừa lọc bịp bợm .

Thành ngữ ba que xỏ lá ra đời như thế !

( Từ điển thành ngữ - NXB Văn hoá )
-Những hạng người lừa lọc, bịp bợm, đểu cáng
- Sinh nở dễ dàng và yên ổn , cả mẹ và con đều mạnh khoẻ