Bài 12. Thành ngữ

Thành ngữ
1. Bài tập :
Nhận xét cấu tạo của cụm từ gạch chân
lên thác xuống ghềnh
lên trên thác xuống dưới ghềnh
lên ghềnh xuống thác
? Cấu tạo của cụm từ "lên thác xuống ghềnh" cố định.
2. Nhận xét :
Thành ngữ là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
1. Bài tập 1 :
Cụm từ "lên thác xuống ghềnh" có nghĩa là gì? Tại sao nói "lên thác xuống ghềnh"?
lên thác xuống ghềnh:
Trải qua nhiều phen gian nan, nguy hiểm
Nhanh như chớp:
Hành động nhanh như chớp
? Nghĩa của cụm từ "lên thác xuống ghềnh" bắt nguồn từ phép ẩn dụ, hiểu theo nghĩa bóng.
? Nghĩa của cụm từ "Nhanh như chớp" bắt nguồn từ phép so sánh hiểu theo nghĩa đen
? Đặc điểm về nghĩa:
1. Bài tập 1 :
Xác định vai trò ngữ pháp của thành ngữ trong các câu sau:
b. Lá lành đùm lá rách là truyền thống quý báu của dân tộc ta.
a. Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
c. Cách nói một tấc đến giời của nó khiến mọi người rất khó chịu.
1. Bài tập:
Xác định vai trò ngữ pháp của thành ngữ trong các câu sau:
Tìm các thành ngữ đồng nghĩa với hai thành ngữ sau:
Nước đổ lá khoai
Lòng lang dạ thú
Nước lã ra sông
Nước đổ đầu vịt
Như nói với đầu gối
Như đấm bị bông
Lòng chim dạ cá
Lòng lang dạ sói
Điền các từ và nhóm từ sau vào chỗ trống và nhận xét nghĩa của chúng?
khỏi vòng cong đuôi
ăn cháo đá bát
Tráo trở
Phản trắc
Bội bạc
qua cầu rút ván
Nó là kẻ...
Nó là kẻ khỏi vòng cong đuôi
Nó là kẻ ăn cháo đá bát
Nó là kẻ tráo trở
Nó là kẻ phản trắc
Nó là kẻ bội bạc
Nó là kẻ qua cầu rút ván
? Nhóm từ đồng nghĩa với nhau
? Nhóm thành ngữ đồng nghĩa với nhau.
c. Nhận xét 3:
? Các thành ngữ đồng nghĩa có thể thay thế nhau mà không làm thay đổi ý nghĩa của câu.
Bảy nổi ba chìm: sống lênh đênh, gian truân, lận đận.
Tắt lửa tối đèn: Lúc khó khăn hoạn nạn
2. Nhận xét:
Thành ngữ có thể làm chủ ngữ, vị ngữ trong câu hay làm phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ...
Thành ngữ ngắn gọn, hàm súc, có tính hình tượng, tính biểu cảm cao.
Xác định thành ngữ trong các câu sau và giải thích ý nghĩa các thành ngữ đó
a. Các chiến sĩ bộ binh nhanh như gió lao mình qua mấy lượt dây thép gai bị đạn đại bác vo cuộn lại.
Nhanh như gió:
Di động nhanh như gió thổi
b. Dân số ngày một tăng, không có kế hoạch lao động và phân phối tốt thì sao no đủ được, miệng ăn núi lở, bao nhiêu mà chả hết.
Miệng ăn núi lở:
Việc ăn hàng ngày rất tốn kém, chỉ ăn thì bao nhiêu cũng hết.
c. Người nách thước, kẻ tay dao
Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi.
Đầu trâu mặt ngựa
Kẻ côn đồ, ngang ngược, nanh ác.
d. Tình cờ chẳng hẹn mà nên
Mạt cưa mướp đắng đôi bên một phường.
Mạt cưa mướp đắng:
Chỉ loại người lưu manh, cặn bã trong xã hội.
e. Hứng tay dưới, vắt tay trên
Rán sành ra mỡ bon chen từng điều.
Rán sành ra mỡ:
Quá hà tiện, keo kiệt, bủn xỉn.
Chó ngáp phải ruồi
Ném tiền qua cửa sổ
................
................
Chuột sa chĩnh gạo
gạo
Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược
Lên voi xuống chó
Mặt dơi tai chuột
Trên đe dưới búa
Trò chơi tiếp sức
Luật chơi:
- 3 tổ chia làm 3 đội,
Trong vòng 15 giây,thành viên 3 đội chạy tiếp sức viết đáp án vào chỗ trống đúng bảng của đội mình.
? chú ý: Mỗi lần lên chỉ được viết hoàn chỉnh 1 câu.
Đội viết được nhiều đáp án đúng và nhanh nhất sẽ là đội thắng cuộc.
15
14
13
12
11
10
09
08
07
06
05
04
03
02
01
Hết giờ
Viết đoạn văn ngắn hoặc đoạn thư trong đó có sử dụng các thành ngữ một cách hợp lý.