Bài 12. Thành ngữ

Kiểm tra bài cũ
Phân biệt: Từ, cụm từ, câu.
Từ
<
Cụm từ
<
Câu
Tiết 49
Thành ngữ
Bài tập 1- Nước non lận đận một mình,
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay.
(Ca dao)
+ Cấu tạo cố định.
- Không thay đổi được vị trí các từ.
- Không thay đổi được từ.
- Không thêm bớt được các từ.
+ ý nghĩa hoàn chỉnh.
Nhận xét:
I- Thế nào là thành ngữ
1- Bài tập:
Tiết 49: Thành ngữ
Thành ngữ là cụm từ cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
Bài tập 2 - Đứng núi này trông núi khác.
- Đứng núi này trông núi nọ.
- Đứng núi này trông núi kia.
Chú ý: Tuy thành ngữ có cấu tạo cố định nhưng một số ít thành ngữ vẫn có thể có những biến đổi nhất định.
Tiết 49: Thành ngữ
Bài tập 3 - Tham sống sợ chết .

- Nhanh như chớp.

- Lên thác xuống ghềnh.

Bắt nguồn trực tiếp từ
nghĩa đen.
Phép chuyển nghĩa
so sánh.
Phép chuyển nghĩa
ẩn dụ .
Tiết 49: Thành ngữ
Nghiã của thành ngữ được bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen, hoặc được hiểu thông qua phép chuyển nghĩa: So sánh, ẩn dụ .
2- Kết luận:
-Thành ngữ là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
-Nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó nhưng thường thông qua một số phép chuyển nghĩa như ẩn dụ, so sánh...
I- Thế nào là thành ngữ
1- Bài tập:
Tiết 49: Thành ngữ
Bài tập
- Đẹp như hoa.
- Gần mực thì đen,
gần đèn thì rạng.
Thành ngữ
Tục ngữ
Tiết 49: Thành ngữ
* Cần phân biệt giữa thành ngữ và tục ngữ .
Cho ví dụ về thành ngữ ?
Thành ngữ thuần việt
- Cơm no áo ấm.
Nhà cao cửa rộng.
Mẹ tròn con vuông.
Lá lành đùm lá rách .
Khoẻ như voi.
Thành ngữ Hán việt
- Bách chiến bách thắng .
Bán tín bán nghi .
Thiên la địa võng.
Độc nhất vô nhị.
- Thâm căn cố đế.
Tiết 49: Thành ngữ
1- bàI TậP:
Bài tập 1: a- Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
(Hồ Xuân Hương)
b- Người nách thước, kẻ tay đao
Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi.
(Nguyễn Du)
c- Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang.
(Tô Hoài )
Làm vị ngữ
Làm phụ ngữ cụm danh từ
Làm chủ ngữ
Tiết 49: Thành ngữ
II- Sử DụNG THàNH NGữ
Bài tập 2: So sánh hai cách diễn đạt sau:
a- Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
( Hồ Xuân Hương )
b- Cô ấy vừa trắng lại vừa tròn, nhưng cuộc đời thăng trầm không ổn định, thật vất vả truân chuyên.



Câu a: Ngắn gọn , hàm súc, có tính hình tượng, tính biểu cảm cao.
2- Kết luận:
a- Thành ngữ có thể làm chủ ngữ, vị ngữ trong câu hay làm phụ ngữ trong cụm danh từ , cụm động từ .
b-Tác dụng của thành ngữ: Ngắn gọn, hàm súc,
có tính hình tượng, tính biểu cảm cao.
Tiết 49: Thành ngữ
III- Luyện tập:
Bài tập 1: Tìm và giải thích nghĩa của các thành ngữ ?
a- Đến ngày lễ Tiên Vương, các lang mang sơn hào hải vị ,
nem công chả phượng tới, chẳng thiếu thứ gì .
( Bánh chưng, bánh giầy )
b- Một hôm có người hàng rượu tên là Lý Thông đi qua đó. Thấy
Thạch Sanh gánh về một gánh củi lớn, hắn nghĩ bụng: "Người này khoẻ như voi. Nó về ở cùng thì lợi biết bao nhiêu." Lý Thông lân la gợi chuyện, rồi gạ cùng Thạch Sanh kết nghĩa anh em. Sớm mồ côi cha mẹ, tứ cố vô thân, nay có người săn sóc đến mình, Thạch Sanh cảm động vui vẻ nhận lời.
(Thạch Sanh )
c- Chốc đà mười mấy năm trời
Còn ra khi đã da mồi tóc sương.
(Truyện Kiều)
Sơn hào hải vị: Các món ăn ngon từ núi và biển
Khoẻ như voi: Rất khoẻ
Da mồi tóc sương: Già , (cao tuổi)
Bài tập 2:
Kể ngắn gọn các câu chuyện : ếch ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi, Con rồng cháu tiên?
Thấy rõ lai lịch của thành ngữ?
Tiết 49: Thành ngữ
III- Luyện tập:


Tiết 49: Thành ngữ
III- Luyện tập:

Bài tập 3:
Điền thêm yêu tố để thành ngữ được trọn vẹn ?
- Lời ............ tiếng nói.

- Một nắng hai ...

- Ngày lành tháng ..

- No cơm ấm ......

- Bách ..... bách thắng.

- Sinh ... lập nghiệp



ăn
sương
tốt
cật
chiến
cơ
Tiết 49: Thành ngữ
III- Luyện tập:

- Bài tập 4: Sưu tầm thành ngữ (về nhà )
- Bài tập 5: Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng thành ngữ.
Tiết 49: Thành ngữ
Ghi nhớ 1: - Thành ngữ là cụm từ cố định biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh .
- Nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó, có thể hiểu qua phương thức chuyển nghĩa như so sánh, ẩn dụ .
Ghi nhớ 2
- Thành ngữ giữ vai trò ngữ pháp như chủ ngữ, vị ngữ trong câu, hoặc phụ ngữ trong các cụm danh từ, cụm động từ , cụm tính từ
- Tác dụng của thành ngữ: Ngắn gọn, hàm súc,có tính hình tượng, tính biểu cảm cao.
I- Thế nào là thành ngữ
II- sử dụng thành ngữ


Xin chân thành cảm ơn các thầy cô đã đến dự.
Back