Bài 12. Thành ngữ

CHÀO MỪNG CÁC EM
HỌC SINH
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Thế nào là từ đồng âm? Cho ví dụ
3. Đặt câu với mỗi cặp từ đồng âm sau:
Bàn (danh từ) – bàn (động từ)


Sâu (danh từ) – sâu (tính từ)


Năm (danh từ) – năm (số từ)

Chúng ta ngồi vào bàn để bàn công việc
Con sâu bị rơi vào hồ nước sâu
Năm nay anh ấy giành được năm giải thưởng
TIẾT 49
THÀNH NGỮ
I. BÀI HỌC
1. THẾ NÀO LÀ THÀNH NGỮ
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
Lên thác xuống ghềnh
Không thể thay thế một
vài từ trong cụm từ
Không thể chêm xen một
vài từ khác vào
Không thể thay đổi vị trí
của các từ
Lòng lang dạ thú
Châu chấu đá xe
Đứng núi này trông núi nọ
Chậm như rùa
Xấu như ma
Lòng lang dạ sói
Châu chấu đấu voi
Đứng núi nọ trông núi kia
Chậm như sên
Xấu như ma lem
BÀI TẬP BỔ TRỢ
Điền từ thích hợp vào chỗ trống.
Mẹ …... con vuông
Chó ngáp phải ….
Ăn…… đá bát
Một nắng…...sương
Đi……..trong bụng
Thẳng cánh…..bay
Thăm căn….. đế
tròn
ruồi
cháo
hai
guốc
cò
cố
2. Nghĩa của thành ngữ

Lên thác xuống ghềnh
Nhanh như chớp
Gian truân, vất vả, gian nan
Mau lẹ, chính xác, bất ngờ
Tham sống sợ chết
Bùn lầy nước đọng
Mưa to gió lớn
Mẹ goá con côi
Năm châu bốn biển
Lên thác xuống ghềnh
Ruột để ngoài da
Lòng lang dạ thú
Rán sành ra mỡ
Khẩu Phật tâm xà
Suy ra từ nghĩa đen của các từ
Nghĩa hàm ẩn


GHI NHỚ 1 SGK / TR144
BÀI TẬP BỔ TRỢ
1.Tìm các thành ngữ có sử dụng hình ảnh ẩn dụ

-Hình ảnh con chuột


- Hình ảnh con voi


- Hình ảnh con mèo


- Hình ảnh con chó
Chuột sa chĩnh gạo, chuột chạy cùng sào, cháy nhà mới ra mặt chuột, hôi như chuột chù, đầu voi đuôi chuột
Lên voi xuống chó, đầu voi đuôi chuột, thầy bói xem voi, được voi đòi tiên, voi giày ngựa xéo, khoẻ như voi
Mèo mù vớ cá rán, mèo mả gà đồng, mèo khen mèo dài đuôim mỡ để miệng mèo.
Chó cùng dứt dậu, giỡn với chó chó liếm mặt, chó ăn đá gà ăn sỏi, chó cắn áo rách
Nói quá
So sánh
2. Tìm các thành ngữ sử dụng phương thức so sánh, nói quá







Đẹp như tiên, xấu như ma, nói như rồng leo, làm như mèo mửa, lúng túng như gà mắc tóc, dai như đỉa….
Ruột để ngoài da, rán sành ra mỡ, vắt cổ chày ra nước, đi guốc trong bụng, ăn sống nuốt tươi, trời đánh thánh vật….
3. Sử dụng thành ngữ

Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non

b. Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là
anh đào giúp cho em một cái ngách sang nhà
anh, phòng khi tối lửa tắt đèn có đứa nào đến
bắt nạt thì em chạy sang…
Vị ngữ
Phụ ngữ




GHI NHỚ 2 SGK / TR144
II. LUYỆN TẬP
Câu 1:
a. Đến ngày lễ Tiên Vương, các lang mang sơn hào hải vị,
nem công chả phượng tới, chẳng thiếu thứ gì.
(Bánh chưng bánh giày)
b. Một hôm có người hàng rượu tên là Lí Thông đi qua đó. Thấy Thach Sanh gánh về một gánh củi lớn, hắn nghĩ bụng: “ Người này khoẻ như voi. Nó về ở cùng thì lợi biết bao nhiêu”. Lí Thông lân la gợi chuyện, rồi gạ cùng Thạch Sanh kết nghĩa anh em. Sớm mồ côi cha mẹ, tứ cố vô thân, nay có người săn sóc đến mình, Thạch Sanh cảm động, vui vẻ nhận lời.
(Thạch Sanh)
c. Chốc đà mười mấy năm trời
Còn ra khi đã da mồi tóc sương
(Truyện Kiều)
Sơn hào hải vị

Nem công chả phượng

Khoẻ như voi

Tứ cố vô thân

Da mồi tóc sương
Thức ăn quý ở mọi nơi được lựa chọn
Những món ăn ngon, sang và quý
Sức khoẻ hơn người thường nhiều lần
Nói tới tuổi già
Cô đơn, không thân thuộc
Câu 3: Điền vào chỗ trống để được thành ngữ trọn vẹn.
- Lời……tiếng nói
Một nắng hai……..
Ngày lành tháng…..
No cơm ấm…..
Bách …… bách thắng
Sinh …..lập nghiệp.
ăn
sương
tốt
áo
chiến
cư
DẶN DÒ
1
2
Viết đoạn văn có sử dụng thành ngữ
Chuẩn bị bài “cách làm văn biểu cảm về tác phẩm văn học”