Bài 12. Thành ngữ

Nhi?t li?t ch�o
m?ng quý th?ycụ v? d? ti?t h?c hụm nay !
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tiết trước các em vừa kiểm tra.
Tiết này cô kiểm tra sự chuẩn bị bài của cả lớp.

GIỚI THIỆU BÀI
Trong lời ăn tiếng nói hàng ngày,
nhiều lúc ta sử dụng thành ngữ một cách tự nhiên, không cố ý nhưng ngược lại nó đã tạo nên một hiệu quả giao tiếp tốt. Đó là sự sinh động, gây ra ấn tượng mạnh nơi người nghe, người đọc. Vậy thành ngữ là gì ? Để hiểu rõ về thành ngữ và những đặc điểm của nó. Tiết học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu.
Ti?t 48
Ti?ng Vi?t
TH�NH NG?
I)Thế nào là thành ngữ ?

" Nu?c non l?n d?n m?t mỡnh
Thõn cũ lờn thỏc xu?ng gh?nh b?y nay"
Nh?n xột v? c?u t?o, nghia c?a c?m t?
" Lờn thỏc xu?ng gh?nh" trong cõu ca dao trờn:

Có thể thay hoặc thêm vào cụm từ lên thác xuống ghềnh bằng các từ ngữ khác được không? Tại sao?
- Có thể hoán đổi các vị trí của các từ trong cụm từ trên được không? Vì sao?
D�P �N :
Khụng thay t? khỏc du?c vỡ ý nghia s? tr? nờn l?ng l?o, nh?t nh?o.
Khụng hoỏn d?i du?c vỡ dõy l� tr?t t? c? d?nh.
D?c di?m c?u t?o c?m t? " lờn thỏc xu?ng gh?nh" ch?t ch? v? th? t? cỏc t? v� n?i dung ý nghia.
b) T? nh?n xột trờn, em rỳt ra du?c k?t lu?n gỡ v? d?c di?m c?u t?o c?m t? "lờn thỏc xu?ng gh?nh" ?
Ghi nh? :
Th�nh ng? l� lo?i c?m t? cú c?u t?o c? d?nh, bi?u th? m?t ý nghia ho�n ch?nh


Luu ý: Tớnh c? d?nh c?a th�nh ng? ch? l� tuong d?i. Vỡ cú m?t s? th�nh ng? v?n cú nh?ng bi?n d?i nh?t d?nh.
Vớ d? : D?ng nỳi n�y trụng nỳi n?.
Bi?n d?i : D?ng nỳi n�y, trụng nỳi khỏc
Xột th�nh ng? : Nhanh nhu ch?p
- Cú th? thay d?i t? ng? trong c?m t? n�y du?c khụng ? Vỡ sao?
II) Nghia c?a th�nh ng?:

Gi?i thớch nghia c?a cỏc nhúm th�nh ng? sau :
Nhúm 1 Nhúm 2
Lờn thỏc xu?ng gh?nh Mua to giú l?n
D?u voi duụi chu?t Nam chõu b?n bi?n
Lỳng tỳng nhu g� m?c túc Tham s?ng s? ch?t
D?u trõu m?t ng?a Bựn l?y nu?c d?ng
Ru?t d? ngo�i da M? goỏ con cụi
Nghia c?a cỏc th�nh ng? thu?c nhúm 1 cú th? hi?u b?t ngu?n tr?c ti?p t? nghia den c?a cỏc t? t?o nờn nú du?c khụng ?
D�P �N
Nhúm 1 :
Cỏc th�nh ng? du?c hi?u v?i nghia h�m ?n (?n d?, so sỏnh, hoỏn d?, núi quỏ.)
Nhúm 2 :
Nghia c?a cỏc th�nh ng? cú th? tr?c ti?p suy ra t? nghia den c?a cỏc t? t?o nờn nú

GHI NH?
Nghia c?a th�nh ng? cú th? b?t ngu?n tr?c ti?p t? nghia den c?a cỏc t? t?o nờn nú nhung thu?ng thụng qua m?t s? phộp chuy?n nghia nhu ?n d?, so sỏnh.
III) S? d?ng th�nh ng?:
Xỏc d?nh vai trũ ng? phỏp c?a th�nh ng? trong cỏc cõu sau:
Thõn em v?a tr?ng l?i v?a trũn
B�y n?i ba chỡm v?i nu?c non
H? Xuõn Huong
Anh dó nghi thuong em nhu th? thỡ hay l� anh d�o giỳp cho em m?t cỏi ngỏch sang nh� anh, phũng khi t?t l?a t?i dốn cú d?a n�o d?n b?t n?t thỡ em chay sang.
(Tụ Ho�i)
*) Tác hại:
D�P �N
Th�nh ng? "b?y n?i ba chỡm" l�m v? ng?.
Th�nh ng? " t?t l?a t?i dốn" l�m ph? ng? cho danh t? "khi"
2) Em hóy phõn tớch cỏi hay c?a vi?c dựng cỏc th�nh ng? trong hai cõu trờn.
D�P �N
í nghia cụ d?ng, h�m sỳc, cú tớnh hỡnh tu?ng, bi?u c?m cao ( thõn ph?n long dong, v?t v? c?a ngu?i ph? n? xua; ho�n c?nh khú khan, ho?n n?n c?a D? Cho?t)
GHI NH?
Th�nh ng? cú th? l�m ch? ng?, v? ng? trong cõu hay l�m ph? ng? trong c?m danh t?, c?m d?ng t?.
Th�nh ng? ng?n g?n h�m sỳc cú tớnh hỡnh tu?ng, tớnh bi?u c?m cao.
IV) Luy?n t?p :
H?c sinh d?c yờu c?u b�i t?p 1:
Tỡm v� gi?i thớch nghia c?a cỏc th�nh ng? trong nh?ng cõu sau (SGK)
D�P �N
Th�nh ng? Nghia
Son h�o h?i v? Cỏc mún an ngon trờn r?ng du?i bi?n
Nem cụng ch? phu?ng Cỏc mún an quý v� hi?m
Kho? nhu voi R?t kho?.
T? c? vụ thõn Khụng cú ai thõn thi?t ru?t th?t
Da m?i túc suong Ch? tu?i gi�
2)H?c sinh d?c yờu c?u b�i t?p :
H?c sinh t? gi?i quy?t, giỏo viờn b? sung kh?ng d?nh v?n d?.
3) Di?n thờm y?u t? d? th�nh ng? du?c tr?n v?n (SGK)
D�P �N
L?i an ti?ng núi
M?t n?ng hai suong
Ng�y l�nh thỏng t?t
No com ?m ỏo
Bỏch chi?n bỏch th?ng
Sinh co l?p nghi?p
4) Suu t?m 10 th�nh ng? v� gi?i thớch
Th�nh ng? Nghia
M?t t?t d?n tr?i Ba hoa khoỏc lỏc
Lũng lang d? thỳ D?c ỏc, b?t nhõn
Lỏ l�nh dựm lỏ rỏch Dựm b?c giỳp d?
Chu?t sa chinh g?o May m?n m?t cỏch ng?u nhiờn
An chỏo dỏ bỏt Trỏo tr? b?i b?c
Nu?c d? lỏ khoai Phớ cụng vụ ớch
Nộm dỏ gi?u tay B?t nhõn, thõm hi?m
Mụi h? rang l?nh Yờu thuong dựm b?c
Con R?ng chỏu Tiờn Dũng dừi cao quý
?ch ng?i dỏy gi?ng Hi?u bi?t h?n h?p

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1) D?T C�U V?I M?I TH�NH NG?:
Nu?c d?n chõn m?i nh?y, rỏn s�nh ra m?, cỏ mố m?t l?a, nu?c d? d?u v?t, n? t?ng khỳc ru?t
2) D?T C�U VOI NH?NG TH�NH NG? H�N - VI?T :
Thao thao b?t tuy?t, ý h?p tõm d?u, van vừ song to�n.
3) T?P VI?T NH?NG DO?N VAN S? D?NG NH?NG TH�NH NG? TRấN.