Bài 12. Thành ngữ

GV : Ph?m Th? Ng?c Phuong
KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH.

BÀI GIẢNG GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ
MÔN :NGỮ VĂN 7











Kieåm tra baøi cuõ :
Caâu hoûi :

Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác nhau không liên quan gì với nhau.
ĐÁP ÁN :
? Từ đồng âm là gì ? Cho ví dụ ? N�u c�ch s? d?ng t? d?ng �m?
Từ ngữ Tiếng Việt vốn rất phong phú và đa dạng. Góp phần không nhỏ trong số ấy là những câu từ ,lời ăn,tiếng nói tuy ngắn gọn nhưng chứa đựng nhiều ý nghĩa tinh tế ,hàm súc và mang tính biểu cảm cao .
Đặt vấn đề

Tiết 48 : Tiếng việt
I. Thế nào là thành ngữ ?

1. Cấu tạo :
Nhận xét cấu tạo của cụm từ lên thác xuống ghềnh trong câu ca dao sau:
" Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay"



TH 1 : Có thể thay thế cụm từ này bằng những từ khác được không ?
TH 2 : Thử xen vào cụm từ trên vài từ khác rồi nhận xét ?
TH 3 : Vị trí của các từ trong cụm hoán đổi cho nhau được không ?
Em có nhận xét gì qua ba trường hợp trên ?
TH 1 : Có thể thay thế cụm từ này bằng những từ khác được không ?
TH 2 : Thử xen vào cụm từ trên vài từ khác rồi nhận xét ?
TH 3 : Vị trí của các từ trong cụm hoán đổi cho nhau được không ?
Em có nhận xét gì qua ba trường hợp trên ?
Cụm từ trên là cố định và ý nghĩa hoàn chỉnh ,ta không thể thay thế ,xen vào, hoán đổi sẽ làm thay đổi nghĩa biểu thị .
Thành ngữ là những cụm từ có cấu tạo cố định ,biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh .
? Thành ngữ

Thế nào là thành ngữ ?
2. Nghĩa của thành ngữ :
Tham sống sợ chết.
Bùn lầy nước đọng.
T? c? vơ th�n .
Mẹ góa con côi.
- Lịng l�n d? th� .
Nu?c d? l� khoai .
Chĩ ng�p ph?i r�i .
L� l�nh d�m l� r�ch.
=> Hiểu theo nghĩa đen
=> Hiểu theo nghĩa bóng
Em có kết luận gì về nghĩa chung của từng nhóm ?
Kết luận nhóm 1 : nghĩa của những thành ngữ này có thể hiểu trực tiếp.
Nói cách khác hiểu theo nghĩa gì ?

Kết luận nhóm 2 : nghĩa của thành ngữ cần phải suy luận .
Nói cách khác hiểu theo nghĩa gì ?


( nghĩa đen )
(nghĩa hàm ẩn)
Em có nhận xét chung gì về nghĩa của thành ngữ ?
Nghia c?a thành ng? cĩ th? b?t ngu?n tr?c ti?p t? nghia den c?a c�c t? t?o n�n nĩ nhung thơng thu?ng thơng qua m?t s? ph�p chuy?n nghia nhu ?n d? ,so s�nh ..
Em hãy cho một ví dụ về thành ngữ và đặt câu với thành ngữ ấy .
II. Sử dụng thành ngữ :
Xác định vai trò ngữ pháp của thành ngữ trong các câu sau :
" Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non "
" Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang nhà anh ,phòng khi tối lửa tắt đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang."
Thử thay thế cụm từ này bằng những từ đồng nghĩa, em rút ra kết luận gì về đặc điểm của thành ngữ ? Cho ví dụ .
Nhận xét về vai trò ngữ pháp của thành ngữ trong câu ?
? Thành ngữ thường giữ chức vụ chủ ngữ - vị ngữ trong câu, ngoài ra còn là phụ ngữ cho cụm danh từ, cụm động từ
Thành ngữ ..
* GHI NHỚ :SGK Trang144.
III- Luyện tập :
a. Đến ngày lễ tiên vương ,các lang mang sơn hào hải vị ,nem công ,chả phượng tới ,chẳng thiếu thứ gì . (Bánh chưng,bánh giầy)
1. Tìm và giải thích nghĩa các thành ngữ :
Thành ngữ :
Sơn hào ,hải vị .
Nghĩa :
Chỉ các món ăn ngon.
b. Một hôm có người hàng rượu tên là Lí Thông đi qua đó .Thấy Thạch Sanh gánh về một gánh củi lớn ,hắn nghĩ bụng : " Người này khỏe như voi .Nó về ở cùng thì lợi biết bao nhiêu". Lí Thông lân la gợi chuyện , rồi gạ cùng Thạch Sanh kết nghĩa anh em .Sớm mồ côi cha mẹ,tứ cố vô thân nay có người săn sóc đến mình ,Thạch Sanh cảm động ,vui vẻ nhận lời . (Thạch Sanh )
Thành ngữ :
Nghĩa :
Khỏe như voi, Tứ cố vô thân
Không có người thân
c. Chốc đà mười mấy năm trời
Còn ra khi đã da mồi tóc sương
( Truyện Kiều)
Thành ngữ :
Da mồi tóc sương .
Nghĩa :
Chỉ tuổi tác không còn trẻ nữa.
3. Điền thêm các yếu tố để hoàn chỉnh thành ngữ :
- Lời... tiếng nói.
ăn
- Một .... . hai sương.
nắng
- Ngày lành tháng ... .
tốt
- No cơm ấm ... .
áo
- Bách ... bách thắng .
chiến
- Sinh ... lập nghiệp
cơ

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ ĐÃ QUAN TÂM THEO DÕI BÀI GIẢNG NÀY .
RẤT MONG NHẬN ĐƯỢC SỰ ĐÓNG GÓP ĐỂ BÀI GIẢNG HOÀN THIỆN HƠN .
KÍNH CHÚC QUÍ THẦY CÔ NHIỀU SỨC KHỎE HOÀN THÀNH TỐT NHIỆM VỤ .
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO