Bài 12. Thành ngữ

Xin kính chào các thầy cô giáo!

KIỂM TRA BÀI CŨ
Là những từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác xa nhau, không liên quan gì đến nhau.
Từ đồng âm:
bàn ghế

bàn bạc

Bàn
( DT)
(ĐT)
Nước mắt ngắn nước mắt dài
Quan sát hình:
ngắn
dài
Thành ngữ
Ví dụ
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
(Ca dao)
lên thác xuống ghềnh
lên thác
xuống
ghềnh
- Lên núi xuống sông
- Lên rừng xuống suối
Không thể
thay đổi
thêm bớt,
đảo vị trí
các từ
- Cụm từ có
cấu tạo
cố định
- Biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh
Thành
ngữ
Trải qua nhiều vất vả, gian truân, trắc trở, long đong, phiêu bạt.
- Lên thác rồi lại xuống ghềnh
- Lên ghềnh xuống thác
- Ghềnh xuống thác lên
Mắt nhắm mắt mở
K? khúc ngu?i cu?i
Tìm thành ngữ trong các ví dụ sau :
Đói cho sạch rách cho thơm
Rét như cắt
Chậm như rùa
Đi một ngày đàng, học một sàng khôn.
Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa.
Một mình lẻ bóng
Thành ngữ
Tục ngữ
*Giống nhau :
- Đều là những đơn vị có sẵn trong ngôn ngữ và lời nói, dùng hình ảnh để diễn đạt, sử dụng ở nhiều hoàn cảnh khác nhau trong đời sống.
*Khác nhau
So sánh thành ngữ và tục ngữ
- Tr?i qua nhi?u v?t v?, gian truõn, nguy hi?m
lên
thác
xuống
ghềnh
Nghĩa
được
hiểu
thông
qua
phép
ẩn dụ
Nhanh như chớp
r?t nhanh, ch? di?n ra trong kho?nh kh?c
Nghĩa có thể
bắt nguồn
trực tiếp
từ nghĩa đen
của các từ
tạo nên nó

Nghĩa
của
thành ngữ
Được hiểu thông qua phép chuyển nghĩa ẩn dụ, so sánh . . .
Bắt nguồn
trực tiếp
từ nghĩa đen
của các từ
tạo nên nó
Tham sống sợ chết
Ruột để ngoài da
Một nắng hai sương
Năm châu bốn biển
Mẹ goá con côi
Lên thác xuống ghềnh
Mưa to gió lớn
Rán sành ra mỡ
Hiểu theo nghĩa đen
Hiểu theo nghĩa bóng
* Đứng núi nọ trông núi kia
*Ba chìm bảy nổi
 Tìm những biển thể của các thành ngữ sau?
Đứng núi này trông núi nọ
Đứng núi này trông núi khác
Bảy nổi ba chìm
Năm chìm bảy nổi
? Tuy thành ngữ có cấu tạo cố định nhưng một số ít thành ngữ vẫn có thể có những biến đổi nhất định.
? Chú ý :
1, Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bẩy nổi ba chìm với nước non.
(Hå xu©n H­¬ng)
//
CN---------------VN
3, … phòng khi tắt lửa tèi đèn có đứa nào đến

bắt nạt thì em chạy sang…
(T« Hoµi )
D
P/ngữ
2, Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi .
(NguyÔn Du )
//
CN ------------------VN
Bẩy nổi ba chìm
Đầu trâu mặt ngựa
t?t l?a tối dốn
So sánh các cách diễn đạt sau
Luyện tập
b, Khỏe như voi => sức khoẻ hơn người thường rất nhiều.
- Tứ cố vô thân => Hoàn cảnh cô đơn, lẻ loi không người thân thích.
a, Sơn hào hải vị => những thức ăn ngon có trên núi và dưới biển.
- Nem công chả phượng => những món ăn ngon, sang và quý.
Thày bói xem voi
Ếch ngồi đáy giếng
Con Rồng cháu Tiên
Con Rồng cháu Tiên
Ếch ngồi đáy giếng
Thày bói xem voi
Lời ăn tiếng nói
Một nắng hai sương
Ngày lành tháng tốt
No cơm ấm cật
Bách chiến bách thắng
Sinh cơ lập nghiệp
Bài tập 3
NHÌN HÌNH ĐOÁN THÀNH NGỮ
Ví 1 sự may mắn ngẫu nhiền mà đạt được
chứ không phải có tài cán gì
Chó ngáp phải ruồi
................
................
Chuột sa chĩnh gạo
gạo
- Rất may mắn, gặp được nơi sung sướng, đầy đủ nhàn hạ
Ném tiền qua cửa sổ
Tiêu pha lãng phí, hoang tàng, ngông cuồng
Lên voi xuống chó
Thay đổi địa vị thất thường, đột ngột, lúc vinh hiển, lúc thất thế
-
Viết đoạn văn chủ đề tự chọn có sử dụng thành ngữ. (khoảng 3 – 5 câu)
SƠ ĐỒ TƯ DUY


Ví dụ
Tác dụng
THÀNH NGỮ
Khái niệm
Nhận biết
Cách sử dụng
Hướng dẫn về nhà:
1. Học thuộc ghi nhớ, hoàn chỉnh các bài tập.
2. Viết đoạn văn chủ đề tự chọn trong đó có sử dụng thành ngữ.