Bài 12. Thành ngữ

Kiểm tra bài cũ
QUA CÁC HÌNH ẢNH SAU EM HÃY TÌM TỪ ĐỒNG ÂM VÀ ĐẶT CÂU TỪ VỪA TÌM ĐƯỢC
Tiết 48 : Tiếng Việt
THÀNH NGỮ
Tổ Văn – GDCD
I- THẾ NÀO LÀ THÀNH NGỮ ?
1- VÍ DỤ ( SGK)
2- NHẬN XÉT
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
a) Cấu tạo
- lên thác rồi lại xuống ghềnh
- lên núi xuống ghềnh
- xuống ghềnh lên núi
So với cụm từ
“ lên thác xuống ghềnh”
Nhận xét trật tự các cụm từ sau đây
lên thác xuống ghềnh
Cấu tạo
Cố định
Ý nghĩa
Hoàn chỉnh
Thành ngữ
Cụm từ
Điền thêm yếu tố để thành ngữ được trọn vẹn

A- Lời ……tiếng nói

B- Một nắng hai ……….

C- Bách chiến bách ……….

D- Sinh ……..lập nghiệp.
BÀI TẬP ÁP DỤNG
ăn
sương
thắng
cơ
Hình ảnh sau gợi cho em nhớ đến văn bản nào đã học ? Tìm một câu thành ngữ có từ này
“Cây tre Việt Nam”
( Thép Mới- CT lớp 6)
Thành ngữ :
“ Tre già măng mọc”
b) Nghĩa của thành ngữ
A- lên thác xuống ghềnh
Chỉ sự gian nan, vất vả, khó khăn, nguy hiểm.
Hành độnh mau lẹ, rất nhanh, chính xác
B- Nhanh nhu ch?p
Nêu nghĩa của các cụm từ qua các hình ảnh sau :
Hình ảnh sau gợi cho em đến văn bản nào đã học ? Tìm một câu thành ngữ có từ này ?
1
2
“Những câu hát về tình cảm gia đình”
“Anh em như thể tay chân
Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần”
( Ca dao – CT lớp 7)
Thành ngữ: “Lá lành đùm lá rách”
“ Bạn đến chơi nhà”
“Ao sâu nước cả khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà”

(Nguyễn Khuyến - CT lớp 7)
Thành ngữ : “Ao sâu nước cả”
Bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen
Thông qua một số phép chuyển nghĩa
Nghĩa của thành ngữ
VD :
Mưa to gió lớn
VD:
Tre già măng mọc
Hình ảnh sau gợi cho em nhớ đến văn bản nào đã học ? Tìm một câu thành ngữ có từ này
1
2
“ Cổng trường mở ra”

( Lý Lan- CT lớp 7)
Thành ngữ : “Tôn sư trọng đạo”
“ Bánh trôi nước”

(Hồ Xuân Hương- CT lớp 7)
Thành ngữ : “Bảy nổi ba chìm”
TÌM THÀNH NGỮ VÀ XÁC ĐỊNH VAI TRÒ NGỮ PHÁP CỦA CÁC THÀNH NGỮ ĐÓ

a-Nó nhanh như sóc.
VN

b- Nó chạy nhanh như sóc.
VN

c- Tôn sư trọng đạo là truyền thống của dân tộc ta.
CN

d- Gia đình anh ấy vào Nam sinh cơ lập nghiệp.
VN
PN ĐT
PN DT
II- SỬ DỤNG THÀNH NGỮ
1-VAI TRÒ NGỮ PHÁP CỦA THÀNH NGỮ
PHỤ NGỮ
VỊ NGỮ
CHỦ NGỮ
CD.TỪ
CĐ.TỪ
CT.TỪ
Hình ảnh sau gợi cho em nhớ đến văn bản nào đã học ? Đặt câu với mỗi cụm từ đó ?
“ Thầy bói xem voi ”
( Truyện ngụ ngôn-Ct lớp 6)
“ Ếch ngồi đáy giếng”
( Truyện ngụ ngôn-Ct lớp 6)
1
2
Hình ảnh sau gợi cho em nhớ đến văn bản nào đã học ? Đặt câu với mỗi cụm từ đó ?
“ Đeo nhạc cho mèo ”
( Truyện ngụ ngôn-Ct lớp 6)
“ Con Rồng, cháu Tiên ”
(Truyện truyền thuyết
-Ct lớp 6)
2- TÁC DỤNG
Enm có nhận xét gì về các thành ngữ sau :
“ Ếch ngồi đáy giếng”
“Tôn sư trọng đạo”
“ Lên thác xuống ghềnh”
Ngắn gọn
Hàm súc
Có tính hình tượng
Tính biểu cảm cao
NHÌN HÌNH ĐOÁN THÀNH NGỮ
1
2
3
4
III- LUYỆN TẬP
BÀI 1 : Tìm và giải thích nghĩa của thành ngữ
Yêu cầu HS tìm được các thành ngữ theo yêu cầu của bài tập
Dựa vào các hình ảnh sau hãy tìm và đặt câu với mỗi thành ngữ
Thành
ngữ
Cấu tạo
Ý nghĩa
Cố định
Hoàn chỉnh
Nghĩa thành ngữ
Bắt nguồn trực tiếp nghĩa đen
Thông qua 1 số phép chuyển nghĩa ( như ẩn dụ, so sánh…)
CỦNG CỐ KIẾN THỨC
Cấu tạo
Vai trò của thành ngữ
Thành ngữ
Chủ ngữ
Vị ngữ
Phụ ngữ ( cụm : DT, ĐT…)
ngắn gọn
hàm súc
có tính hình tượng
có tính biểu cảm