Bài 12. Thành ngữ

Kiểm tra bài cũ
1-QUAN SÁT CÁC HÌNH ẢNH SAU, EM HÃY TÌM TỪ ĐỒNG ÂM VÀ ĐẶT CÂU TỪ VỪA TÌM ĐƯỢC
2-QUAN SÁT HÌNH ẢNH SAU, EM HÃY TÌM CẶP
TỪ TRÁI NGHĨA VÀ ĐẶT CÂU
Kiểm tra bài cũ
Tiết 48 : Tiếng Việt
THÀNH NGỮ
Tổ Văn – GDCD
I- THẾ NÀO LÀ THÀNH NGỮ ?
1- VÍ DỤ ( SGK)
2- NHẬN XÉT
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
a) Cấu tạo
- lên thác rồi lại xuống ghềnh
- lên núi xuống ghềnh
- xuống ghềnh lên núi
So với cụm từ
“ lên thác xuống ghềnh”
Nhận xét trật tự các cụm từ sau đây
lên thác xuống ghềnh
Cấu tạo
Cố định
Ý nghĩa
Hoàn chỉnh
Thành ngữ
Điền thêm yếu tố để thành ngữ được trọn vẹn

A- Lời ……tiếng nói

B- Một nắng hai ……….

C- Bách chiến bách ……….

D- Sinh ……..lập nghiệp.
BÀI TẬP ÁP DỤNG
ăn
sương
thắng
cơ
Hình ảnh sau gợi cho em nhớ đến văn bản nào đã học ? Tìm một câu thành ngữ có từ này
“Cây tre Việt Nam”
( Thép Mới- CT lớp 6)
Thành ngữ :
“ Tre già măng mọc”
b) Nghĩa của thành ngữ
A- lên thác xuống ghềnh
Chỉ sự gian nan, vất vả, khó khăn, nguy hiểm.
Hành độnh mau lẹ, rất nhanh, chính xác
B- Nhanh nhu ch?p
Nêu nghĩa của các cụm từ qua các hình ảnh sau :
1.Tham sống sợ chết
3.Lòng lang dạ thú
7. Mẹ goá, con côi
5.Lên thác xuống ghềnh
6.Nhanh như chớp
Hiểu theo nghĩa đen
Hiểu theo nghĩa chuyển
Sắp xếp các cụm từ sau cho phù hợp với nghĩa của chúng
4.Bảy nổi ba chìm
2.Ếch ngồi đáy giếng
8. Mưa to gió lớn
Hình ảnh sau gợi cho em đến văn bản nào đã học ? Tìm một câu thành ngữ có từ này ?
1
2
“Những câu hát về tình cảm gia đình”
“Anh em như thể tay chân
Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần”
( Ca dao – CT lớp 7)
Thành ngữ: “Lá lành đùm lá rách”
“ Bạn đến chơi nhà”
“Ao sâu nước cả khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà”

(Nguyễn Khuyến - CT lớp 7)
Thành ngữ : “Ao sâu nước cả”
Bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen
Thông qua một số phép chuyển nghĩa
Ý nghĩa của thành ngữ
VD :
Thập tử nhất sinh
VD:
Ruột để ngoài da
Từ hình ảnh sau em hãy tìm một câu thành ngữ có liên quan với nhau ?
1
2
“ Cổng trường mở ra”

( Lý Lan- CT lớp 7)
Thành ngữ : “Tôn sư trọng đạo”
“ Bánh trôi nước”

(Hồ Xuân Hương- CT lớp 7)
Thành ngữ : “Bảy nổi ba chìm”
TÌM THÀNH NGỮ VÀ XÁC ĐỊNH VAI TRÒ NGỮ PHÁP CỦA CÁC THÀNH NGỮ ĐÓ

a- Nó nhanh như sóc.
CN VN

b- Nó chạy nhanh như sóc.
CN VN

c- Tôn sư trọng đạo là truyền thống của dân tộc ta.
CN VN

d- Gia đình anh ấy vào Nam sinh cơ lập nghiệp.
CN VN
PN ĐT
PN DT
II- SỬ DỤNG THÀNH NGỮ
1-VAI TRÒ NGỮ PHÁP CỦA THÀNH NGỮ
PHỤ NGỮ
VỊ NGỮ
CHỦ NGỮ
CD.TỪ
CĐ.TỪ
CT.TỪ
Nhận xét các cách diễn đạt sau, cách nào diễn đạt hay hơn ?( Tìm thành ngữ trong câu ?)
A-Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
=>Thõn em v?a tr?ng l?i v?a trũn,cuộc sống, s? ph?n long đong gặp nhiều gian truân, vất vả
B- Cách nói một tấc đến giời của nó khiến mọi người rất khó chịu.
=>Cách nói ba hoa khoác lác , không có cơ sở thực tế của nó khiến mọi người rất khó chịu
CÁCH 1
CÁCH 2
2- TÁC DỤNG
Enm có nhận xét gì về các thành ngữ sau :
“ Ếch ngồi đáy giếng”
“Tôn sư trọng đạo”
“ Lên thác xuống ghềnh”
Ngắn gọn
Hàm súc
Có tính hình tượng
Tính biểu cảm cao
“ Một tấc đến trời”
“ Tre già măng mọc”
2- TÁC DỤNG CỦA THÀNH NGỮ
Ngắn gọn
Hàm súc
Có tính hình tượng
Tính biểu cảm cao
NHÌN HÌNH ĐOÁN THÀNH NGỮ
1
2
3
4
III- LUYỆN TẬP
BÀI 1 : Tìm và giải thích nghĩa của thành ngữ
Yêu cầu HS tìm được các thành ngữ theo yêu cầu của bài tập
Dựa vào các hình ảnh sau hãy tìm và đặt câu với mỗi thành ngữ
Thành ngữ
Cấu tạo
Ý nghĩa
Cố định
Hoàn chỉnh
Nghĩa thành ngữ
Bắt nguồn trực tiếp nghĩa đen
Thông qua 1 số phép chuyển nghĩa ( như ẩn dụ, so sánh…)
CỦNG CỐ KIẾN THỨC
Vai trò của thành ngữ
Thành ngữ
Chủ ngữ
Vị ngữ
Phụ ngữ ( cụm : DT, ĐT…)
ngắn gọn
hàm súc
có tính hình tượng
có tính biểu cảm