Bài 12. Thành ngữ

Xin kính chào các thầy cô giáo v? d? ti?t h?c mụn Ng? van L?p 7A!

KIỂM TRA BÀI CŨ
Là những từ giống nhau về âm thanh nhưung nghĩa khác xa nhau, không liên quan gì đến nhau.
Từ đồng âm:
bàn ghế

bàn bạc

Bàn
( DT)
(ĐT)
Nước m¾t ng¾n n­ước m¾t dµi
Quan sát hình:
dài
.................ngắn.........
Thành ngữ
Ví dụ
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
(Ca dao)
lên thác xuống ghềnh
lên thác
xuống
ghềnh
- Lên núi xuống sông
- Lên rừng xuống suối
Không thể
thay đổi
thêm bớt,
đảo vị trí
các từ
- Cụm từ có
cấu tạo
cố định
- Biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh
Thành
ngữ
Trải qua nhiều vất vả, gian truân, trắc trở, long đong, phiêu bạt.
- Lên thác rồi lại xuống ghềnh
- Lên ghềnh xuống thác
- Ghềnh xuống thác lên
Cấu tạo của thành ngữ là một cấu tạo gọt giũa (có tính nghệ thuật dân gian về ngôn từ).
-Một ngữ: Vắt cổ chày ra nước; buồn như trấu cắn…
-Một kết cấu cụm chủ vị: Ếch ngồi đáy giếng;…
-Một liên hợp kết cấu cụm chủ vị: trống đánh xuôi, kèn thổi ngược; quýt làm,cam chịu…
Có những thành ngữ có vần(mang tính nhạc) và có phép đối:
Xanh vỏ,đỏ lòng (vừa có vần ,vừa có đối)
Ăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng (chỉ có vần)




Nghĩa của thành ngữ:

Bên trọng,bên khinh
Đep người,đẹp nết
- Tr?i qua nhi?u v?t v?, gian truõn, nguy hi?m
lên
thác
xuống
ghềnh
Nghĩa
được
hiểu
thông
qua
phép
ẩn dụ
Nhanh như chớp
r?t nhanh, ch? di?n ra trong kho?nh kh?c
Nghĩa được hiểu
thông qua phép
So sánh.

Nghĩa
của
thành ngữ
Được hiểu thông qua phép chuyển nghĩa ẩn dụ, so sánh . . .
Bắt nguồn
trực tiếp
từ nghĩa đen
của các từ
tạo nên nó
Tham sống sợ chết
Ruột để ngoài da
Một nắng hai suương
Năm châu bốn biển
Mẹ goá con côi
Lên thác xuống ghềnh
M­ưa to giã lín
Rán sành ra mỡ
Hiểu theo nghĩa đen
Hiểu theo nghĩa bóng
Tìm thành ngữ trong các ví dụ sau :
Đói cho sạch rách cho thơm.
Nu?c d? lỏ khoai
Chậm nhuư rùa
Đi một ngày đàng, học một sàng khôn.
Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưua.
Một mình lẻ bóng
Thành ngữ
Tục ngữ
*Giống nhau :
- Đều là những đơn vị có sẵn trong ngôn ngữ và lời nói, dùng hình ảnh để diễn đạt, sử dụng ở nhiều hoàn cảnh khác nhau trong đời sống.
*Khác nhau
So sánh thành ngữ và tục ngữ
* Đứng núi nọ trông núi kia
*Ba chìm bảy nổi
 Tìm những biến thể của các thành ngữ sau?
Đứng núi này trông núi nọ
Đứng núi này trông núi khác
Bảy nổi ba chìm
Năm chìm bảy nổi
? Tuy thành ngữ có cấu tạo cố định nhưung một số ít thành ngữ vẫn có thể có những biến đổi nhất định.
? Chú ý :
1, Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non.

(Hå xu©n H­ương)
//
CN---------------VN
3, … phòng khi tắt lửa tèi đèn có đứa nào đến

bắt nạt thì em chạy sang…
(T« Hoµi )
D
P/ngữ
2, Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi .
(NguyÔn Du )
//
CN ------------------VN
Bảy nổi ba chìm
Đầu trâu mặt ngựa
t?t l?a tối dốn
So sánh các cách diễn đạt sau
. Vai trò ngữ pháp: Thành ngữ có thể làm chủ ngữ,vị ngữ trong câu hay làm phụ ngữ trong cụm danh từ,động từ…
. Tác dụng: Thành ngữ ngắn gọn,hàm súc có tính biểu cảm cao.
Luyện tập
b, Khỏe như voi => sức khoẻ hơn người thường rất nhiều.
- Tứ cố vô thân => Hoàn cảnh cô đơn, lẻ loi không người thân thích.
a, Sơn hào hải vị => những thức ăn ngon có trên núi và dưới biển.
- Nem công chả phượng => những món ăn ngon, sang và quý.
Thày bói xem voi
Ếch ngồi đáy giếng
Con Rồng cháu Tiên
Con Rồng cháu Tiên
Ếch ngồi đáy giếng
Thầy bói xem voi.
Lời ăn tiếng nói
Một nắng hai sương
Ngày lành tháng tốt
No cơm ấm cật
Bách chiến bách thắng
Sinh cơ lập nghiệp
Bài tập 3
NHÌN HÌNH ĐOÁN THÀNH NGỮ
Vì một sự may mắn ngẫu nhiên mà đạt được
chứ không phải có tài cán gì.
Chó ngáp phải ruồi
................
................
Chuột sa chĩnh gạo
gạo
- Rất may mắn, gặp du?c nơi sung su?ng, đầy đủ nhàn hạ.
Ném tiền qua cửa sổ
Tiêu pha lãng phí, hoang tàng, ngông cuồng.
Lên voi xuống chó
Thay đổi địa vị thất thường, đột ngột, lúc vinh hiển, lúc thất thế.
-
Hãy đặt một câu có sử dụng thành ngữ.
Hướng dẫn về nhà:
1. Học thuộc ghi nhớ, hoàn chỉnh các bài tập.
2. Viết đoạn văn chủ đề tự chọn trong đó có sử dụng thành ngữ.