Bài 12. Cơ chế xác định giới tính

CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GiỚI TÍNH
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GiỚI TÍNH
I. Nhi?m s?c th? gi?i tớnh:
Nhi?m s?c th? c?a ru?i gi?m :
Nhiễm sắc thể của người (nam):
NST Ruồi đực ; NST Ruồi cái

Trong tế bào lưỡng bội của người có mấy loại NST?








Có hai loại
NST thường
NST giới tính
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Nêu sự khác nhau giữa NST thường và NST giới tính?

Thảo luận nhóm


5 phút



Chỉ có một cặp

Có nhiều cặp

Tồn tại thành từng cặp tương đồng XX hoặc không tương đồng XY
Luôn luôn tồn tại thành từng cặp tương đồng

Chủ yếu mang gen quy định giới tính của cơ thể
Chỉ mang gen quy định tính trạng thường của cơ thể

CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GiỚI TÍNH
* Kiểu XX, XY : (người, động vật có vú …)
* Kiểu XY, XX: (bò sát, chim, ếch, nhái…)
*Giới tính ở nhiều loài phụ thuộc vào sự có mặt của cặp XX hoặc XY trong TB
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
* Hệ thống X-O: (chấu chấu, bọ xít…)

Kết luận:
- Đặc điểm: + Có một cặp NST trong tế bào lưỡng bội quy định sự khác nhau giữa giống đực và giống cái.
+ Tồn tại thành từng cặp tương đồng XX hoặc không tương đồng XY
- Chức năng: Mang gen quy định giới tính và các tính trạng thường liên quan đến giới tính.
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GiỚI TÍNH
II – Cơ chế nhiễm sắc thể xác định giới tính.

Mẹ 44A + XX x 44A + XY Bố



22A + X 22A + Y 22A + X




Con trai 44A + XY 44A + XX Con gái

II – Cơ chế nhiễm sắc thể xác định giới tính.

Mẹ 44A + XX x 44A + XY Bố



22A + X 22A + Y 22A + X




Con trai 44A + XY 44A + XX Con gái


Có mấy loại trứng và tinh trùng được tạo ra qua giảm phân?
Sự thụ tinh giữa trứng và các tinh trùng nào để tạo thành hợp tử phát triển thành con trai hay con gái?


Vì sao, trên số lượng lớn tỉ lệ đực : cái xấp xỉ 1 : 1 ?
Vì trên số lượng lớn, hai loại giao tử X và Y có tỉ lệ ngang nhau, sự kết hợp ngẫu nhiên giữa các loại giao tử X và Y với X sẽ cho ra hai kiểu hợp tử với tỉ lệ ngang nhau (sơ đồ hình 12.2 Sgk).
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GiỚI TÍNH
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Bài tập 1:
P: XX x XY
Xác định tỉ lệ kiểu gen
kiểu hình ở F1 ?
Bài tập 2:
P: XX x X0
Xỏc d?nh t? l? ki?u gen
ki?u hỡnh ? F1 ?
Giao tử P:
X
X
XX
XY
1 : 1
Y
X
O
X
XX
XO
1 : 1
Quan niệm sinh con trai, con gái do người phụ nữ đúng hay sai?

Quan niệm trên là
Sai

CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Kết luận:
Ở đa số loài giao phối, giới tính được xác định trong quá trình thụ tinh.
Sự phân ly và tổ hợp của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử và thụ tinh là cơ chế tế bào của sự xác định giới tính
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
III – Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính.

Nêu các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính? Cho ví dụ.

Môi trường trong: Hooc môn sinh dục
Môi trường ngoài: nhiệt độ, ánh sáng, hoàn cảnh thụ tinh.
Có hai yếu tố
III – Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính.

Ý nghĩa của việc nghiên cứu di truyền giới tính?

Chủ động điều chỉnh tỉ lệ đực, cái ở vật nuôi, cây trồng phù hợp với mục đích sản xuất.
Kết luận
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính:
- Môi trường trong: Hooc môn sinh dục
- Môi trường ngoài: nhiệt độ, ánh sáng, hoàn cảnh thụ tinh.
Ý nghĩa: Chủ động điều chỉnh tỉ lệ đực, cái ở vật nuôi, cây trồng phù hợp với mục đích sản xuất.

CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GiỚI TÍNH
Bài tập
Hãy chọn phương án trả lời đúng trong các câu sau.
Câu 1: Chức năng của NST giới tính là:
a) Mang gen quy định giới tính và các tính trạng thường liên quan đến giới tính.
b) Mang gen quy định tính trạng thường.

Đáp án: a
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GiỚI TÍNH
Bài tập
Hãy chọn phương án trả lời đúng trong câu sau.
Câu 2: Giới tính được xác định vào lúc nào?
a) Trước khi thụ tinh
b) Trong quá trình thụ tinh
c) Sau khi thụ tinh

Đáp án: b


CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GiỚI TÍNH
Bài tập
Hãy chọn phương án trả lời đúng trong các câu sau.
Câu 3: Trong tế bào sinh dưỡng của mỗi loài sinh vật thì NST giới tính:
a) Luôn luôn là một cặp tương đồng.
b) Luôn luôn là một cặp không tương đồng.
c) Là một cặp tương đồng hay không tương đồng tùy thuộc vào giới tính.
d) Có nhiều cặp, đều không tương đồng.
Đáp án: c
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GiỚI TÍNH
Bài tập
Hãy chọn phương án trả lời đúng trong các câu sau.
Câu 4: Loài dưới đây có cặp NST giới tính XX ở giới đực và XY ở giới cái là:
a) Ruồi giấm b) Các động vật thuộc lớp chim
c) Người d) Động vật có vú

Đáp án: b
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GiỚI TÍNH
Bài tập
Hãy chọn phương án trả lời đúng trong các câu sau.
Câu 5: Loài dưới đây có cặp NST XX ở giới cái và XY ở giới đực là:
a) Bò sát b) Ếch nhái
c) Tinh tinh d) Bướm tằm

Đáp án: c


CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GiỚI TÍNH
Bài tập
Hãy chọn phương án trả lời đúng trong các câu sau.
Câu 6: Yếu tố nào dưới đây không phải là cơ chế xác định giới tính ở động vật:
a) Hoạt động co và tháo xoắn của NST trong nguyên phân.
b) Sự phân li NST giới tính trong giảm phân.
c) Sự tổ hợp NST giới tính trong giảm phân.
Đáp án: a
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GiỚI TÍNH
Bài tập
Hãy chọn phương án trả lời đúng trong các câu sau.
Câu 7: Yếu tố quy định giới tính của cơ thể sinh vật là:
a) NST giới tính b) Hooc môn sinh dục
c) Môi trường ngoài d) Môi trường trong cơ thể

Đáp án: a