Bài 12. Cơ chế xác định giới tính

11/10/2009
Nguyễn Thị Phượng
1
Bài 12
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
11/10/2009
Nguyễn Thị Phượng
2
§12 - CÔ CHEÁ XAÙC ÑÒNH GIÔÙI TÍNH
I- Nhi?m s?c th? gi?i tính
X
X
X
Y
2n=8
2n=8
6A+XX
6A+XY
44A+XX
44A+XY
2n=46
- NST gi?i tính ch? cĩ 1 c?p trong m?i t? b�o sinh du?ng (2n), kh�c nhau gi?a gi?i d?c v� gi?i c�i.
- T?n t?i th�nh c?p tuong d?ng (XX) ho?c khơng tuong d?ng(XY) tu? thu?c v�o gi?i tính c?a t?ng lồi.
1. D?c di?m
2. Ch?c nang
- Mang gen quy d?nh c�c tính tr?ng li�n quan ho?c khơng li�n quan d?n gi?i tính.
Đặc điểm
Chức năng
II- Cơ chế NST xác định giới tính
- ? da s? lồi giao ph?i, gi?i tính du?c x�c d?nh trong qu� trình th? tinh.
Th?o lu?n:
1. Cĩ m?y lo?i tr?ng v� tinh trung du?c t?o ra qua gi?m ph�n?
2. S? th? tinh gi?a c�c lo?i tinh tr�ng mang NST gi?i tính n�o v?i tr?ng d? t?o ra h?p t? ph�t tri?n th�nh con trai hay con g�i.
3. T?i sao t? l? con trai v� con g�i so sinh x?p x? 1:1
* Co ch? NST x�c d?nh gi?i tính:
Do sự phân li của cặp NST giới tính trong quá trình thụ tinh và tổ hợp lại của chúng qua quá trình thụ tinh
Ví dụ: Ở người
P XX x XY
G X X, Y
F1 1XX : 1XY
1 nữ : 1 nam
III- C�c y?u t? ?nh hu?ng d?n s? ph�n hố gi?i tính
1. Do y?u t? b�n trong
T�c d?ng c?a hoocmon sinh d?c
2. Do y?u t? ngồi mơi tru?ng:
- Nhi?t d?, �nh s�ng, th?c an.
*� nghia: Ch? d?ng di?u ch?nh t? l? d?c: c�i ph� h?p v?i m?c dích s?n xu?t
11/10/2009
Nguyễn Thị Phượng
3
* B�i t?p
Điểm khác nhau cơ bản giữa NST thường và NST giới tính
(1)
(2)
(3)
(1)
(2)
(3)
11/10/2009
Nguyễn Thị Phượng
4
Hu?ng d?n v? nh�:
1- Học bài, trả lời câu hỏi SGK trang 41
2- Đọc thêm phần "Em có biết"
3- L�m b�i t?p: ? d?u H� Lan: A: H?t v�ng, a h?t xanh; B: V? tron, b: v? nhan. Vi?t so d? lai sau:
P: AaBb x aabb
11/10/2009
Nguyễn Thị Phượng
5
Cá biển có thể thay đổi giới tính
Em cú bi?t

Những con cá biển đầu xanh nhỏ tuổi sống trong các rặng san hô có thể thay đổi giới tính tuỳ theo bầy đàn mà chúng chung sống.
"Rõ ràng ảnh hưởng xã hội quan trọng với cá biển
đầu xanh khi chúng quyết định trở thành đực hay cái
từ khi còn nhỏ", Philip Munday, tại Trung tâm nghiên
cứu rặng san hô tại Đại học James Cook ở Australia,
cho biết.

Loài cá đã phát triển một cấu trúc giới tính linh hoạt để gia tăng cơ hội sinh sản của chúng. Ban đầu chúng chỉ là những ấu trùng không có giới tính xác định, khi phát triển chúng sẽ trở thành con đực hay con cái.

Những con non sẽ dễ chuyển thành cái hơn khi chỉ có một ít con khác trong khu vực bởi chúng sẽ có cơ hội giao phối nhiều hơn. Còn nếu có nhiều con cá cái trong cộng đồng, chúng sẽ chuyển sang thành đực.
"Điều này cho thấy giới tính không hề được xác định trước như ở động vật có vú và chim", Munday giải thích.

Ngoài ra, một số con cá có thể chuyển đổi giới tính cho dù đã lớn, phụ thuộc vào môi trường sinh sản.
"Khi cá chuyển từ con cái trưởng thành sang con đực trưởng thành, cuộc thay đổi rất khốc liệt. Chúng sẽ trông hoàn toàn khác, bộ phận sinh dục thay đổi, hành vi thay đổi và toàn bộ cuộc sống cũng đổi khác", Munday nói.
M.T. (theo AFP)