Bài 12. Cơ chế xác định giới tính
Chia sẻ bởi Hà Thị Hiện |
Ngày 04/05/2019 |
24
Chia sẻ tài liệu: Bài 12. Cơ chế xác định giới tính thuộc Sinh học 9
Nội dung tài liệu:
SINH HỌC 9
GIÁO VIÊN : HÀ THỊ HIỆN
PHOØNG GIAÙO DUÏC&ÑAØO TAÏO THAØNH PHOÁ BUOÂN MA THUOÄT
TRÖÔØNG THCS NGUYEÃN TRÖÔØNG TOÄ
NAÊM HOÏC 2010 - 2011
Bài 12
Tiết 12
Bài 12
Tiết 12
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Bài 12 CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
Ruồi giấm đực
Ruồi giấm cái
X
X
X
Y
- Nêu những điểm giống và khác nhau của bộ NST ruồi đực và ruồi cái?
I. NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
* Điểm giống nhau :
- Về số lượng : 8 NST
- Hình dạng : 1 cặp hình hạt , 2 cặp hình chữ v
* Điểm khác nhau : Cặp NST qui định về giới tính
- Con đực : một chiếc hình que , một chiếc hình móc ( xy)
- Con cái : 2 chiếc hình que ( xx)
*Trong tế bào lưỡng bội ( 2nNST) của loài có các cặp NST tương đồng giống nhau ở cả 2 giới tính gọi là các NST thường có kí hiệu là ( A ) ; còn có cặp NST giới tính tương đồng là XX hoặc không tương đồng là XY
VD : Trong tế bào lưỡng bội ở người có 22 cặp NST thường :
( 44A) và 1 cặp NST giới tính tuong d?ng XX ở nữ hoặc ko tuong d?ng XYở nam ( H 12.1 SGK )
Hãy quan sát bộ NST ở người và mô tả NST giới tính
? NST giới tính nằm ở đâu trong cơ thể?
NST giới tính nằm ở tế bào lưỡng bội , tế bào sinh dục , tế bào phôi
44A+XX
44A+XY
2n=46
Bài 12 CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
I. NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
?Nêu những điểm khác nhau giữa NST thường và NST giới tính.
NST thu?ng
NST gi?i tính
-Thường tồn tại từng cặp lớn hơn 1 trong tế bào lưỡng bội
-Chỉ có 1 cặp trong tế bào lưỡng bội.
-Luôn luôn tồn tại từng cặp tương đồng
-Có cặp tương đồng (XX), hoặc không tương đồng (XY)
-Mang gen qui định tính trạng thường của cơ thể
-Chủ yếu mang gen qui định giới tính và tính trạng thường liên kết giới tính
2n=8
Bài 12 CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
* KÕt luËn : ë tÕ bµo lìng béi
- Cã c¸c cÆp NST thêng ( KÝ hiÖu lµ A )
- Mét cÆp NST giíi tÝnh : T¬ng ®ång XX hoÆc kh«ng t¬ng ®ång lµ XY
- NST giới tính mang gen qui định tính trạng liên quan đến giới tinh vµ kh«ng liªn quan ®Õn giíi tÝnh
- Ví dụ: Ở người, NST Y mang gen SRY cßn gäi lµ nh©n tè x¸c ®Þnh tinh hoµn , NST X mang gen lặn quy định m¸u khã ®«ng
I. NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
P
44A + XX
44A + XY
G
22A +X
22A +Y
22A +X
44A + XX
44A + XY
Hợp tử
Con g�i
Con trai
II.CO CH? NST X�C D?NH GI?ITÍNH
( Hình 12.2 SGK / 39 )
1SGK / 39 Quan sát hình 12.2 SGK trả lời các câu hỏi sau đây ?
- Có mấy loại trứng và tinh trùng được tạo ra qua giảm phân ?
- Có một loại trứng ( 22A+X ) và 2 loại tinh trùng ( 22A+X ) ; ( 22A+Y ) được tạo ra qua giảm phân
? Sự thụ tinh giữa các loại tinh trùng mang NST giới tính nào với trứng để tạo ra hợp tử phát triển thành con trai , con gái ?
- Sự thụ tinh giữa tinh trùng mang NST X với trứng ->Hợp tử là con gái ; giữa tinh trùng mang NST Y với trứng -> Hợp tử là con trai
? Tại sao tỉ lệ con trai con gái sơ sinh sấp sỉ là 1: 1 ?
-Vì 2 loại tinh trùng X và Y được tạo ra với tỉ lệ ngang bằng nhau , tham gia thu tinh với trứng với xác suất ngang bằng nhau
*Tỉ lệ trai gái xấp xỉ 1:1 trong các trường hợp:
Số lượng nghiên cứu phải đủ lớn
Không bị ảnh hưởng bởi thiên tai dịch bệnh
Trứng và tinh trùng thụ tinh hoàn toàn ngẫu nhiên
Bài 12 CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
I. NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
II.CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH Ở NGƯỜI:
* Kết luận :
?
1.Giíi tÝnh ®îc x¸c ®Þnh vµo thêi ®iÓm nµo ?
- Đa số các loài giao phối giới tính được xác định trong quá trịnh thụ tinh, ví dụ như ở người ( Hình 12.2 SGK / 39 )
2. Tr×nh bµy c¬ chÕ NST x¸c ®Þnh giíi tÝnh ë ngêi ?
- Cơ chế xác định giới tính ở người : Là sự phân li của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử và tổ hợp lại trong quá trình thụ tinh
3.T¹i sao trong cÊu tróc d©n sè tØ lªn nam : n÷ l¹i xÊp xØ 1 : 1?
- CÆp NST giíi tÝnh XY trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö cho ra 2 lo¹i tinh trïng mang NST X vµ Y víi sè lîng ngang nhau , qua thô tinh 2 tinh trïng nµy kÕt hîp víi trøng cho ra 2 lo¹i hîp tö XX vµ XY víi sè lîng b»ng nhau -> TØ lÖ ®ùc : c¸i xÊp xØ 1 : 1 ë ®a sè loµi
III.CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HOÁ GIỚI TÍNH:
* Đọc thông tin mục III SGK / 40
Dùng Metyl testosteron (hormon sinh dục) tác động vào cá vàng cái có thể làm cá cái biến thành cá đực
Trứng rùa ủ ở nhiệt độ dưới 280C sẽ nở thành con đực, trên 320C thì nở thành con cái
Th?u d?u tr?ng trong ánh sáng cu?ng độ yếu thì số hoa đực giảm
? KL - Sự phân hoá giới tính còn chịu ảnh hưởng của môi
tru?ng trong( hoocmôn làm biến đổi giới tính) và môi trường
ngoài (nhiệt độ, ánh sáng, thức ăn.)
III.CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HOÁ GIỚI TÍNH:
- Nắm được cơ chế phân hoá giới tính và các yếu tố ảnh hưởng
sự phân hoá giới tính người ta có thể điều chỉnh tỉ lệ đực: cái ở
vật nuôi và cây trồng phù hợp với mục đích sản xuất.
? Hãy trình bày các yếu tố ảnh hưởng sự phân hóa giới tính ? Ý nghĩa ?
Bài 12 CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
I. NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
II.CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH Ở NGƯỜI:
GHI NH?
- Tính đực và tính cái được qui định bởi cặp NST giới tính
- S? t? nhõn dụi , phõn li v� t? h?p c?a c?p NST gi?i tớnh trong quỏ trỡnh phỏt sinh giao t? v� thu tinh l� co ch? t? b�o h?c c?a s? xỏc d?nh gi?i tớnh
- S? phõn li c?a c?p NST XY t?o ra 2 lo?i tinh trựng mang NST X v� Y v?i s? lu?ng ngang nhau . Qua th? tinh 2 tinh trựng n�y k?t h?p v?i tr?ng t?o ra 2 lo?i h?p t? XX v� XY v?i s? lu?ng ngang nhau -> t? l? d?c : cỏi s?p s? 1 : 1 ? da s? lo�i
- Quỏ trỡnh phõn húa gi?i tớnh cũn ch?u ?nh hu?ng c?a cỏc nhõn t? mụi tru?ng trong v� bờn ngo�i . Ngu?i ta ?ng d?ng di truy?n gi?i tớnh v�o cỏc linh v?c s?n xu?t , d?c bi?t l� vi?c di?u khi?n t? l? d?c : cỏi trong linh v?c chan nuụi
CỦNG CỐ
I . Chọn câu trả lời đúng nhất :
1. NST giới tính khác NST thường ở đặc điểm nào ?
a. Luôn tồn tại thành từng cặp tương đồng
b. Tồn tại thành từng cặp tương đồng ( XX ) hoặc không tương đồng ( XY )
c. Chủ yếu mang gen qui định giới tính của cơ thể
d. Cả b và c đều đúng
d
2. Cơ chế NST xác định giới tính là :
Sự tự nhân đôi của cặp NST giới tính
Sự phân li của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử
Sự tổ hợp lại của cặp NST giới tính trong thụ tinh
Cả a , b , và c đều đúng
d
3. Tại sao ở những loài giao phối tỉ lệ đực : cái sấp sỉ 1 : 1 ?
a. Vì số giao tử đực mang NST Y và NST X tham gia thụ tinh với trứng với xác suất ngang bằng nhau
b. Do 2 loại tinh trùng X và Y được tạo ra với tỉ lệ bằng nhau
c. Vì số con đực và con cái trong loài bằng nhau
d. Cả a và b đều đúng
d
4. Yếu tố nào ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính ?
Các nhân tố môi trường trong ( Hooc môn ) và ngoài ( nhiệt độ , ánh sáng … )
Sự kết hợp các NST trong hình thành giao tử
Sự chăm sóc nuoi dưỡng của bố mẹ
Cả b và c
a
5. Con người chủ động điều chỉnh tỉ lệ đực : cái ở đối tượng nào cho phù hợp với mục đích sản xuất :
Ở Vật nuôi b. Ở cây trồng
c. Cả a và b
a
DẶN DÒ VỀ NHÀ
Học bài , làm bài tập SGK / 41
Đọc mục ( Em có biết ) SGK / 41
Chuẩn bị cho bài mới : Đọc trước bài Di truyền liên kết /42
Người thực hiện:Hà thị Hiện
Chúc các thầy cô giáo và các em mạnh khoẻ
GIÁO VIÊN : HÀ THỊ HIỆN
PHOØNG GIAÙO DUÏC&ÑAØO TAÏO THAØNH PHOÁ BUOÂN MA THUOÄT
TRÖÔØNG THCS NGUYEÃN TRÖÔØNG TOÄ
NAÊM HOÏC 2010 - 2011
Bài 12
Tiết 12
Bài 12
Tiết 12
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Bài 12 CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
Ruồi giấm đực
Ruồi giấm cái
X
X
X
Y
- Nêu những điểm giống và khác nhau của bộ NST ruồi đực và ruồi cái?
I. NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
* Điểm giống nhau :
- Về số lượng : 8 NST
- Hình dạng : 1 cặp hình hạt , 2 cặp hình chữ v
* Điểm khác nhau : Cặp NST qui định về giới tính
- Con đực : một chiếc hình que , một chiếc hình móc ( xy)
- Con cái : 2 chiếc hình que ( xx)
*Trong tế bào lưỡng bội ( 2nNST) của loài có các cặp NST tương đồng giống nhau ở cả 2 giới tính gọi là các NST thường có kí hiệu là ( A ) ; còn có cặp NST giới tính tương đồng là XX hoặc không tương đồng là XY
VD : Trong tế bào lưỡng bội ở người có 22 cặp NST thường :
( 44A) và 1 cặp NST giới tính tuong d?ng XX ở nữ hoặc ko tuong d?ng XYở nam ( H 12.1 SGK )
Hãy quan sát bộ NST ở người và mô tả NST giới tính
? NST giới tính nằm ở đâu trong cơ thể?
NST giới tính nằm ở tế bào lưỡng bội , tế bào sinh dục , tế bào phôi
44A+XX
44A+XY
2n=46
Bài 12 CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
I. NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
?Nêu những điểm khác nhau giữa NST thường và NST giới tính.
NST thu?ng
NST gi?i tính
-Thường tồn tại từng cặp lớn hơn 1 trong tế bào lưỡng bội
-Chỉ có 1 cặp trong tế bào lưỡng bội.
-Luôn luôn tồn tại từng cặp tương đồng
-Có cặp tương đồng (XX), hoặc không tương đồng (XY)
-Mang gen qui định tính trạng thường của cơ thể
-Chủ yếu mang gen qui định giới tính và tính trạng thường liên kết giới tính
2n=8
Bài 12 CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
* KÕt luËn : ë tÕ bµo lìng béi
- Cã c¸c cÆp NST thêng ( KÝ hiÖu lµ A )
- Mét cÆp NST giíi tÝnh : T¬ng ®ång XX hoÆc kh«ng t¬ng ®ång lµ XY
- NST giới tính mang gen qui định tính trạng liên quan đến giới tinh vµ kh«ng liªn quan ®Õn giíi tÝnh
- Ví dụ: Ở người, NST Y mang gen SRY cßn gäi lµ nh©n tè x¸c ®Þnh tinh hoµn , NST X mang gen lặn quy định m¸u khã ®«ng
I. NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
P
44A + XX
44A + XY
G
22A +X
22A +Y
22A +X
44A + XX
44A + XY
Hợp tử
Con g�i
Con trai
II.CO CH? NST X�C D?NH GI?ITÍNH
( Hình 12.2 SGK / 39 )
1SGK / 39 Quan sát hình 12.2 SGK trả lời các câu hỏi sau đây ?
- Có mấy loại trứng và tinh trùng được tạo ra qua giảm phân ?
- Có một loại trứng ( 22A+X ) và 2 loại tinh trùng ( 22A+X ) ; ( 22A+Y ) được tạo ra qua giảm phân
? Sự thụ tinh giữa các loại tinh trùng mang NST giới tính nào với trứng để tạo ra hợp tử phát triển thành con trai , con gái ?
- Sự thụ tinh giữa tinh trùng mang NST X với trứng ->Hợp tử là con gái ; giữa tinh trùng mang NST Y với trứng -> Hợp tử là con trai
? Tại sao tỉ lệ con trai con gái sơ sinh sấp sỉ là 1: 1 ?
-Vì 2 loại tinh trùng X và Y được tạo ra với tỉ lệ ngang bằng nhau , tham gia thu tinh với trứng với xác suất ngang bằng nhau
*Tỉ lệ trai gái xấp xỉ 1:1 trong các trường hợp:
Số lượng nghiên cứu phải đủ lớn
Không bị ảnh hưởng bởi thiên tai dịch bệnh
Trứng và tinh trùng thụ tinh hoàn toàn ngẫu nhiên
Bài 12 CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
I. NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
II.CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH Ở NGƯỜI:
* Kết luận :
?
1.Giíi tÝnh ®îc x¸c ®Þnh vµo thêi ®iÓm nµo ?
- Đa số các loài giao phối giới tính được xác định trong quá trịnh thụ tinh, ví dụ như ở người ( Hình 12.2 SGK / 39 )
2. Tr×nh bµy c¬ chÕ NST x¸c ®Þnh giíi tÝnh ë ngêi ?
- Cơ chế xác định giới tính ở người : Là sự phân li của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử và tổ hợp lại trong quá trình thụ tinh
3.T¹i sao trong cÊu tróc d©n sè tØ lªn nam : n÷ l¹i xÊp xØ 1 : 1?
- CÆp NST giíi tÝnh XY trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö cho ra 2 lo¹i tinh trïng mang NST X vµ Y víi sè lîng ngang nhau , qua thô tinh 2 tinh trïng nµy kÕt hîp víi trøng cho ra 2 lo¹i hîp tö XX vµ XY víi sè lîng b»ng nhau -> TØ lÖ ®ùc : c¸i xÊp xØ 1 : 1 ë ®a sè loµi
III.CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HOÁ GIỚI TÍNH:
* Đọc thông tin mục III SGK / 40
Dùng Metyl testosteron (hormon sinh dục) tác động vào cá vàng cái có thể làm cá cái biến thành cá đực
Trứng rùa ủ ở nhiệt độ dưới 280C sẽ nở thành con đực, trên 320C thì nở thành con cái
Th?u d?u tr?ng trong ánh sáng cu?ng độ yếu thì số hoa đực giảm
? KL - Sự phân hoá giới tính còn chịu ảnh hưởng của môi
tru?ng trong( hoocmôn làm biến đổi giới tính) và môi trường
ngoài (nhiệt độ, ánh sáng, thức ăn.)
III.CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HOÁ GIỚI TÍNH:
- Nắm được cơ chế phân hoá giới tính và các yếu tố ảnh hưởng
sự phân hoá giới tính người ta có thể điều chỉnh tỉ lệ đực: cái ở
vật nuôi và cây trồng phù hợp với mục đích sản xuất.
? Hãy trình bày các yếu tố ảnh hưởng sự phân hóa giới tính ? Ý nghĩa ?
Bài 12 CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
I. NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
II.CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH Ở NGƯỜI:
GHI NH?
- Tính đực và tính cái được qui định bởi cặp NST giới tính
- S? t? nhõn dụi , phõn li v� t? h?p c?a c?p NST gi?i tớnh trong quỏ trỡnh phỏt sinh giao t? v� thu tinh l� co ch? t? b�o h?c c?a s? xỏc d?nh gi?i tớnh
- S? phõn li c?a c?p NST XY t?o ra 2 lo?i tinh trựng mang NST X v� Y v?i s? lu?ng ngang nhau . Qua th? tinh 2 tinh trựng n�y k?t h?p v?i tr?ng t?o ra 2 lo?i h?p t? XX v� XY v?i s? lu?ng ngang nhau -> t? l? d?c : cỏi s?p s? 1 : 1 ? da s? lo�i
- Quỏ trỡnh phõn húa gi?i tớnh cũn ch?u ?nh hu?ng c?a cỏc nhõn t? mụi tru?ng trong v� bờn ngo�i . Ngu?i ta ?ng d?ng di truy?n gi?i tớnh v�o cỏc linh v?c s?n xu?t , d?c bi?t l� vi?c di?u khi?n t? l? d?c : cỏi trong linh v?c chan nuụi
CỦNG CỐ
I . Chọn câu trả lời đúng nhất :
1. NST giới tính khác NST thường ở đặc điểm nào ?
a. Luôn tồn tại thành từng cặp tương đồng
b. Tồn tại thành từng cặp tương đồng ( XX ) hoặc không tương đồng ( XY )
c. Chủ yếu mang gen qui định giới tính của cơ thể
d. Cả b và c đều đúng
d
2. Cơ chế NST xác định giới tính là :
Sự tự nhân đôi của cặp NST giới tính
Sự phân li của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử
Sự tổ hợp lại của cặp NST giới tính trong thụ tinh
Cả a , b , và c đều đúng
d
3. Tại sao ở những loài giao phối tỉ lệ đực : cái sấp sỉ 1 : 1 ?
a. Vì số giao tử đực mang NST Y và NST X tham gia thụ tinh với trứng với xác suất ngang bằng nhau
b. Do 2 loại tinh trùng X và Y được tạo ra với tỉ lệ bằng nhau
c. Vì số con đực và con cái trong loài bằng nhau
d. Cả a và b đều đúng
d
4. Yếu tố nào ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính ?
Các nhân tố môi trường trong ( Hooc môn ) và ngoài ( nhiệt độ , ánh sáng … )
Sự kết hợp các NST trong hình thành giao tử
Sự chăm sóc nuoi dưỡng của bố mẹ
Cả b và c
a
5. Con người chủ động điều chỉnh tỉ lệ đực : cái ở đối tượng nào cho phù hợp với mục đích sản xuất :
Ở Vật nuôi b. Ở cây trồng
c. Cả a và b
a
DẶN DÒ VỀ NHÀ
Học bài , làm bài tập SGK / 41
Đọc mục ( Em có biết ) SGK / 41
Chuẩn bị cho bài mới : Đọc trước bài Di truyền liên kết /42
Người thực hiện:Hà thị Hiện
Chúc các thầy cô giáo và các em mạnh khoẻ
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...
Người chia sẻ: Hà Thị Hiện
Dung lượng: |
Lượt tài: 0
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)