Bài 12. Cơ chế xác định giới tính

SINH HỌC 9
Giáo viên: Nguyễn Tuấn Hùng
PHÒNG GD- ĐT QUẬN ĐỐNG ĐA
TRƯỜNG THCS TAM KHƯƠNG
X
X
X
Y
Quan sát tranh. Hãy cho biết:
Điểm giống và khác nhau của bộ NST
giới tính ở ruồi giấm đực và cái ?
+ Giống nhau:
- Số lượng: Có 8 NST
- Hình dạng: 1 cặp hình hạt
2 cặp hình V
+ Khaùc nhau veà caëp NST giôùi tính:
- Con ñöïc: 1 chieác hình que, 1 chieác hình moùc.
- Con caùi: 1 caëp hình que.
KIỂM TRA BÀI CŨ:
I.NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
TIẾT 12:
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Quan sát Hình 12.1. Bộ NST ở người.
Hãy cho biết cặp NST nào là NST giới tính ?
Bộ NST ở người
Nữ
Nam
Cặp NST giới tính gồm:
+ Một cặp NST tương đồng XX
+ Một cặp NST không tương đồng XY
Thảo luận nhóm 4 học sinh- 3 phút
So sánh điểm khác nhau giữa NST thường và NST giới tính ?
Chỉ có 1 cặp
Có nhiều cặp
-Có thể tương đồng(XX) hoặc không tương đồng(XY)
-Các cặp NST giới tính ở cá thể đực và cái khác nhau.
- Luôn tồn tại thành từng cặp tương đồng.

- Các cặp NST thường ở cá thể đực và cái hoàn toàn giống nhau.
Mang gen quy định tính trạng liên quan và không liên quan đến giới tính
Mang gen quy định các tính trạng thường
TIẾT 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
I.NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
- Cặp NST giới tính gồm:
+ Một cặp NST tương đồng XX
+ Một cặp NST không tương đồng XY
- Chức năng:
Mang gen quy định tính trang liên quan và không liên quan đến giới tính.

Vậy NST xác định giới tính theo cơ chế như thế nào?
II . CƠ CHẾ NST XÁC ĐINH GIỚI TÍNH :
Con gái
Con trai
TI?T 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
THẢO LUẬN TỔ - 03 PHÚT.
—————————
Quan sát Hình 12.2 trả lời các câu hỏi:
1.Có mấy loại trứng và tinh trùng đượctạo ra qua giảm phân ?
- Mẹ sinh ra ….. loại………………
- Bố sinh ra….. loại……………….
2.Sự thụ tinh giữa trứng và tinh trùng nào tạo ra hợp tử phát triển thành
con trai hay con gái ?
-Sự thụ tinh giữa trứng với :
+ …………….. → ……………….
+ …………….. →………………..
THẢO LUẬN TỔ - 03 PHÚT.
—————————
Quan sát Hình 12.2 trả lời các câu hỏi:
1.Có mấy loại trứng và tinh trùng đượctạo ra qua giảm phân ?
- Mẹ sinh ra 1 loại 22A+ X
- Bố sinh ra 2 loại 22A+Y và 22A+X
2.Sự thụ tinh giữa trứng và tinh trùng nào tạo ra hợp tử phát triển thành
con trai hay con gái ?
-Sự thụ tinh giữa trứng với :
+ Tinh trùng X → XX ( Con gái )
+ Tinh trùng Y → XY ( Con trai )

Tại sao tỉ lệ con trai và con gái
sơ sinh là xấp xỉ 1 : 1 ?

- Vì 2 tinh trùng tạo ra với tỷ lệ ngang nhau và chúng tham gia thụ tinh với xác suất ngang nhau.

Sinh con trai hay gái là do
người mẹ có đúng không ?

Không, vì người bố mới có hai loại tinh trùng khác nhau về giới tính.
44A + XY
44A+XX
G
22A +X
22A +Y
22A +X
44A+XY
44A + XX
P
Bố
mẹ
P
SO D? CƠ CHẾ NST XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH ? NGU?I
F
2n
2n
n
n
n
2n
2n
con trai
con gái
Tính đực, cái được qui định bởi cặp NST giới tính

Sơ đồ cơ chế NST xác định giới tính ở người: (SGK)
- Cơ chế xác định giới tính là sự phân li của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử và được tổ hợp lại trong quá trình thụ tinh.
KẾT LUẬN :
Tỉ lệ trai gái xấp xỉ 1:1 trong các trường hợp:
Số lượng nghiên cứu phải đủ lớn
Không bị ảnh hưởng bởi thiên tai dịch bệnh
Trứng và tinh trùng thụ tinh hoàn toàn ngẫu nhiên
Ở người, động vật có vú, ruồi giấm, cây gai.. Cặp NST giới tính của giống cái là: XX, giống đực là XY. Ở chim, ếch, bò sát, bướm, dâu tây thì ngược lại
MỞ RỘNG KIẾN THỨC


THẢO LUẬN NHÓM 2 HỌC SINH- 02 PHÚT
——————————————
1- Nêu những yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hoá giới tính ?
Các yếu tố phân hóa giới tính:
+ ……………………………………………………………………
+ ……………………………………………………………………

2 - Tại sao người ta điều chỉnh tỷ lệ đực cái ở vật nuôi ?
- Người ta điều chỉnh tỉ lệ đực cái ở vật nuôi nhằm:
……………………………………………………………
TI?T 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ
PHÂN HÓA GIỚI TÍNH.
Hooc môn.
Nhiệt độ, cường độ ánh sáng …
Nhằm phù hợp với mục đích sản xuất.
Dùng Metyl testosteron (hormon sinh dục) tác động vào cá vàng cái có thể làm cá cái biến thành cá đực
Trứng rùa ủ ở nhiệt độ dưới 280 C sẽ nở thành con đực, trên 320C thì nở thành con cái
Một số ví dụ về điều chỉnh đực cái
Th?u d?u tr?ng trong ánh sáng cu?ng độ yếu thì số hoa đực giảm
Kết luận : - Sự phân hoá giới tính không hoàn toàn phụ thuộc vào cặp NST giới tính mà còn chịu ảnh hưởng của các yếu tố môi trường :
+ Môi trường trong : hooc môn
+ Môi trường ngoài : nhiệt độ, ánh sáng , nồng độ CO2 …
- Chủ động điều chỉnh tỷ lệ đực, cái phù hợp với mục đích sản xuất.
Câu 1 : Tìm các chữ cái phù hợp điền vào chỗ trống để hoàn chỉnh : Cơ chế NST xác định giới tính ở người.
44A + XY
22A + X
44A + XX
22A + X
22A + Y
44A + XX
44A + XY
CỦNG CỐ
Câu 2 : Hoàn thành bảng sau : Sự khác nhau giữa NST thường và NST giới tính
1. Tồn tại nhiều cặp trong tế bào lưỡng bội
2. Tồn tại thành từng cặp tương đồng (XX) hoặc không tương đồng (XY)
3. Chủ yếu mang gen qui định giới tính của cơ thể.
DẶN DÒ
- VÒ nhµ häc bµi, tr¶ lêi c©u hái SGK.
- Häc ghi nhí SGK.
- §äc phÇn “Em cã biÕt”.
- ChuÈn bÞ tr­íc bµi míi.
Cảm ơn quý thầy cô
Chúc các em học giỏi