Bài 12. Cơ chế xác định giới tính

SINH HỌC 9
GV:: Nguyễn Thị Hồng Loan
PHOØNG GIAÙO DUÏC&ÑAØO TAÏO TAÂN CHAÂU
TRÖÔØNG THCS THAÏNH ÑOÂNG
NAÊM HOÏC 2014-2015
KIỂM TRA MIỆNG
Nêu sự khác nhau cơ bản của tế bào động vật trong quá trình phát sinh giao tử đực và cái? ( 8d)
Đáp án
KIỂM TRA MIỆNG
Thụ tinh là gì? Sự thụ tinh giữa các loại tinh trùng mang NST giới tính nào với trứng để tạo hợp tử phát triển thành con trai hay con gái? (2d)
Đáp án
- Thụ tinh là sự kết hợp giữa 1 giao tử đực và 1 giao tử cái tạo thành hợp tử
- Tinh trùng mang NST X kết hợp với trứng ? con gái
- Tinh trùng mang NST Y kết hợp với trứng ? con trai
Bố
Mẹ
Con trai
Con gái
Vậy cơ chế nào đã xác định giới tính cho con trai và con gái chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài học hôm nay.
Tiết 12 - Bài 12
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Caùc em hãy quan saùt hình neâu nhöõng ñieåm gioáng vaø khaùc nhau cuûa boä NST ôû: ruoài daám ñöïc vaø ruoài daám caùi.
+ Giống nhau:
- Số lượng: có 8 NST
- Hình dạng: 1 cặp hình hạt
2 cặp hình V
+ Khaùc nhau veà caëp NST giôùi tính:
- Con ñöïc: 1 chieác hình que, 1 chieác hình moùc.
- Con caùi: 1 caëp hình que.
I. NHIỂM SẮC THỂ GIỚI TÍNH
Ti?t 12 - Bài 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
Quan sát bộ NST của người ?cặp nào là NST giới tính ?
Bộ NST ở người
I. NHIỂM SẮC THỂ GIỚI TÍNH
Bài 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
X
X
X
Y
2n = 8
6A+XX
6A+XY
I. NHIỂM SẮC THỂ GIỚI TÍNH
Bài 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
NST GIỚI TÍNH THƯỜNG CÓ Ở TẾ BÀO NÀO ?
Trong cơ thể, NST giới tính có mặt ở cả TB sinhdục lẫn TB sinh dưỡng.
I. NHIỂM SẮC THỂ GIỚI TÍNH
Bài 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
Baûng so sánh sự khác nhau giữa NST thường và NST giới tính ?
Chỉ có 1 cặp
Có nhiều cặp
- Có thể tương đồng (XX) hoặc không tương đồng (XY).
- Các cặp NST giới tính ở cá thể đực và cái khác nhau.
- Luôn tồn tại thành từng cặp tương đồng.

- Các cặp NST thường ở cá thể đực và cái hoàn toàn giống nhau.
Mang gen quy định tính trạng liên quan và không liên quan đến giới tính
Mang gen quy định các tính trạng thường
I. NHIỂM SẮC THỂ GIỚI TÍNH
Bài 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
TIỂUK?T : ? t? b�o lu?ng b?i (2n)
- Có các cặp NST thường tồn tại thành từng cặp
tương đồng (ký hiệu là A).
- 1 cặp NST giới tính :
Tương đồng : XX
Không tương đồng : XY
- NST giới tính mang gen qui định :
+ Tính đực, cái.
+ Các tính trạng liên quan đến giới tính.
I. NHIỂM SẮC THỂ GIỚI TÍNH
Bài 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
Vậy NST xác định giới tính theo cơ chế như thế nào?
II . CƠ CHẾ NST XÁC ĐINH GIỚI TÍNH :
Sinh con trai hay gái là do người mẹ có đúng không ?
Con gái
Con trai
Không, vì người bố mới có hai loại tinh trùng khác nhau về giới tính.
2 tinh trùng tạo ra với tỷ lệ ngang nhau và chúng tham gia thụ tinh với xác suất ngang nhau.
BÀI 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
44A + XY
44A + XX
G
22A +X
22A +Y
22A +X
44A + XY
44A + XX
P
Bố
mẹ
P
CƠ CHẾ NST XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH ? NGU?I
F1
Tính đực, cái được qui định bởi cặp NST giới tính

Sơ đồ cơ chế NST xác định giới tính ở người: (SGK)
- Cơ chế xác định giới tính là sự phân li của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử và được tổ hợp lại trong quá trình thụ tinh.
TIỂU K?T :
II . CƠ CHẾ NST XÁC ĐINH GIỚI TÍNH :
BÀI 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
Tỉ lệ trai gái xấp xỉ 1:1 trong các trường hợp:
Số lượng nghiên cứu phải đủ lớn
Không bị ảnh hưởng bởi thiên tai dịch bệnh
Trứng và tinh trùng thụ tinh hoàn toàn ngẫu nhiên
Ở người, động vật có vú, ruồi giấm, cây gai.. Cặp NST giới tính của giống cái là: XX, giống đực là XY. Ở chim, ếch, bò sát, bướm, dâu tây thì ngược lại
II . CƠ CHẾ NST XÁC ĐINH GIỚI TÍNH :
BÀI 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
- Nêu những yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hoá giới tính ?
- Tại sao người ta điều chỉnh tỷ lệ đực cái ở vật nuôi ?
- Những yếu tố phân hoá giới tính:
+ Hooc môn.
+ Nhiệt độ, cường độ ánh sáng …
III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HÓA GIỚI TÍNH
BÀI 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
- Chủ động điều chỉnh tỷ lệ đực, cái ở vật nuôi:
phù hợp với mục đích sản xuất.
Dùng Metyl testosteron (hormon sinh dục) tác động vào cá vàng cái có thể làm cá cái biến thành cá đực
Trứng rùa ủ ở nhiệt độ dưới 280 C sẽ nở thành con đực, trên 320C thì nở thành con cái
Một số ví dụ về điều chỉnh đực cái
III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HÓA GIỚI TÍNH
BÀI 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
Th?u d?u tr?ng trong ánh sáng cu?ng độ yếu thì số hoa đực giảm
III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HÓA GIỚI TÍNH
BÀI 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
BÀI 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Hãy đọc các thông tin sau đây:
Khi nhiệt độ trái đất nóng lên, tất cả các cá thể San hô Nhật Bản đều biến đổi thành các cá thể San hô đực.
Chim đực có thể bị chuyển giới tính thành chim mái do ăn phải sâu nhiễm hóa chất (oestrogen) tại các khu vực có rác thải.
Ghép tinh hoàn gà trống (chứa hooc môn sinh dục đực) vào dưới da gà mái có thể làm gà mái biến đổi thành gà trống: cựa, mào dài; biết gáy…
BÀI 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Hãy đọc các thông tin sau đây:
Sử dụng hooc môn sinh dục kết hợp với giải phẩu, anh Thanyarasmi đã chuyển đổi giới tính thành nữ và đoạt vương miện hoa hậu chuyển đổi giới tính Thái Lan 2002.
Cũng như Thanyarasmi, nam diễn viên Hàn Quốc Lee Si Yeon đã chuyển đổi thành một cô gái và đã lấy chồng vào năm 2008.
Tieåu keát: - Các yếu tố môi trường :
+ Môi trường trong : hooc môn
+ Môi trường ngoài : nhiệt độ, ánh sáng , nồng độ CO2 …
- Chủ động điều chỉnh tỷ lệ đực, cái phù hợp với mục đích sản xuất.
III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HÓA GIỚI TÍNH
BÀI 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
Câu 1 : Tìm các chữ cái phù hợp thay vào chữ số để hoàn chỉnh : Cơ chế NST xác định giới tính ở người.
44A + XY
22A + X
44A + XX
22A + X
22A + Y
44A + XX
44A + XY
T?NG K?T
1
2
3
4
5
Câu 2 : Hoàn thành bảng sau : Sự khác nhau giữa NST thường và NST giới tính
1. Tồn tại nhiều cặp trong tế bào lưỡng bội
2. Tồn tại thành từng cặp tương đồng (XX) hoặc không tương đồng (XY)
3. Chủ yếu mang gen qui định giới tính của cơ thể.
T?NG K?T
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP:

* Đối với bài học ở tiết học này:
- Học bài, trả lới các câu hỏi trong SGK/T41
+ Câu 2: Dựa vào H12.2. Cơ chế NST xác định giới tính ở người
+ Câu 3: Dựa vào phần II
+ Câu 4: Dựa vào Phần III
+ Đọc mục “Em có biết”
* Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
+ Xem trước bài 13 “Di truyền liên kết”
+ Dự kiến trả lời các câu hỏi trong bài.
+ Xem lại kiến thức bài 4,5 “Lai hai cặp tính trạng”
+ Viết sơ đồ lai từ P đến F1
P: Đậu hạt vàng, trơn (AaBb) x Đậu hạt xanh, nhăn(aabb)
Cảm ơn quý thầy cô
Chúc các em học giỏi
Gv thực hiện: NGUYỄN TH? H?NG LOAN