Bài 12. Cơ chế xác định giới tính

Nêu điểm giống và khác nhau giữa bộ NST của ruồi giấm cái và ruồi giấm đực?
Giống nhau:
+ Số lượng: 4 cặp NST
+ Hình dạng: 1 cặp hình chấm (hạt), 2 cặp hình chữ V
Khác nhau:
+ Ruồi cái: 1 cặp hình que( kí hiệu là XX)
+ Ruồi đực: 1 chiếc hình que, 1 chiếc hình móc( kí hiệu là XY)
KIỂM TRA BÀI CŨ
Hình 8.2: Bộ NST ruồi giấm
Cặp NST nào là cặp NST giới tính?
Nữ
Nam
Bộ NST ở người
Cặp NST giới tính có ở tế bào nào? Số lượng là bao nhiêu?
=> Cặp NST thứ 23 ( Ở nữ được kí hiệu là XX, ở nam được kí hệu là XY).
=> Cặp NST giới tính có ở tế bào lưỡng bội, với số lượng là 1 cặp.
VD: Một số hiện tượng phân hoá giới tính ở sinh vật:
Giới tính của các loài sinh vật phụ thuộc vào sự có mặt của cặp NST giới tính trong tế bào.
44A + XY
44A + XX
G
22A +X
22A +Y
22A +X
44A + XY
44A + XX
P
Bố
Mẹ
P
Cơ chế NST xác định giới tính ở người
F1
Quan sát hình 12.2, thảo luận nhóm nhỏ trong 3 phút trả lời các câu hỏi sau:
1. Có mấy loại trứng và tinh trùng được tạo ra qua giảm phân?
2. Sự thụ tinh giữa các loại tinh trùng mang NST giới tính nào với trứng để tạo hợp tử phát triển thành con trai hay con gái?
3. Tại sao tỉ lệ con trai và con gái sơ sinh là xấp xỉ 1 : 1?
1. Có mấy loại trứng và tinh trùng được tạo ra qua giảm phân?
=> Qua giảm phân có 2 loại tinh trùng được tạo ra là tinh trùng (22A + X), tinh trùng (22A + Y). Có 1 loại trứng được tạo ra( 22A + X).
2. Sự thụ tinh giữa các loại tinh trùng mang NST giới tính nào với trứng để tạo hợp tử phát triển thành con trai hay con gái?
=> Trong thụ tinh, sự kết hợp giữa tinh trùng(22A + X) và trứng (22A + X) sẽ sinh ra con gái. Còn thụ tinh giữa tinh trùng (22A + Y) với trứng (22A + X) sẽ sinh ra con trai.
3. Tại sao tỉ lệ con trai và con gái sơ sinh là xấp xỉ 1 : 1?
=> Tỉ lệ con trai và con gái sơ sinh xấp xỉ là 1 : 1 là do 2 loại tinh trùng mang NST giới tính X và Y tạo ra có tỉ lệ ngang nhau tham gia vào quá trình thụ tinh với xác suất ngang nhau.
Tỉ lệ trai gái xấp xỉ 1:1 trong các trường hợp:
- Số lượng nghiên cứu phải đủ lớn
- Không bị ảnh hưởng bởi thiên tai dịch bệnh
- Trứng và tinh trùng thụ tinh hoàn toàn ngẫu nhiên


Quan niệm cho rằng người mẹ quyết định việc sinh con trai hay con gái là đúng hay sai?
=> Sai, vì người mẹ chỉ cho một loại trứng mang NST giới tính X còn người bố cho 2 loại tinh trùng mang NST giới tính X và Y nên người bố sẽ quyết định giới tính của con.
Dùng Metyl testosteron (hoocmơn sinh dục) tác động vào cá vàng cái có thể làm cá cái biến thành cá đực.
Trứng rùa ủ ở nhiệt độ dưới 280 C sẽ nở thành con đực, trên 320C thì nở thành con cái.
Ghép tinh hoàn gà trống (chứa hooc môn sinh dục đực) vào dưới da gà mái có thể làm gà mái biến đổi thành gà trống: cựa, mào dài; biết gáy…
Thầu dầu trồng trong ánh sáng cường độ yếu thì số hoa đực giảm
Câu 1 : Hoàn thành bảng sau:
Sự khác nhau giữa NST thường và NST giới tính
1. Gồm nhiều cặp trong tế bào lưỡng bội
2. Tồn tại thành cặp tương đồng (XX) hoặc không tương đồng (XY)
3. Chủ yếu mang gen qui định giới tính của cơ thể.
Câu 2: Ở những loài mà giới đực là giới dị giao tử thì những trường hợp nào trong các trường hợp sau đây đảm bảo tỉ lệ đực: cái xấp xỉ 1: 1?
A. Số giao tử đực bằng số giao tử cái.
B. Hai loại giao tử mang NST X và NST Y có số lượng tương đương.
C. Số cá thể đực và số cá thể cái trong loài vốn đã bằng nhau.
D. Xác suất thụ tinh của hai loại giao tử đực(mang NST X và NST Y ) với giao tử cái tương đương.
Đáp án: B, D
Sử dụng hooc môn sinh dục kết hợp với giải phẩu, anh Thanyarasmi đã chuyển đổi giới tính thành nữ và đoạt vương miện hoa hậu chuyển đổi giới tính Thái Lan 2002.
Cũng như Thanyarasmi, nam diễn viên Hàn Quốc Lee Si Yeon đã chuyển đổi thành một cô gái và đã lấy chồng vào năm 2008.
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
Đối với bài tiết học này:
- Học bài, trả lời câu hỏi 1,2,3,4 SGK/ Trang 41.
Làm bài tập 5 SGK/ Trang 41.
Đọc mục: “ Em có biết”.
Đối với bài tiết học sau:
Xem trước bài 13: Di truyền liên kết trả lời câu hỏi:
+ Tại sao phép lai giữa ruồi đực F1 với ruồi cái thân đen, cánh cụt được gọi là phép lai phân tích?
+ Moocgan tiến hành phép lai phân tích nhằm mục đích gì?
+ Hiện tượng di truyền liên kết là gì?