Bài 12. Cơ chế xác định giới tính

TRƯỜNG THCS TRẦN QUANG KHẢI
Chào mừng quí Thầy Cô
đến dự giờ thăm lớp
KIỂM TRA BÀI CŨ?
SƠ ĐỒ PHÁT SINH GIAO TỬ ĐỰC VÀ CÁI
Bố
Mẹ
Con trai
Con gái
Vậy cơ chế nào đã xác định giới tính cho con trai và con gái chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài học hôm nay.
Tiết 12
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
I. Nhiễm sắc thể giới tính
Ruồi giấm cái
Ruồi giấm đực
So sánh bộ NST của RG cái với bộ NST của RG đực?
- Khác nhau:
- Giống nhau: có 3 cặp: 2 cặp hình V, 1 cặp hình hạt - NST tương đồng
+ RG đực: có 1 cặp NST không tương đồng
+ RG cái: cặp NST tương ứng tương đồng
NST giới tính (XX và XY)
NST thường (A)
XY
XX
TIẾT 12. CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
I. Nhiễm sắc thể giới tính
Bộ NST ở người?
Xác định cặp NST giới tính ở người?
TIẾT 12. CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
2n=8
6A+XX
6A+XY
44A+XX
2n=46
44A+XY
Em có nhận xét gì về các cặp NST trong tế bào lưỡng bội?
- Trong tế bào lưỡng bội (2n) có:
+ Các cặp NST thường.
+ Một cặp NST giới tính.
Chức năng của NST giới tính là gì?
Ví dụ: Ở người, NST Y mang gen SRY còn gọi là nhân tố xác định tinh hoàn. NST X mang gen lặn quy định máu khó đông.
Theo em NST giới tính có ở tế bào nào?
I. Nhiễm sắc thể giới tính
TIẾT 12. CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
+ Tính đực, cái.
+ Các tính trạng liên quan và không liên quan đến giới tính.
Baûng so sánh sự khác nhau giữa NST thường và NST giới tính ?
Chỉ có 1 cặp
Có nhiều cặp
- Có thể tương đồng (XX) hoặc không tương đồng (XY).
- Các cặp NST giới tính ở cá thể đực và cái khác nhau.
- Luôn tồn tại thành từng cặp tương đồng.

- Các cặp NST thường ở cá thể đực và cái hoàn toàn giống nhau.
Mang gen quy định tính trạng liên quan và không liên quan đén giới tính
Mang gen quy định các tính trạng thường
I. Nhiễm sắc thể giới tính
Bộ NST giới tính có ký hiệu như thế nào?
- ở
v. v.
- ở
Gi?ng cỏi: XX - Gi?ng d?c : XY
Giống cái: XY- Giống đực: XX
v. v.
TIẾT 12. CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
44A + XX
44A + XY
44A + XX
22A + X
22A + Y
22A + X
II. Cơ chế NST xác định giới tính
22A + X
22A + X
22A + Y
22A + X
44A + XY
I. Nhiễm sắc thể giới tính
TIẾT 12. CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
44A + XX
44A + XY
44A + XX
22A + X
22A + Y
22A + X
I. Nhiễm sắc thể giới tính
II. Cơ chế NST xác định giới tính
22A + X
22A + X
22A + Y
22A + X
44A + XY
- Có mấy loại trứng và tinh trùng được tạo ra qua giảm phân?
- Sự thụ tinh giữa các loại tinh trùng mang NST giới tính nào với trứng để tạo ra hợp tử phát triển thành con trai hay con gái ?
- Giới tính được xác định khi nào?
- Đa số các loài giới tính được xác định trong thụ tinh.
-Lưu ý: Ở ong, trứng không được thụ tinh nở thành ong đực, trứng được thụ tinh ong cái (ong thợ, ong chúa), v.v …
Tại sao tỉ lệ con trai và con gái sơ sinh sấp xỉ 1:1?
TIẾT 12. CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
44A + XX
44A + XY
44A + XX
22A + X
22A + Y
22A + X
I. Nhiễm sắc thể giới tính
II. Cơ chế NST xác định giới tính
22A + X
22A + X
22A + Y
22A + X
44A + XY
- Mô tả cơ chế NST xác định giới tính ở người ?
- Nêu cơ chế NST xác định giới tính ở sinh vật ?
- - S? phõn li v� t? h?p c?p NST gi?i tớnh trong gi?m phõn v� th? tinh l� co ch? xỏc d?nh gi?i tớnh ? sinh v?t
- Ví dụ: cơ chế xác định giới tính ở người
- Quan niệm của các cụ ngày
xưa cho rằng người phụ nữ không sinh được con trai cho ra đình nhà chồng là “không biết đẻ”, đúng hay sai? Tại sao?
TIẾT 12. CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Dùng Metyl testosteron (hormon sinh dục) tác động vào cá vàng cái có thể làm cá cái biến thành cá đực
Trứng rùa ủ ở nhiệt độ dưới 280 C sẽ nở thành con đực, trên 320C thì nở thành con cái
Một số ví dụ về điều chỉnh đực cái
III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HÓA GIỚI TÍNH
TIẾT 12. CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Thầu dầu trồng trong ánh sáng cường độ yếu thì số hoa đực giảm
- Nêu những yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hoá giới tính ?
- Tại sao người ta điều chỉnh tỷ lệ đực cái ở vật nuôi ?
- Những yếu tố phân hoá giới tính:
+ Hooc môn.
+ Nhiệt độ, cường độ ánh sáng …
- Chủ động điều chỉnh tỷ lệ đực, cái ở vật nuôi:
phù hợp với mục đích sản xuất.
III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÂN HÓA GIỚI TÍNH
TI?T 12: CO CH? XÁC D?NH GI?I TÍNH
Câu 1 : Tìm các chữ cái phù hợp điền vào chỗ trống để hoàn chỉnh : Cơ chế NST xác định giới tính ở người.
44A + XY
22A + X
44A + XX
22A + X
22A + Y
44A + XX
44A + XY
CỦNG CỐ
Câu 2 : Hoàn thành bảng sau : Sự khác nhau giữa NST thường và NST giới tính
1. Tồn tại nhiều cặp trong tế bào lưỡng bội
2. Tồn tại thành từng cặp tương đồng (XX) hoặc không tương đồng (XY)
3. Chủ yếu mang gen qui định giới tính của cơ thể.
DẶN DÒ
- VÒ nhµ häc bµi, tr¶ lêi c©u hái SGK.
- Häc ghi nhí SGK.
- §äc phÇn “Em cã biÕt”.
- ChuÈn bÞ tr­íc bµi míi.
Cảm ơn quý thầy cô
Chúc các em học giỏi