Bài 12. Cảnh khuya

KÍNH CHÀO CÁC THẦY, CÔ VỀ DỰ VỚI TIẾT HỌC
CỦA LỚP 7A

Giáo viên: Nguyễn Thị Lành
Bài 12: Tiết 45
CẢNH KHUYA; RẰM THẮNG GIÊNG (Nguyên tiêu)

_ Hồ Chí Minh _
Chủ tịch Hồ Chí Minh
(1890 – 1969)
Tác giả:
- Chủ tịch Hồ Chí Minh (1890 – 1969)
- Quê : Nam Đàn – Nghệ An
- Là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới và là một nhà thơ lớn
Các tác phẩm tiêu biểu
- Vi hành (1923)
Bản án chế độ thực
dân Pháp (1925)
Tập thơ Nhật kí trong tù (1942 – 1943)
Tuyên ngôn độc lập (1945)
Chủ tịch Hồ Chí minh làm việc ở chiến khu Việt bắc
Tác phẩm
- Hoàn cảnh sáng tác
Hai bài thơ “Cảnh khuya; Rằm tháng giêng” được Bác Hồ viết khi sống và làm việc ở chiến khu Việt Bắc. Trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.
Hướng dẫn học sinh đọc bài:
Giọng chậm, thanh thản, và sâu lắng.
+ Bài “Cảnh khuya” đọc theo nhịp 3/4 - 4/3 - 2/5
+ Bài “Rằm tháng giêng” đọc theo nhịp: bản phiên âm đọc với nhịp 4/3 - 2/2/3. Bản dịch thơ đọc theo nhịp: 2/2/2 - 2/4/2
RẰM THÁNG GIÊNG
(Nguyên tiêu)
Phiên âm

Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
CẢNH KHUYA

Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.



Dịch nghĩa

Đêm nay, đêm rằm tháng giêng, trăng đúng lúc tròn nhất,
Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân;
Nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng bàn việc quân,
Nửa đêm quay về trăng đầy thuyền.



Dịch thơ

Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân;
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.

Tác phẩm
Thể thơ
Thất ngôn tứ tuyệt
“Cảnh khuya” viết bằng tiếng Việt
“Rằm tháng giêng” viết bằng chữ Hán, dịch thơ theo thể lục bát
PTBĐ
Miêu tả + Biểu cảm
Bố cục
Khai – Thừa – Chuyển – Hợp
CẢNH KHUYA
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Tiếng suối trong như tiếng hát
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”
Cảnh khuya như vẽ
lo nỗi nước nhà
chưa ngủ
Chưa ngủ
Rằm tháng giêng (Nguyên tiêu)
“Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,”
(Đêm nay, đêm rằm tháng giêng, trăng đúng lúc tròn nhất,)

“ Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên;”
(Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân;)

“Yên ba thâm xứ đàm quân sự,”
(Nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng bàn việc quân,)

“Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.”
(Nửa đêm quay về trăng đầy thuyền.)
So sánh sự khác nhau giữa phiên âm và dịch thơ
“Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,”
(Đêm nay, đêm rằm tháng giêng, trăng đúng lúc tròn nhất,)

“ Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên;”
(Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân;)
“Yên ba thâm xứ đàm quân sự,”
(Nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng bàn việc quân,)

“Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.”
(Nửa đêm quay về trăng đầy thuyền.)
Tổng kết
Nghệ thuật
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt đường luật
- Kết hợp miêu tả và biểu cảm
- Ngôn từ gợi cảm
- Biện pháp tu từ được vận dụng tinh tế, sáng tạo
b) Nội dung
- Cảnh đêm trăng đẹp nơi núi rừng Việt Bắc
- Tình yêu thiên nhiên gắn liền với tình yêu nước sâu nặng.
- Cổ điển kết hợp với hiện đại
Câu hỏi: Em hãy so sánh mối quan hệ giữa trăng và người trong bài “Cảnh khuya” với trăng và người trong bài “Rằm tháng giêng”?
“Rằm tháng giêng”
“Cảnh khuya”
Trăng với con người còn khoảng cách, con người say đắm thưởng ngoạn trăng từ xa.
Trăng không chỉ là bầu bạn, là tri ân, tri kỉ ngồi cùng thuyền bàn việc quân, trăng còn đi vào trái tim thi sĩ, chiến sĩ Hồ Chí Minh.
Hướng dẫn về nhà:
- Học thuộc lòng hai bài thơ, học thuộc ghi nhớ
- Chuẩn bị bài kiểm tra tiếng Việt 45 phút
CẢM ƠN THẦY CÔ VÀ CÁC EM ĐÃ CHÚ Ý
LẮNG NGHE