Bài 12. Cảnh khuya

Tiên Lãng, ngày 26 tháng 12 năm 2008
Bµi gi¶ng: C¶nh khuya – R»m th¸ng giªng
Gi¸o viªn : Bïi Quang H­ng
Tr­êng : THCS Tiªn H­ng
Tiết 45 (giảng văn)
Hồ Chí Minh
I.Đọc - hiểu chú thích
1. §äc.
Cách đọc
+ Bài Cảnh khuya: Nhịp 4/3, 2/5
-> Nhấn ,mạnh điệp từ (chưa ngủ).
+ Bài Rằm tháng giêng: Nhịp 4/3, 2/3/2
Phần dịch thơ : Nhịp 2/2/2, 2/4/2.
>> Giọng cả hai bài đọc chậm, thanh thản , sâu lắng.
Cảnh khuya
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
Hồ Chí Minh
RẰM THÁNG GIÊNG
(Nguyên tiêu)
Phiên âm
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
1948
(Hồ Chí Minh)
Dịch nghĩa:
Đêm nay,đêm rằm tháng giêng,trăngđúng lúc tròn nhất
Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân;
Nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng bàn việc quân,
Nửa đêm quay về trăng đầy thuyền.

Dịch thơ:
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân;
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.

(Xuân Thuỷ dịch)

Tiết 45 (giảng văn)
Hồ Chí Minh
I.Đọc - hiểu chú thích
1. Đọc.
2. Chú thích
Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 2/9/1969)
Người chiến sĩ cách mạng, anh hùng dân tộc,
vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam.
- Là nhà văn, nhà thơ lớn của Việt Nam.
- Là danh nhân văn hóa thế giới.

Là nhà văn, thơ:
Van chớnh lu?n : B?n ỏn ch? d? th?c dõn Phỏp, Tuyờn ngụn D?c l?p, L?i kờu g?i to�n qu?c khỏng chi?n .
Truy?n ký : Varen v� Phan B?i Chõu, Vi h�nh .
Tho : Nh?t kớ trong tự, Tho H? Chớ Minh .

a. Tác giả
Tiết 45 (giảng văn)
Hồ Chí Minh
I.Đọc - hiểu chú thích
1. Đọc.
2. Chú thích
a. Tác giả.
b. Tác phẩm
CẢNH KHUYA
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
1947
(Hồ Chí Minh)
Hoàn cảnh sang tác
Thể thơ
Nội dung đại ý
RẰM THÁNG GIÊNG
(Nguyên tiêu)
Phiên âm
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
1948
(Hồ Chí Minh)
Tiết 45 (giảng văn)
Hồ Chí Minh
I.Đọc - hiểu chú thích
1. Đọc.
2. Chú thích
a. Tác giả.
b. Tác phẩm
c. Từ khó
II. Phân tích.
1. Bài thơ : Cảnh khuya.
a. Cảnh khuya trên rừng Việt Bắc
- Tiếng suối -> (như) tiếng hát
Trăng
Cổ thụ
Hoa
lồng
Cảnh lồng lộng nhiều đường nét , hình khối giao hoà với nhau
b. Tâm trạng của Bác
So sánh, điệp ngữ
(như, chưa ngủ)
Bác chưa ngủ
Vì ngắm cảnh đẹp như vẽ
Vì lo việc nước đang trong cơn nguy khó
Bác là người có tâm hồn nghệ sĩ
Bác là chiến sĩ cách mạng
Cảnh vật gần gũi với con người, trẻ trung sống động
->
Trong thơ có nhạc, có hoạ
Tiết 45 (giảng văn)
Hồ Chí Minh
I.Đọc - hiểu chú thích
1. Đọc.
2. Chú thích
a. Tác giả.
b. Tác phẩm
c. Từ khó
II. Phân tích.
1. Bài thơ : Cảnh khuya.
a. Cảnh khuya trên rừng Việt Bắc
b. Tâm trạng của Bác
2. Bài thơ : Rằm tháng giêng
a. Đêm rằm tháng giêng trên sông tại chiến khu Việt Bắc
+ Điệp từ "xuân"
Gợi : Cảnh vật mùa xuân đẹp lộng lẫy, trong trẻo, đầy sức sống
b. Hình ảnh con người.
+ Bàn việc quân :
( việc hệ trọng)
Bác là vị lãnh tụ yêu dân, yêu nước
+ Trăng ngân - đầy thuyền
Gợi không gian cao , rộng thoáng đãng
Bác là chiến sĩ cách mạng
III Tổng kết.
1.Nội dung.

Hai bài thơ miêu tả cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc, thể hiện tình yêu thiên nhiên,tâm hồn
nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung, lạc quan của Bác Hồ.


2. Nghệ thuật
-K?t h?p h�i ho� gi?a m�u s?c c? di?n v� tinh th?n hi?n d?i.
- L?i tho t? nhiờn g?i c?m.
- S? d?ng cỏc bi?n phỏp tu t? d?t hi?u qu? cao.

Tinh thần lạc quan cách mạng, phong tháI ung dung
IV. Củng cố
1. Tr?c nghi?m:
2. Vận dụng
Hai bài thơ lộng lẫy ánh trăng và lòng người phấn chấn, ra đời giữa lúc kháng chiến gian khổ. Điều đó cho ta thấy vẻ đẹp nào trong tâm hồn và phong cách sống của Bác?
Tâm hồn nhạy cảm và trân trọng những vẽ đẹp của tạo hoá,
đặc biệt là ánh trăng
- Phong cách sống lạc quan, giàu chất nghệ sĩ.