Bài 12. Cảnh khuya

Lê Phương Lan
Trường THCS Hồng Phong
lớp 7A- Quang Trung
Chào mừng quý thầy cô về dự giờ thăm lớp
Giáo viên:Trần Thị Thu Thủy -Quang Trung-Nam Định
cảnh khuya
Hồ Chí Minh
tiết 45
rằm tháng giêng
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
CẢNH KHUYA
RẰM THÁNG GIÊNG
Tiết 45
( Hồ Chí Minh )
I/ Giới thiệu tác giả- tác phẩm
1/T¸c gi¶:
Hồ Chí Minh (1890-1969)
Người chiến sĩ cách mạng, anh hùng dân tộc,vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam.
- Là nhà văn, nhà thơ lớn của Việt Nam.
- Là danh nhân văn hóa thế giới.

Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
* T�c gia van h?c :
Văn chính luận : Bản án chế độ thực dân Pháp, Tuyên ngôn Độc lập, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến …
Truyện ký : Varen và Phan Bội Châu, Vi hành
Thơ : Nhật kí trong tù, Thơ Hồ Chí Minh …
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
Tiết 45 : cảnh khuya - rằm tháng giêng
Hồ Chí Minh
1.Tác giả:
I/ Giới thiệu tác giả- tác phẩm
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
a- Hoàn cảnh sáng tác:
Chiến khu Việt Bắc:
- Cảnh khuya(1947)
- Rằm tháng Giêng(1948)
2.Tác phẩm:
Hồ Chí Minh
Tiết 45: cảnh khuya - rằm tháng giêng
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
Việt Bắc
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
b-Đọc-Tìm hiểu thể thơ :
+ Mỗi bài có 4 câu. Mỗi câu 7 chữ
+ Gieo một vần ở chữ cuối của các câu 1,2,4 (bài “C¶nh khuya” vần a
bài “Nguyªn tiªu” vần iên)
Cả Hai bài thơ đều viết theo thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt.
- Bài "Rằm tháng giêng" bản dịch ở thể lục bát.
+ Cấu trúc nội dung bài thơ cũng theo trình tự: khai, thừa, chuyển, hợp với 2 câu đầu tả cảnh, 2 câu sau thể hiện tâm trạng lµ chñ yÕu.
+ NhÞp th¬ cña ThÊt ng«n tø tuyÖt th­êng lµ 4/3.
+ Bài “C¶nh khuya”: nhịp thơ có chút thay đổi ở câu 1 và câu 4 (câu 1 nhịp 3/4 ; câu 4 nhịp 2/5)
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
A* C¶nh khuya
II/ Tìm hiểu hai bài thơ
Tiết 45: cảnh khuya - rằm tháng giêng
Hồ Chí Minh
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
Cảnh khuya
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
A* C¶nh khuya
II/ Tìm hiểu hai bài thơ
Tiết 45: cảnh khuya - rằm tháng giêng
Hồ Chí Minh
1/ Hai c©u th¬ ®Çu:

1/ C¶nh khuya ë nói rõng ViÖt B¾c
+Âm thanh
-> Âm thanh trong trẻo,gần gũi, ấm áp,trẻ trung sống động
+Điệp từ
-> Tràn ngập ánh trăng lung linh, huyền ảo.
-> Âm thanh ngân nga, không gian vời vợi, sâu lắng lung linh nên thơ hoạ nhạc
? Thi sĩ , nghệ sĩ tài hoa yêu thiên nhiên bằng cả tâm hồn .
+Tiểu đối
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
a
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
a
+Âm "a"
So sánh
+Hình ảnh
-> Nhiều đường nét, hình khối,giao hòa, cân xứng.
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
Tiết 45: cảnh khuya - rằm tháng giêng
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
+ Phong cách cổ điển hòa với phong cách hiện đại
2/Tâm trạng của Người trước cảnh khuya ở núi rừng Việt Bắc
II/ Tìm hiểu hai bài thơ
Hồ Chí Minh
A* C¶nh khuya
-> Âm điệu thơ nhịp nhàng, triền miên như dòng chảy cảm xúc
lo nỗi nước nhà
chưa ngủ
Chưa ngủ
+ Điệp ngữ (vòng chuyển tiếp liên hoàn)
Cảnh khuya như vẽ
-> Tình yêu thiên nhiên chan hòa với tình yêu nước
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
(Nguyên tiêu )
B* R»m th¸ng giªng
II/ Tìm hiểu hai bài thơ
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
nguyên tiêu
(Rằm tháng Giêng)
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Phiên âm :
Dịch thơ:
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn mầu trời thêm xuân;
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
Dịch nghĩa :
Đêm nay, đêm rằm tháng giêng, trăng đúng lúc tròn nhất ,
Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân;
Nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng bàn việc quân,
Nửa đêm quay về trăng đầy thuyền.
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
(Nguyên tiêu )
B* R»m th¸ng giªng
II/ Tìm hiểu hai bài thơ
R»m xu©n lång léng tr¨ng soi
S«ng xu©n n­íc lÉn mµu trêi thªm xu©n.
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên

Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên
nguyệt chính viên
+ Nguyệt chính viên
-> Trßn ®Çy ,táa s¸ng
+ Điệp 3 lần từ "xuân"
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên
-> C¶nh trµn ngËp s¾c xu©n vµ ®Çy søc sèng
? Niềm vui mênh mông, tha thiết trong lòng Người giữa đêm xuân lịch sử .
Yên ba thâm xứ đàm quân sự
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Giữa dòng bàn bạc việc quân
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
? Bàn việc kháng chiến
-> phong thái ung dung, lạc quan c¸ch m¹ng, T×nh yªu n­íc vµ t©m hån l·ng m¹n .
? Kết hợp hài hòa giữa bút pháp hiện thực và bút pháp lãng mạn.
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
III - Tổng kết
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
trắc nghiệm
Lựa chọn phương án đúng bằng cách khoanh tròn các chữ cái
? Những đặc sắc về nghệ thuật của hai bài thơ này là:
Cảnh sắc thiên nhiên ở chiến khu Việt Bắc tươi đẹp sống động tràn ngập ánh trăng.
Thể hiện tình cảm với thiên nhiên, tâm hồn nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung lạc quan cách mạng của Bác Hồ .
C . Cả hai yếu tố trên.
Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, lời ít ý nhiều.
B. Chất thi sĩ hoà quyện với chất chiến sĩ trong con người Hồ Chí Minh.
C. Vừa có màu sắc cổ điển vừa có màu sắc hiện đại
D. Sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật có giá trị biểu cảm cao.
E. Cả bốn yếu tố trên.
1/ Nghệ thuật:
2/ Nội dung :
? Nội dung chủ yếu của hai bài thơ vừa học là:
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
- Bút pháp cổ điển, hiện đại.
- Phong thái ung dung.
- Tâm hồn thi sĩ và tinh thần chiến sĩ.
IV/ Củng cố nâng cao
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
Hướng dẫn về nhà
- Học thuộc 2 bài “Cảnh khuya”, “Rằm tháng giêng”.
- Nắm chắc những nét khái quát về nội dung và nghệ thuật của hai bài thơ.
- Tìm những câu thơ và bài thơ của Bác viết về trăng
- Chuẩn bị bài: “Tiếng gà trưa” ( Xuân Quỳnh)
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ
Giờ học kết thúc
Xin chân thành cám ơn !
Gv:Thu Thủy -Quang Trung-NĐ