Bài 12. Cảnh khuya

NGỮ VĂN 7
Cảnh khuya- Rằm tháng giêng
(Hồ Chí Minh)
CẢNH KHUYA,
RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
I.Giới thiệu:
1/ Tác giả:
- Hồ Chí Minh (1890-1969), quê ở Kim Liên,
Nam Đàn, Nghệ An.
- Là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và cách mạng Việt Nam.
- Là danh nhân văn hóa thế giới.
- Là một nhà thơ lớn.
2/ Tác phẩm:
Hai bài thơ được viết vào thời kì đầu
của cuộc kháng chiến chống Pháp.
Tuần 12
Tiết 45
Vài hình ảnh Bác theo thời gian
Một số tác phẩm chính
Chiến khu Việt Bắc
CẢNH KHUYA
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
1947
(Hồ Chí Minh)
Bài thơ thuộc thể thơ nào?
CẢNH KHUYA,
RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
I.Giới thiệu:
II. Tìm hiểu văn bản:
1) Cảnh khuya (1947)
a) Hai câu đầu (khai- thừa):
- Âm thanh: tiếng suối = tiếng hát
- Hình ảnh: trăng
- “ Lồng”: kết hợp, hòa quyện của thiên nhiên.
-> So sánh, điệp ngữ.
 Cảnh trăng đẹp, nên thơ ở chiến khu Việt Bắc.
b) Hai câu cuối (chuyển-hợp):
Tuần 12
Tiết 45
Chiến khu Việt Bắc
Theo em, nguyên nhân “chưa ngủ” ở câu 3 và câu 4 giống nhau hay khác nhau?
CẢNH KHUYA,
RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
I.Giới thiệu:
II. Tìm hiểu văn bản:
1) Cảnh khuya (1947)
a) Hai câu đầu (khai- thừa):
- Âm thanh: tiếng suối = tiếng hát
- Hình ảnh: trăng
- “ Lồng”: kết hợp, hòa quyện của thiên nhiên.
-> So sánh, điệp ngữ.
 Cảnh trăng đẹp, nên thơ ở chiến khu Việt Bắc.
b) Hai câu cuối (chuyển- hợp):
Câu 3: say mê cảnh thiên nhiên
- Điệp ngữ: “ chưa ngủ”:
Câu 4: lo việc nước
 Tình yêu thiên nhiên hòa hợp với tình yêu đất nước.
Tuần 12
Tiết 45
Viết về những đêm không ngủ của Bác vì lo cho dân cho nước, ngoài bài thơ này em còn biết những bài thơ nào nữa ? (Thơ của Bác và những nhà thơ khác viết về Bác)
-Không ngủ được ( Hồ Chí Minh )
-Đêm nay Bác không ngủ ( Minh Huệ )
Một số hình ảnh Bác Hồ hoạt động ở chiến khu Việt Bắc 1947
RẰM THÁNG GIÊNG
(Nguyên tiêu)
Phiên âm
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.

1948
(Hồ Chí Minh)
Dịch thơ:
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân;
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.

(Xuân Thuỷ dịch)
Bài thơ thuộc thể thơ nào?
Phiên âm và dịch thơ có gì khác nhau?
CẢNH KHUYA,
RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
I.Giới thiệu:
II. Tìm hiểu văn bản:
1) Cảnh khuya (1947):
2) Rằm tháng giêng (1948):
a) Hai câu đầu:
- Điệp ngữ: “xuân”
- Từ láy: “ lồng lộng”
 Mùa xuân trong trẻo, sáng sủa, bát ngát, tràn đầy sức sống trong đêm trăng rằm.
Tuần 12
Tiết 45
Giữa đêm trăng lồng lộng, xuất hiện hình ảnh con thuyền chở người kháng chiến. Đó có phải là cuộc dạo chơi trên sông hay không?
Đặt trong đề tài thơ kháng chiến của Bác, em hiểu như thế nào về chi tiết thơ bàn bạc việc quân?
Câu hỏi thảo luận (3’):
Em có nhận xét gì về tình cảm của Bác trong chi tiết trên? Tại sao phải bàn bạc việc quân trên thuyền?
Lo toan công việc kháng chiến thể hiện tình yêu cách mạng, yêu nước. Con thuyền chở người kháng chiến lướt trên sông trăng giữa không gian trời nước bao la, hòa hợp, gắn bó cùng thiên nhiên.
I.Giới thiệu:
II. Tìm hiểu văn bản:
1) Cảnh khuya (1947):
2) Rằm tháng giêng (1948):
a) Hai câu đầu:
- Điệp ngữ: “xuân”
- Từ láy: “ lồng lộng”
 Mùa xuân trong trẻo, sáng sủa, bát ngát, tràn đầy sức sống trong đêm trăng rằm.
b) Hai câu cuối:
- “ Bàn bạc việc quân”: Cuộc họp liên quan đến vận mệnh của đất nước.
- “ Trăng ngân đầy thuyền”: ánh trăng giữa trời nước bao la.
 Tình yêu cách mạng, yêu nước, lãng mạn, ung dung, lạc quan.
CẢNH KHUYA,
RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
Tuần 12
Tiết 45


Theo em hai bài thơ có nghĩa chung nào?



CẢNH KHUYA,
RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)


 Tâm hồn yêu nước luôn rộng mở với thiên nhiên, mặc dù phải ngày đêm lo cho dất nước nhưng tâm hồn vẫn rung cảm trước vẻ đẹp của đêm trăng ở rừng.
Một vài hình ảnh Bác Hồ hoạt động ở chiến khu Việt Bắc 1948-1954
Hai bài thơ lộng lẫy ánh trăng và lòng người phấn chấn được ra đời giữa lúc kháng chiến gian khổ. Điều đó cho ta thấy vẻ đẹp trong tâm hồn và phong cách sống của Bác như thế nào?
 Tâm hồn nhạy cảm và trân trọng vẻ đẹp của tạo hóa, phong cách sống lạc quan, giàu chất thi sĩ.
Em có nhận xét gì về cảnh rừng Việt Bắc qua hai bài thơ?
CẢNH KHUYA,
RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
I.Giới thiệu:
II. Tìm hiểu văn bản:
1) Cảnh khuya (1947):
2) Rằm tháng giêng (1948):
III. Tổng kết:
- Tình yêu thiên nhiên và yêu đất nước
sâu nặng.
- Phong thái ung dung, lạc quan.
Tuần 12
Tiết 45
Hướng dẫn chuẩn bị:

- Học thuộc lòng hai bài thơ.
- Học nội dung bài.
- Chuẩn bị kiểm tra Tiếng Việt 1 tiết.(Học từ tuấn 1-> 11, phần Tiếng Việt)