Bài 12. Cảnh khuya

Kính chào quý thầy cô và các em học sinh
GV thực hiện: Lục Thị Thanh
Trường THCS Trần Phú
Trên bàn Bác chúng con không thắp nến
Đã có vầng trăng ôm ấp quanh Người
Bác yêu trăng như yêu một cuộc đời
Trong thơ Bác trăng với hoa là bạn.
CẢNH KHUYA VÀ
RẰM THÁNG GIÊNG
I. Tác giả - tác phẩm.
Tiết 45:
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
Hồ Chí Minh
1. Tác giả:
(1890 - 1969)
- Là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam.
- Là một danh nhân văn hoá thế giới - một nhà văn, nhà thơ lớn.
Văn chính luận : Bản án chế độ thực dân Pháp, Tuyên ngôn Độc lập, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến …
Truyện ký :Những trò lố hay là Varen và Phan Bội Châu, Vi hành…
Thơ : Nhật kí trong tù, Thơ Hồ Chí Minh …
Tho : Nhật kí trong tù, Tho H? Chí Minh .
Phong cách thơ: giản dị mà hàm súc, cổ điển mà hiện đại
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng

Ti?t 45:
( Hồ Chí Minh)
Ti?t 45:
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
I.Tác giả- tác phẩm.
Hồ Chí Minh ( 1890-1969)
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
- Là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam.
Là một danh nhân văn hoá thế giới - một nhà văn, nhà thơ lớn.
Ti?t 45:
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
I. Tác giả- tác phẩm
Hồ Chí Minh
1. Tác giả:
(1890 - 1969)
2. Tác phẩm:
a. Hoàn cảnh sáng tác:
Viết ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.
- Cảnh khuya (1947)
- Rằm tháng giêng (1948)
Việt Bắc
I. Tác giả- tác phẩm
Hồ Chí Minh
1. Tác giả:
(1890 - 1969)
2. Tác phẩm:
a. Hoàn cảnh sáng tác:
Ti?t 45:
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
Suối Lê - nin (Cao Bằng)
Hang Pắc Bó (Cao Bằng)
Bác Hồ làm việc ở chiến khu Việt Bắc
Ti?t 45:
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
I. Tác giả- tác phẩm
Hồ Chí Minh
1. Tác giả:
(1890 - 1969)
2. Tác phẩm:
a. Hoàn cảnh sáng tác:
Viết ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.
Cảnh khuya
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
Rằm tháng giêng (Nguyên tiêu)
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Phiên âm:
Dịch thơ:
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
b. Thể loại:
Thơ thất ngôn tứ tuyệt.
Ti?t 45:
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
I. Tác giả - tác phẩm:
Hồ Chí Minh
1. Tác giả:
(1890 - 1969)
2. Tác phẩm:
a. Hoàn cảnh sáng tác:
Viết ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu kháng chiến chống Pháp.
b. Thể loại:
Thơ thất ngôn tứ tuyệt.
c. Cấu trúc:
2 phần.
Hai câu đầu: tả cảnh.
Hai câu cuối: tả tình.
Thơ thất ngôn tứ tuyệt.
- Mỗi bài có 4 câu, mỗi câu 7 chữ.
- Gieo vẫn ở cuối các câu 1,2,4.
- Cấu trúc: khai, thừa, chuyển, hợp.
- Nhịp thơ: nhịp 4/3.
2 phần
Ti?t 45:
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
I. Tác giả- tác phẩm
Cảnh khuya
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
Rằm tháng giêng (Nguyên tiêu)
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Phiên âm:
Dịch thơ:
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
II. Đọc - hiểu văn bản
Tiết 45:
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
I. Tác giả- tác phẩm.
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Văn bản:Cảnh khuya.
Tiếng suối trong tiếng hát xa
Trăng cổ thụ bóng hoa
a. Hai câu thơ đầu.
Tiếng suối
Trăng, cổ thụ, hoa
So sánh
như
Trong trẻo, gần gũi, ấm áp, trẻ trung
Điệp từ
Tiểu đối
Quấn quýt, lung linh, huyền ảo.
Gần gũi, huyền ảo, sống động, tràn ngập ánh trăng.
lồng
lồng
Cảnh rừng núi đêm khuya
Ti?t 45:
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
I. Tác giả- tác phẩm.
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Văn bản "Cảnh khuya"
a. Hai câu thơ đầu.
b. Hai câu thơ cuối.
Bức tranh cảnh khuya gần gũi, huyền ảo, sống động và tràn ngập ánh trăng.
Cảnh khuya như vẽ người
vì lo nỗi nước nhà
chưa ngủ
Chưa ngủ
Tâm trạng
Tâm hồn thi sĩ
Tinh thần chiến sĩ
Say mê ngắm cảnh
Nỗi lo việc nước
Tâm trạng say mê ngắm cảnh và lo lắng việc nước.
Điệp ngữ
Ti?t 45:
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
I. Tác giả- tác phẩm.
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Văn bản :Cảnh khuya.
a. Hai câu thơ đầu.
b. Hai câu thơ cuối.
Bức tranh cảnh khuya ở núi rừng Việt Bắc gần gũi, huyền ảo, sống động.
Tâm trạng say mê ngắm cảnh và lo lắng việc nước
Cảnh khuya
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Tiết 45:
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
I. Tác giả- tác phẩm.
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Văn bản -Cảnh khuya.
2. Văn bản -Rằm tháng giêng.
Rằm tháng giêng (Nguyên tiêu)
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Phiên âm:
Dịch thơ:
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân;
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
(Xuân Thuỷ dịch)
So sánh phiên âm và bản dịch thơ , em thấy yếu tố nào chưa dịch đuợc, những từ nào đựơc Xuân Thủy thêm vào?
Ti?t 45:
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
I. Tác giả - tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Văn bản - Cảnh khuya.
2. Văn bản -Rằm tháng giêng.
a. Hai câu thơ đầu.
Kim dạ nguyên tiêu
thiên
nguyệt chính viên,
Xuân
giang
thuỷ
tiếp
xuân
xuân
Trăng
Sông, nước, trời
Tròn đầy, sáng nhất
Tràn ngập sắc xuân
Cảnh sông nước đêm rằm tháng giêng
Không gian cao rộng, bát ngát,
tràn đầy ánh sáng, tràn đầy sắc xuân.
Cảnh sông nước trăng xuân cao rộng, bát ngát, tràn đầy sắc xuân.
Điệp từ
Ti?t 45:
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
I. Tác giả tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Văn bản :Cảnh khuya.
2. Văn bản: Rằm tháng riêng.
a. Hai câu thơ đầu.
Cảnh sông nước trăng xuân cao rộng, bát ngát, tràn đầy sắc xuân.
b. Hai câu thơ cuối.
Yên ba thâm xứ
Dạ bán quy lai
đàm quân sự,
nguyệt mãn thuyền.
Con người
Bàn bạc việc quân
Ung dung, lạc quan
Đi trên thuyền chở đầy trăng
Con người ung dung, lạc quan.
Ti?t 45:
Cảnh khuya & Rằm tháng giêng
( Hồ Chí Minh)
I. Tác giả - tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Văn bản :Cảnh khuya.
2. Văn bản :Rằm tháng giêng.
Hãy nêu những điểm giống nhau về nội dung và nghệ thuật của hai bài thơ?
III. Tổng kết
* Nội dung:
- Cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc huyền ảo, tràn đầy sức sống.
- Thể hiện tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu nước và phong thái ung dung, lạc quan.
* Nghệ thuật:
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt.
- Sử dụng hiệu quả biện pháp điệp từ.
- Ngôn từ bình dị, gợi cảm.
Đáp án:
Vẻ đẹp vừa cổ điển vừa hiện đại.

Hai bài thơ đều tả cảnh trăng, em hãy chỉ ra nét riêng, chung của mỗi bài?


Tiết 45 Cảnh khuya - R?m tháng giêng
( Hồ Chí Minh )
C?NH KHUYA
R?M TH�NG Giêng

Cảnh trăng trong rừng
Bức tranh nhiều tầng lớp
quấn quýt
Cảnh trăng rằm trên sông
Không gian bát ngát tràn đầy
sức xuân
Yêu thiên nhiên
Ung dung tự tại
- Lỗi lo nước nhà
- Bàn bạc việc quân
Lòng yêu nước thiết tha
Bút pháp cổ điển và hiện đại
Phong thái ung dung
Tâm hồn thi sĩ và tinh thần chiến sĩ
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh lớp 7D!