Bài 12. Cảnh khuya

Tiết: 43
Cảnh khuya
Rằm tháng giêng
Tiết 43 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
RẰM THÁNG GIÊNG
HỒ CHÍ MINH
I- Đọc – Tìm hiểu chú thích
1/ Đọc:



CẢNH KHUYA
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
1947
(Hồ Chí Minh)


CẢNH KHUYA
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
1947
(Hồ Chí Minh)
Tiết 43 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
RẰM THÁNG GIÊNG
HỒ CHÍ MINH
I- Đọc – Tìm hiểu chú thích
1/ Đọc:



RẰM THÁNG GIÊNG
(Nguyên tiêu)
Phiên âm
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
1948
(Hồ Chí Minh)

Dịch nghĩa:
Đêm nay,đêm rằm tháng giêng,trăngđúng
Lúc tròn nhất
Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân;
Nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng bàn việc quân,
Nửa đêm quay về trăng đầy thuyền.

Dịch thơ:
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân;
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
(Xuân Thuỷ dịch)
2. Chuù thích:
CẢNH KHUYA
RẰM THÁNG GIÊNG
Hồ Chí Minh
I. Ñoïc – Tìm hieåu chuù thích:
1. Ñoïc:
2. Chuù thích:
Hồ Chí Minh (1890-1969)
Người chiến sĩ cách mạng, anh hùng dân tộc, vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam.
- Là nhà văn, nhà thơ lớn của Việt Nam.
- Là danh nhân văn hóa thế giới.


Về thể loại,so với những bài thơ thất ngôn tứ tuyệt đã học, 2 bài thơ: Cảnh khuya, Rằm tháng giêng có những điểm giống và khác là:
-Giống:
+Mỗi bài có 4 câu. Mỗi câu 7 chữ
+Gieo một vần ở chữ cuối của các câu 1,2,4 (bài 1 vần a; bài 2 vần iên)
+Cấu trúc nội dung bài thơ cũng theo trình tự: khai, thừa, chuyển, hợp với 2 câu đầu tả cảnh, 2 câu sau thể hiện tâm trạng.
-Khác:
+Bài 1: nhịp thơ có chút thay đổi ở câu 1 và câu 4 (câu 1 nhịp 3/4; câu 4 nhịp 2/5)
RẰM THÁNG GIÊNG
* So với phiên âm, bài dịch thơ có điểm khác:
-Thể thơ: lục bát
-Có thêm vào nhiều từ khá hay: lồng lộng, bát ngát, ngân...
-Trong câu 2 thiếu một từ “ xuân”
-Câu 3: thiếu 2 chữ ”yên ba”
( khói sóng) và dịch là giữa dòng thì mới thấy được nơi bàn luận quân sự và làm thơ nhưng lại bỏ mất cái mịt mù, hư thực của cảnh khuya
CẢNH KHUYA
RẰM THÁNG GIÊNG
I. Đọc - Tìm hiểu chú thích:
1. Đọc:
2. Chú thích:


- Hồ Chí Minh (1890- 1969) là anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, nhà thơ lớn của Việt Nam.
- Thơ ca chiếm vị trí đáng kể trong sự nghiệp văn học của chủ tịch Hồ Chí Minh..Ở những sáng tác theo thể loại này, hình ảnh Hồ Chí Minh hiện lên với tâm hồn nghệ sĩ cao đẹp.
- Đây là những bài thơ ra đời trong thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp tại khu Việt Bắc (năm 1947, 1948 )
CẢNH KHUYA
RẰM THÁNG GIÊNG
I. Ñoïc – Tìm hieåu chuù thích:
1. Ñoïc:
2. Chuù thích:
3. Từ khó: ( SGK)
II. Phân tích van b?n
CẢNH KHUYA.
1/ N?i dung.

Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
CẢNH KHUYA
RẰM THÁNG GIÊNG
I. Ñoïc – Tìm hieåu chuù thích:
1. Ñoïc:
2. Chuù thích:
3. Từ khó: ( SGK)
II. Phân tích van b?n
CẢNH KHUYA.
1/ N?i dung.
Cảnh rừng Việt Bắc trong một đêm trăng:
+So sánh tiếng suối với tiếng hát cảnh sống động gần gũi với con người
+“Lồng ” nhiều đường nét hình khối
…Cảnh vật sống động, có đường nét, hình khối đa dạng với hai mảng màu sáng tối

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
- Cảm nhận tinh tế vẻ đẹp của đêm trăng trong rừng Việt Bắc bằng cả tâm hồn, đồng thời vẫn canh cánh bên lòng nỗi niềm lo cho nước, cho cách mạng


Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.

CẢNH KHUYA
RẰM THÁNG GIÊNG
I. Ñoïc – Tìm hieåu chuù thích:
1. Ñoïc:
2. Chuù thích:
3. Từ khó: ( SGK)
II. Phân tích van b?n
CẢNH KHUYA.
1/ N?i dung.
T�m tr?ng B�c
"Chua ng?": Ng?m c?nh d?p, lo vi?c
nu?c?B�c l� ngh? si l� chi?n si.
2- Nghệ thuật.
- Viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
- Sáng tạo về nhịp điệu ở câu 1, 4.
- Có nhiêu hình ảnh thơ lung linh, kì ảo.
- Sử dụng các phép tu từ , điệp từ có tác dụng miêu tả chân thực âm thanh, hình ảnh trong rừng đêm.
3- Ý nghĩa văn bản
Bài thơ thể hiện một đặc điểm nổi bật của Hồ Chí Minh; Sự gắn bó hòa hợp với thiên nhiên con người.
RẰM THÁNG GIÊNG.
1- Nội dung
Không gian cao rộng bát ngát tràn ngập ánh trăng
Điệp từ xuân  cảnh lộng lẫy, trong trẻo, trẻ trung đầy sức sống.
Bàn bạc việc quân lo đất nước, cách mạng.
Trăng đầy thuyền”  Phong thái ung dung, lạc quan, tin tưởng vào Cách mạng.
Hiện thực cuộc kháng chiến chống Pháp Bác Hồ và các vị lãnh đạo Đảng “bàn bạc việc quân”
2- Nghệ thuật.
- Rằm tháng giêng viết bằng chữ Hán theo thể thất ngôn tứ tuyệt, bản dịch thơ viết theo thể thơ lục bát.
- Sử dụng điệp từ có hiệu quả.
Lựa chọn từ ngữ gợi hình biểu cảm
3- Ý nghĩa văn bản:
Rằm tháng giêng toát lên vẻ đẹp tâm hồn nhà thơ- chiến sĩ Hồ Chí Minh trước vẻ đẹp của thiên nhiên Việt Bắc ở giai đoạn đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp còn nhiều gian khổ
Qua hai bài thơ này, em học tập được gì về phong cách và lối sống cuả Bác ?
Bài tập:
Ñieàn nhöõng cuïm töø mieâu taû traêng: Maûnh göông thu (1), saùng nhö göông (2), vaøo cöûa soå (3), nhoøm khe cöûa (4) vaøo nhöõng caâu thô sau:
a. Ngöôøi ngaém traêng soi ngoaøi cöûa soå.
Traêng … ngaém nhaø thô.
b. Trung thu vaønh vaïnh…
c. Trung thu traêng…
Baùc Hoà ngaém caûnh nhôù thöông nhi ñoàng.
d. Traêng… ñoøi thô.
Vieäc quaân ñang baän xin chôø hoâm sau.
nhòm khe cửa
sáng như gương
mảnh gương thu
vào cửa sổ
Hướng dẫn HS tự học:
* D?i v?i b�i h?c ti?t h?c n�y
- Học bài, h?c thu?c lịng 2 b�i tho, làm BT v�o VBT H?c 5 t? H�n du?c s? d?ng trong b�i tho Nguy�n ti�u.
- T?p so s�nh s? kh�c nhau v? th? lo?i gi?a nguy�n t�c b?n d?ch b�i tho nguy�n ti�u
* D?i v?i b�i h?c ? ti?t ti?p theo:
- Chuẩn bị bài "Ti?ng g� trua"
D?c van b?n, ch� thích, tr? l?i c�c c�u h?i SGK
Tìm hi?u hình ?nh ti?ng g� trua trong k? ni?m tu?i tho.
Tìm hi?u hình ?nh ngu?i b� du?c t�i hi?n qua s? vi?c: b� soi tr?ng,d�nh d?m ch?t chiu mua �o m?i.
Tìm hi?u t�m ni?m ngu?i chi?n si.
Tìm hi?u ngh? thu?t v� � nghia van b?n