Bài 12. Cảnh khuya

Kính chào các thầy cô giáo
Kính chào các thầy cô giáo
Tiết 45 Văn bản

* CẢNH KHUYA

* RẰM THÁNG GIÊNG

(HỒ CHÍ MINH)
CẢNH KHUYA
RẰM THÁNG GIÊNG
I. Tìm hiểu chung
Tác giả:
Hồ Chí Minh (1890 - 1969) lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam; là một danh nhân văn hóa thế giới, một nhà thơ lớn.
2. Tác phẩm:
Hai bài thơ được Bác viết ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 - 1954) : Cảnh khuya (1947), Rằm tháng giêng (1948)
Thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
II. Tìm hiểu văn bản
A/ Văn bản Cảnh khuya
Đọc
A/Văn bản CẢNH KHUYA
1. Đọc
2. Phân tích
a/ Cảnh núi rừng Việt Bắc trong
đêm trăng
A�m thanh tiếng suối trong như tiếng hát ( NT so sánh)
Ánh trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa (NT điệp từ )
-> Cảnh vật sống động, có đường nét hình khối đa dạng với hai mảng màu sáng, tối.
b/ Hình ảnh con người trong cảnh khuya
"Chưa ngủ"� ( NT điệp từ )
+ say đắm vẻ đẹp đêm trăng
(nghệ sĩ)
+ canh cánh bên lòng nỗi niềm lo cho nước, cho cách mạng
(chiến sĩ)
-> Tình yêu thiên nhiên gắn liền với tình cảm cách mạng của Bác.
RẰM THÁNG GIÊNG
(Nguyên tiêu)
Phiên âm
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Dịch nghĩa
Đêm nay, đêm rằm tháng giêng, trăng đúng lúc tròn nhất,
Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân;
Nơi sâu thẳm khói sóng bàn việc quân,
Nửa đêm quay về trăng đầy thuyền.
Dịch thơ
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân;
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
(Xuân Thủy dịch)
B/ Văn bản RẰM
THÁNG GIÊNG
1. Đọc
2. Phân tích
a/ Cảnh đêm rằm tháng giêng
Ánh trăng rằm, sông xuân , nước xuân, trời xuân (NT điệp từ, chất liệu cổ thi)
-> Cảnh lồng lộng, sáng tỏ, tràn ngập ánh trăng. Không gian bát ngát, cao rộng và sắc xuân hòa quyện trong từng sự vật.
b/ Hiện thực cuộc kháng chiến chống Pháp
Bác Hồ và các vị lãnh đạo "bàn việc quân" trở về trên con thuyền lai láng ánh trăng (vẻ đẹp hiện đại)
-> Tâm hồn chiến sĩ - nghệ sĩ vừa tài hoa tinh tế, vừa ung dung, bình tĩnh, lạc quan.
RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)

Phiên âm
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Dịch nghĩa
Đêm nay, đêm rằm tháng giêng, trăng đúng lúc tròn nhất,
Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân;
Nơi sâu thẳm khói sóng bàn việc quân,
Nửa đêm quay về trăng đầy thuyền.
Dịch thơ
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân;
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
(Xuân Thủy dịch)
Câu hỏi thảo luận
? Cảnh khuya và Rằm tháng giêng đươ �c viết trong những năm đầu rất khó khăn của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Hai bài thơ đó đã miêu tảcảnh trăng có nét đẹp riêng như thế nào và đã biểu hiện tâm hồn và phong thái của Bác Hồ ra sao trong hoàn cảnh ấy?
Em học tập được gì về tấm gương của Bác Hồ qua hai bài thơ trên?


-> Tâm hồn thi sĩ kết hợp thật đẹp với phẩm chất chiến sĩ trong con người của Hồ Chí Minh. Phong thái ung dung, lạc quan thể hiện trong cái nhìn và thái độ với thiên nhiên, trong hoạt động của con người.
-> Học tập ở Bác tình yêu thiên nhiên, tình yêu đất nước; sự bình tĩnh, phong thái ung dung, lạc quan của Bác.
CẢNH KHUYA
RẰM THÁNG GIÊNG
(Hồ Chí Minh)
I/ Tìm hiểu chung
Tác giả:
Tác phẩm:
II/ Tìm hiểu văn bản
A. Văn bản CẢNH KHUYA
Đọc
Phân tích
a/ Cảnh núi rừng Việt Bắc trong đêm trăng
b/ Hình ảnh con người trong cảnh khuya
B. Văn bản RẰM THÁNG GIÊNG
Đọc
Phân tích
a/ Cảnh đêm rằm tháng giêng
b/ Hiện thực cuộc kháng chiến chống Pháp

* Ghi nhớ: Sgk/ 143
CẢNH KHUYA
RẰM THÁNG GIÊNG
(Hồ Chí Minh)
III/ Luyện tập
Bt 2/ Một số bài thơ của Bác Hồ viết về trăng hoặc về thiên nhiên
Ngắm trăng
Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe của ngắm nhà thơ.
Trung thu
Trung thu trăng sáng như gương
Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng
Sau đây Bác viết mấy dòng
Gửi cho các cháu tỏ lòng nhớ thương.
Đi đường
Đi đường mới biết gian lao
Núi cao rồi lại núi cao chập chùng
Núi cao lên đến tận cùng
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non.
CẢNH KHUYA
RẰM THÁNG GIÊNG
(Hồ Chí Minh)
Củng cố
Chọn câu trả lời đúng nhất
Hai bài thơ Cảnh khuya và Rằm tháng giêng được viết theo thể thơ:
ngũ ngôn từ tuyệt Đường luật
thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
lục bát
thất ngôn bát cú Đường luật
2. Bài thơ miêu tả cảnh ở:
thủ đô Hà Nội
Tây Bắc
Việt Bắc
Nghệ An
3. Đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của hai bài thơ là:
cảnh vật vừa có màu sắc cổ điển vừa toát lên sức sống của thời đại
tâm hồn thi sĩ kết hợp thật đẹp với phẩm chất chiến sĩ trong con người Bác
sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật có giá trị biểu cảm cao.
gồm có cả 3 yếu tố trên

Hướng dẫn về nhà

Học thuộc lòng hai bài thơ ( bài Rằm Tháng Giêng học phiên âm và dịch thơ), học ghi nhớ và nắm được nội dung nghệ thuật cụ thể của từng bài.
Ôn lại tất cả các kiến thức Tiếng Việt từ bài 1 -> bài 11 để kiểm tra 1 tiết. Cụ thể:
Học ghi nhớ.
Xem lại các dạng bài tập: đặt câu, viết đoạn văn.