Bài 12. Cảnh khuya

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo
về dự giờ thăm lớp !
Tiết 45: Cảnh khuya
Rằm tháng riêng (Nguyên tiêu)
Hồ Chí Minh
Vi?t B?c
Tìm hiểu chung
Tác giả
- Hồ Chí Minh (1890-1969)
Là nhà yêu nước, lãnh tụ
vĩ đại của cách mạng và dân tộc
Việt Nam
- Là nhà văn, nhà thơ lớn của
dân tộc, một danh nhân văn hóa
thế giới.
2. Tác phẩm:
Hoàn cảnh sáng tác
Cảnh khuya (1947)
Rằm tháng riêng (1948)
Những năm đầu của cuộc
kháng chiến chống Pháp ở chiến
khu Việt Bắc.
Tiết 45: Cảnh khuya
Rằm tháng riêng (Nguyên tiêu)
Bác Hồ làm việc ở chiến khu Việt Bắc
Hang Pắc Bó (Cao Bằng)
Suối Lê - nin (Cao Bằng)
b. Đọc và giải thích từ khó
Cảnh khuya
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
b. Đọc và giải thích từ khó
Rằm tháng giêng (Nguyên tiêu)
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Dịch nghĩa:
Dêm nay, đêm rằm tháng giêng, trang đúng lúc tròn nhất ,
Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân;
Nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng bàn việc quân,
Nửa đêm quay về trang đầy thuyền.
Dịch thơ:
Phiên âm:
Rằm xuân lồng lộng trang soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân;
Gi?a dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trang ngân đầy thuyền.
(Xuân Thuỷ dịch)
c. Thể thơ
Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
II. Phân tích
1. Văn bản “Cảnh khuya”
a. Hai câu thơ đầu:
Âm thanh: Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Nghệ thuật so sánh
=> Tiếng suối có hồn, sinh động, gần gũi với con người hơn, mang sức sống trẻ trung hơn.
Hình ảnh: Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Điệp từ “lồng”
=> Cảnh vật hòa quyện, đan xen, tạo nên sự ấm áp, đầy sức sống của cảnh vật.
<=> Đẹp, nên thơ, giàu sức sống
<=> Bác là người yêu thiên nhiên, có tâm hồn nghệ sĩ.
Cảnh đêm trăng trong rừng khuya
b. Hai câu thơ cuối:
- So sánh, điệp từ “chưa ngủ”




Cảnh thiên nhiên đẹp
Lo nỗi nước nhà
Lo lắng cho vận mệnh của đất nước
Cảnh đêm trăng rằm trên sông nước mùa xuân
Trăng tròn đầy, tỏa sáng khắp đất trời
Nhấn mạnh sức xuân tràn khắp không gian vũ trụ
Sức sống mãnh liệt của dân tộc, sức vươn lên
bất diệt của cuộc kháng chiến chống Pháp
Tinh thần lạc quan, tin tưởng vào cách mạng
=>Bác là người có tình yêu thiên nhiên tha thiết, tình yêu nước sâu nặng.
2. Văn bản “Rằm tháng riêng”
a. Hai câu thơ đầu:
- Nguyệt chính viên:
- Sông xuân, nước xuân, trời xuân

- Điệp từ xuân:




=> Đẹp, nên thơ, tràn đầy sức sống mùa xuân
b. Hai câu thơ cuối
Bàn việc quân => Lo lắng cho dân cho nước
Địa điểm: Yên ba thâm xứ tức là ở trên khói sóng, nơi sâu thẳm, bí mật và thiêng liêng
=> Công việc rất hệ trọng
=> Bác là một nhà chính trị, một nhà quân sự
Trăng ngân đầy thuyền
=> Hình ảnh đẹp, lãng mạn, có nghĩa tượng trưng cho con thuyền cách mạng do Bác và Đảng chèo lái đầy tương lai, hi vọng.
=> Bác là người có phong thái ung dung, lạc quan, tin tưởng vào cách mạng, có tâm hồn nghệ sĩ.
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật
So sánh, điệp từ, hình ảnh thiên nhiên đẹp, kết hợp hài hòa giữa màu sắc cổ điển và hiện đại.
2. Nội dung
Cảnh đêm trăng trong rừng khuya và cảnh đêm trăng rằm trên sông nước mùa xuân ở chiến khu Việt Bắc đẹp, nên thơ, giàu sức sống
Bác là người có tình yêu thiên nhiên tha thiết, tình yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung, lạc quan, tin tưởng và cách mạng.
Rằm tháng giêng
Cảnh khuya
Rừng núi, trăng khuya
Sông nước, trăng xuân
Yêu thiên nhiên
Yêu nước
Lo nỗi nước nhà
Bàn bạc việc quân
Bút pháp cổ điển, hiện đại
Tâm hồn nghệ sĩ – chiến sĩ