Bài 12. Cảnh khuya

hội thi
GIÁO VIÊN GIỎI
TÂN HIỆP, NGÀY 31/10/2012
KIỂM TRA MIỆNG
Nhận xét về
thể thơ của các
van bản trên?
Thể thơ
thất ngôn tứ tuyệt
Bác Hồ ở chiến khu việt Bắc
TUẦN 12 - TIẾT 45
Hồ Chí Minh
cảnh khuya
RẰM THÁNG GIÊNG
( NGUYÊN TIÊU)
Cảnh khuya - rằm tháng giêng
1. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm:
a.Tác giả:
* Hồ chí minh ( 1890-1969 )
- Quê: Kim Liên-Nam Đàn-Nghệ An
- V? lónh t? vi d?i c?a dõn t?c Vi?t Nam, nhà thơ
lớn, danh nhân văn hoá thế giới.
b. Tác phẩm:
* Đều được sáng tác ở chiến khu Việt Bắc, vào
những năm đầu cuộc kháng chiến chống Pháp
+ Cảnh Khuya (1947)
+ Rằm tháng giêng (1948)
Cảnh Khuya, Rằm tháng giêng
Việt Bắc
Cảnh khuya - rằm tháng giêng
2. Dọc , tìm hiểu van b?n:
a. Đọc: (Giọng chậm, thanh thản )
Cảnh khuya

Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trang lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vỡ lo nỗi nước nhà.
Nguyên Tiêu
(Rằm tháng Giêng)
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Phiên âm
Dịch thơ
Rằm xuân lồng lộng trang soi,
Sông xuân nước lẫn mầu trời thêm xuân;
Gi?a dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trang ngân đầy thuyền.
Cảnh khuya - rằm tháng giêng
b. Thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt.
c. Chú t?: (sgk)
Cỏc y?u t? Hỏn Vi?t ( tr140)
T? khú ( tr142)
d.Tìm hiểu văn bản:
Thảo luận 5 phút
Nhóm 1 : Đọc hai câu đầu bài “Cảnh khuya” và trả lời câu hỏi:
¢m thanh tiÕng suèi được t¸c gi¶ liªn t­ëng ®Õn h×nh ¶nh ©m thanh nµo ?ở câu 1, t¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt gì ? ë c©u th¬ 2 t¸c gi¶ ®· sö dông ®Õn thñ ph¸p nghÖ thuËt nµo? H·y ph©n tÝch c¸i hay trong viÖc sö dông thñ ph¸p nghÖ thuËt ®ã?
Nhóm 2 : Đọc hai câu cuối bài “Cảnh khuya” và trả lời câu hỏi:
Ở câu 3: Em thấy nh©n vËt tr÷ t×nh cã t©m tr¹ng nh­ thÕ nµo? Nh­ng ®iÖp ng÷ “ch­a ngñ” ®­îc nh¾c l¹i ngay ë ®Çu c©u 4 cho ta thÊy ®iÒu bÊt ngê g×?
Nhóm 3: Ở 2 câu thơ đầu bài thơ “Rằm tháng giêng”gîi cho em c¶nh thiªn nhiªn ë chiÕn khu Việt Bắc nh­ thÕ nµo?
Nhóm 4: Hai c©u th¬ sau bài thơ “Rằm tháng giêng” c¶nh ®ªm tr¨ng tiÕp tôc ®­ưîc thi nh©n miªu t¶ nh­ thÕ nµo ? Em h·y cho biÕt c©u th¬ cuèi më ra ®iÒu g×?
Cảnh khuya - rằm tháng giêng
d.Tìm hiểu văn bản:
Bµi 1: c¶nh khuya
* Hai c©u ®Çu
TiÕng suèi trong nh­ tiÕng h¸t xa
Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa
? ¢m thanh tiÕng suèi ®­îc t¸c gi¶ liªn t­ëng ®Õn h×nh ¶nh ©m thanh nµo ?
- TiÕng suèi  tiÕng h¸t xa
? T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ?
- BiÖn ph¸p nghÖ thuËt: so s¸nh
Cảnh khuya - rằm tháng giêng
d. Tìm hiểu văn bản: Bµi 1: c¶nh khuya
* Hai c©u ®Çu: TiÕng suèi trong nh­ tiÕng h¸t xa
Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa
? Liªn hÖ víi c¸c t¸c gi¶ ®· ®· häc ®Ó thÊy ®­îc sù ®éc ®¸o cña c©u th¬ ?
KL: Sự so sánh của Bác độc đáo hơn, ý thơ trở nên sống động hơn, mang theo được hơi ấm của con người.
Cảnh khuya - rằm tháng giêng
d. Tỡm hi?u van b?n: B�i 1: cảnh khuya
* Hai câu đầu: Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
? ở câu thơ 2 tác giả đã sử dụng đến thủ pháp nghệ thuật nào?
- Điệp từ: "Lồng"
? Hãy phân tích cái hay trong việc sử dụng điệp từ đó?
- Vẻ đẹp: Trăng - Cây cổ thụ - Bóng - Hoa, quyện lồng vào nhau trong màu sắc lung linh huyền ảo, thiên nhiên trở nên đẹp hơn , hữu tình hơn.
Cảnh khuya - rằm tháng giêng
d. Tỡm hi?u van b?n: Bài 1: cảnh khuya
* Hai câu sau: Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
? Em hãy cho biết nhân vật trữ tình có tâm trạng như thế nào?
- Nhân vật trữ tình trong tâm trạng thao thức đang thưởng ngoạn vẻ đẹp thiên nhiên ở chiến khu VB, càng về khuya đẹp như tranh vẽ.
? Nhưng điệp ngữ "chưa ngủ" được nhắc lại ngay ở đầu câu 4 cho ta thấy điều bất ngờ gì?
- Hoá ra người chưa ngủ không phải vì cảnh Khuya đẹp mà vì lo lắng việc quân, việc nước.
* Cái cốt cách của thi sĩ lồng với cốt cách người chiến sĩ vĩ đại Hồ Chí Minh, Người yêu thiên nhiên luôn gắn với tình yêu nước.
Cảnh khuya - rằm tháng giêng
d. Tỡm hi?u van b?n :
Bài 2: Rằm tháng giêng
* Hai câu đầu: Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
Cảnh khuya - rằm tháng giêng
d. Tỡm hi?u van b?n :
Bài 2: Rằm tháng giêng
* Hai câu đầu: Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân.
? Từ hai câu thơ gợi cho em cảnh thiên nhiên ở chiến khu Vi?t B?c như thế nào?

- Cảnh đẹp của thiên nhiên chiến khu Vi?t B?c có trăng rằm soi tỏ, dòng sông xuân thơ mộng, dòng nước trong mát mùa xuân cùng với bầu trời mùa xuân cao xanh lồng lộng.
Cảnh khuya - rằm tháng giêng
d. Tỡm hi?u van b?n :
Bài 2: Rằm tháng giêng
* Hai câu sau:
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
? Hai câu thơ sau cảnh đêm trăng tiếp tục được
thi nhân miêu tả như thế nào ?
- Đêm trăng rằm nơi chiến khu VB đẹp lung linh huyền ảo. Nơi "yên ba thâm xứ" đó Bác và trung ương Đảng đang bàn bạc việc quân sự.
Cảnh khuya - rằm tháng giêng
Bài 2: Rằm tháng giêng
* Hai câu sau:
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
* Đây không phải Là cuộc du ngoạn ngắm trăng thông thường của các nhà ẩn sĩ lánh đời, nhàn tản hoặc của những tao nhân mặc khách xưa.
? Em hãy cho biết câu thơ cuối mở ra điều gì?
- Tình yêu thiên nhiên, yêu trăng vẫn đến với thơ Bác: Sáng ngời, tràn trề, lai lỏng.?n chứa đằng sau những câu chữ ấy là tinh thần lạc quan vào tương lai tất thắng của dân tộc ta.
Mà chủ tịch HCM là người chèo lái con thuyền cách mạng VN quyết đến ngày thắng lợi cuối cùng.
Thảo luận 3 phút
Câu hỏi:
Em hãy khái quát lại nội dung v� các biện pháp nghệ thuật được Bác sử dụng qua hai bài thơ ?
Cảnh khuya - rằm tháng giêng
? Em hãy khái quát lại nội dung hai bài thơ ?
- Thiên nhiên ở chiến khu Vi?t B?c đẹp, thơ mộng thấm đượm tình người, tình yêu thiên nhiên của Bác gắn với tình yêu nước.
? Em hãy nêu các biện pháp nghệ thuật được Bác sử dụng qua hai bài thơ ?
- Miêu tả kết hợp với so sánh, điệp từ, điệp ngữ thật độc đáo, đặc sắc và man mác vị Đường thi.
Bài tập T?ng K?t: Di?n nh?ng cụm từ miêu tả trang: trang theo, trang xưa, trang vào cửa sổ, trang nhòm, vào nh?ng câu thơ sau:
1, Dòng sông lặng ngắt như tờ
Sao đưa thuyền chạy thuyền chờ .....
( Di thuyền trên sông dáy).
2, ... .... . .. đòi thơ,
Việc quân đang bận xin chờ hôm sau.
( Tin thắng trận).
3, Kháng chiến thành công ta trở lại
.... hạc cũ với xuân này.
( Cảnh rừng Việt Bắc).
3, Việc quân việc nước bàn xong
Gối khuya ngon giấc bên song .......
( Dối trang).
trăng theo
Trang xưa
trang nhòm
Trang vào cửa sổ
HDHT


* D?i v?i ti?t h?c n�y:
H?c b�i: ghi nh? SGK.
L�m BT 2 SGK/143
Tỡm nh?ng cõu tho vi?t v? thiờn nhiờn th? hi?n tinh th?n
l?c quan ung dung c?a Bỏc H?
* D?i v?i ti?t h?c sau:
-So?n b�i " Ti?ng G� trua"
+ Tỡm hi?u chỳ thớch SGK.
+ Tr? l?i cõu h?i D?c -hi?u v�o v? so?n



Tạm Biệt
cảm ơn quí thầy cô