Bài 12. Cảnh khuya

CẢNH KHUYA
(Hồ Chí Minh)
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I.ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :
1. Tác giả:
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I.ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :
1/ Tác giả :
Người chiến sĩ cách mạng, anh hùng dân tộc, vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam.
- Là nhà văn, nhà thơ lớn của Việt Nam.
- Là danh nhân văn hóa thế giới.

Hồ Chí Minh (1890-1969)
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH:
1. Tác giả:
Những tác phẩm chính:
* T�c gia van h?c :
Văn chính luận : Bản án chế độ thực dân Pháp, Tuyên ngôn Độc lập, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến …
Truyện ký : Varen và Phan Bội Châu, Vi hành …
Thơ : Nhật kí trong tù, Thơ Hồ Chí Minh …
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH:
Tác giả :(sgk)



2. Tác phẩm :

- Hoàn cảnh sáng tác :


- Ở chiến khu Việt Bắc (1947)
Chiến khu Việt Bắc
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH:
1. Tác giả :

2. Tác phẩm:
- Thể thơ :



CẢNH KHUYA
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
1947
(Hồ Chí Minh)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :
1. Tác giả
2. Tác phẩm:
- Thể thơ :
Tiết 52 ( giảng văn)
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:


*Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt.


*Về thể loại,so với những bài thơ thất ngôn tứ tuyệt đã học, bài thơ: Cảnh khuya có những điểm giống và khác thơ cổ là:
-Giống:
+Mỗi bài có 4 câu. Mỗi câu 7 chữ
+Gieo một vần ở chữ cuối của các câu 1,2,4 ( vần a )
+Cấu trúc nội dung bài thơ cũng theo trình tự: khai, thừa, chuyển, hợp với 2 câu đầu tả cảnh, 2 câu sau thể hiện tâm trạng.
-Khác:
+ Nhịp thơ có chút thay đổi ở câu 1 và câu 4 (câu 1 nhịp 3/4 ; câu 4 nhịp 2/5)
- Thể thơ : thất ngôn tứ tuyệt
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :
1. Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. ĐỌC – HiỂU VĂN BẢN :



Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH:
1. Tác giả:

2. Tác phẩm :
II. ĐỌC – HiỂU VĂN BẢN :


CẢNH KHUYA
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
1947
(Hồ Chí Minh)
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :
1. Tác giả:
2. Tác phẩm :
II . ĐỌC – HiỂU VĂN BẢN:

Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
a.Cảnh khuya trên rừng Việt Bắc:

cảnh gần gũi với
con người, trẻ trung, sống động.
- So sánh: tiếng suối-tiếng hát
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :

1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
II . ĐỌC – HiỂU VĂN BẢN:

- Điệp từ “lồng”


lồng lộng, nhiều đường nét, hình khối, giao hoà, giao cảm.
Có nhạc, có họa.

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.

a.Cảnh khuya trên rừng Việt Bắc:
- So sánh : tiếng suối – tiếng hát -> cảnh gần gũi
với con người , trẻ trung , sống động.




Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC- HiỂU CHÚ THÍCH :
1. Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. ĐỌC – HiỂU VĂN BẢN :


Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.

a.Cảnh khuya trên rừng Việt Bắc:
- So sánh:tiếng suối-tiếng hát
- Điệp từ “lồng”
cảnh gần gũi với con người, trẻ trung, sống động.
lồng lộng, nhiều đường nét, hình khối, giao hoà,giao cảm.
Có nhạc, có họa.

b.Tâm trạng của Bác:
- So sánh, điệp ngữ
Chưa ngủ:
+Mãi ngắm cảnh đẹp
+Lo việc nước

Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :
1. Tác giả
2. Tác phẩm:
II . ĐỌC – HiỂU VĂN BẢN:


Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.

a.Cảnh khuya trên rừng Việt Bắc:
- So sánh:tiếng suối-tiếng hát -> cảnh gần gũi với con người, trẻ trung, sống động.
- Điệp từ “lồng”->lồng lộng, nhiều đường nét, hình khối, giao hòa, giao cảm.

Có nhạc, có họa.
b.Tâm trạng của Bác:
Bác là một nghệ sĩ, một chiến sĩ.

So sánh, điệp ngữ
Chưa ngủ:
+Mãi ngắm cảnh đẹp
+ Lo việc nước

?Viết về những đêm không ngủ của Bác vì lo cho dân cho nước, ngoài bài thơ này em còn biết những bài thơ nào nữa ? (Thơ của Bác và những nhà thơ khác viết về Bác)
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
II. ĐỌC – HiỂU VĂN BẢN :
a.Cảnh khuya trên rừng Việt Bắc:
- So sánh:tiếng suối-tiếng hát

- Điệp từ “lồng”
cảnh gần gũi với con người, trẻ trung, sống động.
lồng lộng, nhiều đường nét, hình khối, giao
hoà,giao cảm.
Có nhạc, có họa.

b.Tâm trạng của Bác:
- So sánh, điệp ngữ
Chưa ngủ:
+Mãi ngắm cảnh đẹp
+Lo việc nước

-Không ngủ được ( Hồ Chí Minh )
-Đêm nay Bác không ngủ ( Minh Huệ )


Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
II. ĐỌC- HiỂU VĂN BẢN:
- So sánh:tiếng suối-tiếng hát

- Điệp từ “lồng”
cảnh gần gũi với con người, trẻ trung, sống động.
lồng lộng, nhiều đường nét, hình khối, giao hoà
giao cảm.
Có nhạc, có họa.

b.Tâm trạng của Bác:
- So sánh, điệp ngữ
Chưa ngủ:
+Mãi ngắm cảnh đẹp
+Lo việc nước

? Hơn năm, bảy thế kỉ trước cũng có những nhà thơ, nhà văn trung đại không ngủ vì lo cho dân cho nước. Đó là những nhà thơ, nhà văn nào? Em hãy đọc một số câu thơ, câu văn tiêu biểu của các tác giả đó?
a.Cảnh khuya trên rừng Việt Bắc:
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :
1. Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. ĐỌC – HiỂU VĂN BẢN:

- Điệp từ “lồng”
cảnh gần gũi với con người, trẻ trung, sống động.
lồng lộng, nhiều đường nét, hình khối,
giao hoà,giao cảm.
Có nhạc, có họa.

b.Tâm trạng của Bác:
- So sánh, điệp ngữ
Chưa ngủ:
+Mãi ngắm cảnh đẹp
+Lo việc nước

“ Ngẫm thù lớn há đội trời chung
Căm giặc nước thề không cùng sống.
…Những trằn trọc trong cơn mộng mị
Chỉ băn khoăn một nỗi đồ hồi ”
( Bình Ngô Đại Cáo - Nguyễn Trãi )

“ … Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa. Chỉ căm tức rằng chưa xả thịt, lột da, nuốt gan, uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa ta cũng có vui lòng ”
( Hịch Tướng Sĩ - Trần Quốc Tuấn )
- So sánh:tiếng suối-tiếng hát
a.Cảnh khuya trên rừng Việt Bắc:
Thảo luận : 3 phút
Hai bài thơ “Cảnh khuya” và “Rằm tháng giêng” đều miêu tả cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc. Em hãy nhận xét cảnh trăng trong mỗi bài có nét đẹp riêng như thế nào? Liên hệ các câu thơ khác của Bác viết về trăng hoặc cảnh thiên nhiên.
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :
1. Tác giả:
2. Tác phẩm :
II . ĐỌC – HiỂU VĂN BẢN :
- So sánh:tiếng suối-tiếng hát

- Điệp từ “lồng”
cảnh gần gũi với con người, trẻ trung, sống động.
nhiều đường nét, hình khối, giao hoà,giao cảm.
Có nhạc, có họa.
b.Tâm trạng của Bác:
- So sánh, điệp từ.
- Chưa ngủ: +Mãi ngắm cảnh đẹp
+Lo việc nước
 Bác là một nghệ sĩ, một chiến sĩ.
III. GHI NHỚ : ( HỌC SGK/140)
?Qua bài thơ này, em học tập được gì về phong cách và lối sống cuả Bác ?

a.Cảnh khuya trên rừng Việt Bắc:
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :
1. Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. ĐỌC – HiỂU VĂN BẢN
:
- So sánh:tiếng suối-tiếng hát
- Điệp từ “lồng”
cảnh gần gũi với con người, trẻ trung, sống động.
nhiều đường nét, hình khối, giao hoà,giao cảm.
Có nhạc, có họa.
b.Tâm trạng của Bác:
- So sánh, điệp từ.
- Chưa ngủ: +Mãi ngắm cảnh đẹp
+Lo việc nước

Câu1: Bài thơ “Cảnh khuya”, được viết theo phương thức biểu đạt nào?
a.Tự sự b.Biểu cảm
c.Nghị luận d.Miêu tả
Câu 2: Vì sao em biết bài thơ đó thuộc phương thức biểu cảm?
a.Vì bài thơ bày tỏ tình cảm, cảm xúc.
b.Vì bài thơ tái hiện trạng thái sự vật, con người.
c.Vì bài thơ nêu ý kiến đánh giá, bàn luận.
d.Vì bài thơ trình bày diễn biến sự việc
Câu 3: Bài thơ được viết theo thể loại thơ nào?
a.Lục bát
b.Song thất lục bát
c.Thất ngôn bát cú
d.Thất ngôn tứ tuyệt
1. Trắc nghiệm:
III. GHI NHỚ : ( HỌC SGK/140)
=> Báclà một nghệ sĩ, một chiến sĩ

a. Cảnh khuya trên rừng Việt Bắc.
IV. LUYỆN TẬP:
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I. ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :
1. Tác giả:
2. Tác phẩm :
II. ĐỌC – HiỂU VĂN BẢN :

- Điệp từ “lồng”
cảnh gần gũi với con người, trẻ trung, sống động.
nhiều đường nét, hình khối, giao hoà,giao cảm.
Có nhạc, có họa.
b.Tâm trạng của Bác:
- So sánh, điệp từ.
- Chưa ngủ: +Mãi ngắm cảnh đẹp
+Lo việc nước
 Bác là một nghệ sĩ, một chiến sĩ.

III. GHI NHỚ : ( HỌC SGK/140)

2 .Bài tập 2:
Bài thơ lộng lẫy ánh trăng và lòng người phấn chấn ra đời giữa lúc kháng chiến gian khổ. Điều đó cho ta thấy vẻ đẹp nào trong tâm hồn và phong cách sống của Bác?
-Tâm hồn nhạy cảm và trân trọng những vẻ đẹp của tạo hoá, đặc biệt là ánh trăng.
-Phong cách sống lạc quan, giàu chất nghệ sĩ.









IV. LUYỆN TẬP:
a.Cảnh khuya trên rừng Việt Bắc:
- So sánh:tiếng suối-tiếng hát
Tiết 52 (giảng văn)
CẢNH KHUYA
( HỒ CHÍ MINH )
I.ĐỌC – HiỂU CHÚ THÍCH :
1. Tác giả:
2 . Tác phẩm :
II. ĐỌC – HiỂU VĂN BẢN :
- So sánh:tiếng suối-tiếng hát

- Điệp từ “lồng”
cảnh gần gũi với con người, trẻ trung, sống động.
nhiều đường nét, hình khối, giao hoà,giao cảm.
Có nhạc, có họa.
b.Tâm trạng của Bác:
- So sánh, điệp từ.
- Chưa ngủ: +Mãi ngắm cảnh đẹp
+Lo việc nước
 Bác là một nghệ sĩ, một chiến sĩ.

III. GHI NHỚ ( HỌC SGK/140)

Hướng dẫn về nhà
1. Học thuộc bài thơ “Cảnh khuya”
2. Nắm chắc những nét khái quát về nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
3. Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về Bác Hồ sau khi học xong bài thơ . (8-10 câu)
4. Chuẩn bị bài: “Tiếng gà trưa” ( Xuân Quỳnh)
- Đọc bài thơ
-Trả lời những câu hỏi 1,2,3,4 SGKtrang 151
-Vẽ tranh minh hoạ cho một trong những nội dung của bài thơ.
IV. LUYỆN TẬP :
a.Cảnh khuya trên rừng Việt Bắc:
XIN CHÂN THÀNH
CẢM ƠN
CHÀO TẠM BIỆT